Geçmişten bugüne kadar dünyanın birçok bölgesinde kömür ve maden ocaklarında yaşanan iş kazalarında binlerce işçi hayatını kaybederken binlercesi de yaralandı. Türkiye de maden facialarının en çok can aldığı ülkelerin başında yer aldı.
Dünyada en fazla can kaybına neden olan maden facialarının büyük çoğunluğu Çin’de yaşandı.
Dünyanın en ölümcül maden kazası 1942 yılında Çin’in Liaoning eyaletinde yer alan Benxihu kömür madeninde meydana geldi. Yaşanan faciada bin 549 kişi hayatını kaybetti.
Çin, her yıl yaklaşık 3 milyar ton kömür üreterek dünyanın en büyük madencilik endüstrisine sahip olarak küresel kömür üretiminin yüzde 40’ını oluşturuyor. Ancak her yıl dünyada madencilik ölümlerinin yüzden 80’inden de sorumlu durumdadır. Tarihte en fazla can kaybına sebep olan maden kazalarının başını çeken Çin, 500’den fazla ölümle sonuçlanan maden kazası listesinde 2 kez yer alıyor. 1942 yılındaki maden faciasının ardından 1960 yılında da 684 maden işçisi hayatını kaybetti. Bu kaza, dünya tarihine en ölümcül 4. maden faciası olarak geçiyor.
Avrupa’nın açık ara en ölümcül maden kazası Fransa’da oldu
Dünya tarihinde meydana gelen en ölümcül 10 maden kazası listesinin ikinci sırasında Fransa bulunuyor. 1906 yılında yaşanan Courrières kömür madenindeki kazada bin 99 kişi hayatını kaybetti. Bu maden kazası aynı zamanda Avrupa’da meydana gelen en ölümcül maden kazası olarak tarihe geçti.
Dünyada meydana gelen 10 en ölümcül maden faciası
Fransa’nın ardından üçüncü sırada Japonya yer alıyor. 1914 yılında Mitsubishi Hojyo kömür madeninde yaşanan maden kazasında 687 kişi hayatını kaybetti. Bu kaza aynı zamanda Japonya tarihinin en ölümcül maden faciası olarak kayda geçti. 4. sırada Çin bulunyor. 1960 yılında meydana gelen maden kazasında 684 kişi yaşamını yitirdi. 5 sırada, tekrar Japonya görülüyor. 1963 yılındaki maden faciasında 458 kişi hayatını kaybetti. 6. sırada, Birleşik Krallık yer aldı. Senghenydd maden ocağında yaşanan felaket ülke tarihinin en kötü madencilik trajedisine dönüştü. Olayda 439 kişi hayatını kaybetti. 7. sırada Güney Afrika’daki Clydesdale maden kazasında ise 435 kişi yaşamını yitirdi. Bu kaza aynı zamanda Güney Afrika tarihinin en büyük maden faciası olarak yaşandı. 8. sırada Zimbabve bulunuyor. 1972 yılında Wankie kömür madeninde meydana gelen patlamada 426 maden işçisi hayatını kaybetti. 9. sırada Almanya bulunuyor. 1946’da Kuzey Ruhr bölgesinde yaşanan patlamada 405 madenci yaşamını yitirdi. 10. sırada ise Hindistan yer aldı. Chasnala kömür madeninde 375 maden işçisi hayatını kaybetti.
Türkiye’nin en ölümcül maden kazası Manisa’nın Soma ilçesinde yaşandı
Türkiye, 70’in üzerinde mineral üretimiyle 22. üretilen maden çeşitliliği açısından ise dünyada 8.sırada yer alıyor. Türkiye’nin GSHY içindeki madencilik sektörü payı 2016’dan beri her yıl artış gösterdi. Ancak madencilik Türkiye’de iş kazalarının en sık yaşandığı sektörlerin başında geliyor.
1941’den bugüne 3 binden fazla maden işçisi hayatını kaybederken 100 binden fazla kişi de yaralandı.
Türkiye’de meydana gelen en ölümcül maden kazası 2014 yılında Manisa’nın Soma ilçesinde yaşandı. 96 saat süren kurtarma çalışmalarında 486 maden işçisi kurtarılmış ancak 301 madenci hayatını kaybetmişti. 3 gün yas ilan edilen maden faciası, Cumhuriyet tarihinde meydana gelen en büyük maden kazası olarak kayıtlara geçti.
Ek olarak, 2014 yılında Manisa Soma’da yaşanan maden faciası 20.yüzyılın en ölümcül 50 maden faciasından biri olarak yer aldı.
Maden kazalarının en çok yaşandığı şehir Zonguldak oldu
Türkiye’de en çok can kaybına neden olan maden kazalarının büyük çoğunluğu Zonguldak’ta meydana geldi.
Zonguldak’ta ilk maden faciası 1992 yılında Kozlu ilçesinde yaşandı. Kömür ocağında meydana gelen grizu patlamasında 263 işçi hayatını kaybetmişti. Zonguldak’ta maden kazaları 1992 yılıyla birlikte 1983’te iki kez, 1987, 2010 ve 2013 yıllarında da yaşandı.
Türkiye’de şu ana kadar yaşanan en ölümcül maden kazaları sırasıyla şöyle:
13 Mayıs 2014 Manisa Soma: 301 can kaybı
3 Mart 1992 Zonguldak Kozlu: 263 can kaybı
7 Mart 1983 Zonguldak Armutçuk: 103 can kaybı
7 Şubat 1990 Amasya Yeni Çeltik: 68 can kaybı
14 Ekim 2022 Bartın Amasra: 42 can kaybı
26 Mart 1995 Yozgat Sorgun: 37 can kaybı
17 Mayıs 2010 Zonguldak Karadon: 30 can kaybı
8 Eylül 2004 Kastamonu Küre: 19 can kaybı
10 Aralık 2009 Bursa Mustafakemalpaşa: 19 can kaybı
28 Ekim 2014 Karaman Ermenek: 18 can kaybı
2 Haziran 2006 Balıkesir’in Dursunbey: 17 can kaybı
17 Kasım 2016 Siirt Şirvan: 16 can kaybı
22 Kasım 2003 Karaman Ermenek: 10 can kaybı
10 Nisan 1983 Zonguldak Kozlu: 10 can kaybı
8 Ocak 2013 Zonguldak Kozlu: 8 can kaybı
31 Ocak 1987 Zonguldak Kozlu; 8 can kaybı
11 Haziran 2014 Şırnak Kemerli: 3 can kaybı
7 Temmuz 2010 Edirne Küçükdoğanca: 3 can kaybı