AB Konseyi, Polonya-Belarus sınırındaki göçmen krizinin ardından AB-Belarus Vize Kolaylığı Anlaşması’nın uygulanmasını kısmen durduran bir karar aldı.
AB Konseyinden yapılan açıklamada, “Bu karar Belarus rejiminin başlattığı hibrit saldırıya verilmiş karşılıktır.” ifadesi kullanıldı.
AB’nin aldığı kararla vize için belge istenmemesi, çok girişli vize verilmesi, vize ücretlerinin düşürülmesi gibi uygulamalardan Belaruslu yetkililer yararlanamayacak. Sıradan Belaruslu vatandaşlar ise daha önceki vize kolaylığı anlaşmasının şartlarından faydalanmaya devam edecek.
Açıklamada, “Göçün Belarus rejimi tarafından araç olarak kullanılmasını güçlü şekilde kınıyor ve reddediyoruz. Belarus’un siyasi amaçlar için insanların hayatıyla oynaması kabul edilemez. Bugünkü karar, devam eden bu hibrit saldırıyla mücadele edeceğimize ortak taahhüdümüzü bir kez daha göstermektedir.” ifadesi yer aldı.
AB ile Belarus arasındaki vize kolaylığı anlaşması 1 Temmuz 2020’de AB-Belarus Geri Kabul Anlaşması’na paralel olarak yürürlüğe girmişti. Belarus, 28 Haziran 2021’de geri kabul anlaşmasını durduracağını açıklamıştı.
Sınırdaki göçmen krizi
Avrupa ülkelerine gitmek isteyen çok sayıda düzensiz göçmenin Belarus üzerinden AB üyesi Polonya’ya geçmek istemesi, Belarus ile Polonya sınırında tansiyonu yükseltmişti.
Çoğu Irak kökenli olduğu belirtilen, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu binlerce düzensiz göçmen, Belarus’tan Polonya’ya girmek üzere sınır noktasına doğru ilerlemeye başlamıştı.
Göçmenlerin bir kısmı hiçbir müdahaleye maruz kalmadan Belarus sınır noktasını geçmiş, bir kısmı da sınır boylarındaki ormanlık alana doğru ilerlemişti.
Polonya, Belarus’u düzensiz göç akınına izin vermekle, Belarus ise Polonya’yı sınırda göçmenlere orantısız güç kullanarak müdahale etmekle suçluyor.
AB-Belarus gerilimi
AB ile Belarus arasındaki gerginlik Ağustos 2020’de Belarus’ta düzenlenen ve Aleksandr Lukaşenko’nun kazandığı açıklanan cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından artmıştı. AB, Belarus’ta seçime hile karıştırıldığı gerekçesiyle seçim sonucunu tanımadığını açıkladı.
AB, seçimlere hile karıştırıldığı gerekçesi dışında Belarus’ta muhalefete baskı uygulandığını belirterek bu ülkeye yaptırımlar uyguluyor. Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun da dahil olduğu yaptırımlar, seyahat kısıtlaması ve varlıkların dondurulması gibi uygulamaları içeriyor.
AB ülkeleri ayrıca 23 Mayıs’ta Atina-Vilnius seferini yapan Ryanair yolcu uçağının bomba ihbarı üzerine Belarus’un başkenti Minsk’e indirilmesi ve uçaktaki Belarus vatandaşı muhalif Roman Protaseviç’in gözaltına alınması nedeniyle Belarus hava yolu şirketlerine AB hava sahasını kapattı.
AB, Belarus yönetimini Irak gibi ülkelerden göçmenleri getirerek AB ülkeleri Polonya, Litvanya ve Letonya sınırlarına göndermek, “düzensiz göçü araç olarak kullanmak ve Birlik’i bu yolla istikrarsızlaştırmaya çalışmakla” suçluyor.