3 bin 518 mahkumun öldürülmesine yardımcı olan 100 yaşındaki Nazi gardiyanının yargılaması başladı

İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden 76 yıl sonra eski bir Nazi toplama kampı gardiyanı, Berlin yakınlarındaki Sachsenhausen toplama kampında 3 bin 518 mahkumun öldürülmesine yardımcı olmaktan yargılanıyor.

Sovyet savaş esirlerinin kurşuna dizilmesine ve diğerlerinin ‘Zyklon B’ gazıyla öldürülmesine suç ortaklığı yapmakla suçlanan Josef S, şu ana kadar yargılanan en yaşlı sanık.

Almanya’da alt rütbeli Nazilerin yargılanma süreci çok geç başlamıştı.

On yıl önce, eski SS subayı John Demjanjuk’un mahkum edilmesi bir emsal teşkil ederek, savcıların İkinci Dünya Savaşı’ndaki Nazi suçlarına yardım ve yataklık etmekle suçlamalarından soruşturma başlatmalarının önünü açmıştı.

Son döneme kadar Nazi savaş suçlularının yargılanması için suçlarda doğrudan yer almaları gerekiyordu.

Alman mahremiyet yasaları nedeniyle adı ‘Josef S’ olarak tanımlanan sanık, Brandenburg an der Havel’deki bir hapishanede özel olarak tahsis edilmiş bir spor salonuna götürüldü ve burada duruşma sıkı güvenlik önlemleri altında başladı.

Alman basınına göre Josef S, Brandenburg bölgesinde yıllarca çilingir olarak yaşamını sürdürdü ve dava hakkında kamuoyuna bilgi vermedi.

Avukatı Stefan Waterkamp, sanığın aleyhindeki iddialar hakkında duruşmada yorum yapmayacağını belirtti.

Josef S, 1942’de Sachsenhausen’de gardiyan olarak göreve başladığında 21 yaşındaydı.

101 yaşında olan Josef S’nin, duruşmalarda yalnızca günde 2.5 saate kadar kalabileceği ifade edildi.

Bugünkü duruşmada, aralarında Sachsenhausen’den sağ kalanların da yer aldığı 17 müdahil davacı da hazır bulundu.

Christoffel Heijer’in babası Johan Hendrik Heijer kampta vurularak öldürülen 71 Hollandalı direnişçiden biriydi. Hijer, babasını en son 6 yaşındayken görmüştü.

Berliner Zeitung’a konuşan Heijer, “Cinayet kader değildir; zamanla yasal anlamda silinebilecek bir suç da değildir” dedi.

Diğer yandan mahkemede, 1941 ile 1945 yıllar arasında Sachsenhausen’de yaşanan sistematik cinayetleri anlatan Savcı Cyrill Klement, “Sanık bunları, bilerek ve isteyerek ya da en azından cinayet rejimine muazzam bir şekilde entegre olan gardiyanlık görevini vicdanen yerine getirerek destekledi” ifadelerini kullandı.

Sachsenhausen’den sağ kurtulan 100 yaşındaki Leon Schwarzenbaum ise, bunun ‘öldürülen arkadaşları, tanıdıkları ve sevdikleri için son dava olduğunu’ ve nihai bir mahkumiyetle sonuçlanmasını umduğunu vurguladı.

Josef S’nin duruşması, ocak ayına kadar sürecek.

Berlin’in kuzeyindeki Oranienburg’daki yer alan kampta direnişçiler, Yahudiler, muhalifler, eşcinseller ve savaş esirleri dahil 10 binlerce insan hayatını kaybetmişti.

1943 yılına gelindiğinde Sachsenhausen’de bir gaz odası kuruldu ve savaş sona ererken kampta 3 bin kişi katledildi.

Bununla birlikte Nazi gardiyanlarının çoğunluğunun yargılanamayacağı düşünülüyor.

Sadece Stutthof toplama kampında 3 bin gardiyan bulunuyordu ve yalnızca 50’si hüküm giydi.

Bruno Dey, geçen yıl Stutthof’taki toplu katliama suç ortaklığı yapmaktan hüküm giymiş ve ertelenmiş bir ceza almıştı.

Daha geçen hafta, Stutthof kampındaki bir Nazi sekreteri Irmgard Furchner’in, Hamburg’da yargılanması bekleniyordu, ancak kaldığı huzurevinden duruşmadan saatler önce kaçtığı öğrenildi.

Furchner, sonrasında Hamburg’da yakalanmış ve duruşması 19 Ekim’e ertelenmişti. Bu haftanın başlarında gözaltından serbest bırakıldı.