Avrupa Birliği (AB), büyük bir kömür madenini kapatmayan Polonya’ya verilen günlük 500 bin avroluk para cezasını ödemesini isterken Polonya hükümeti bugüne kadar birikerek 50 milyon avroyu aşan cezayı ödemeyi reddediyor.
AB’nin en yüksek mahkemesi Avrupa Adalet Divanı’nın, Çekya sınırındaki Turow kömür madenini kapatmadığı gerekçesiyle Polonya aleyhine günlük 500 bin avroluk para cezası kararı bulunuyor.
Çekya’nın çevre kirliliği gerekçesiyle açtığı davada eylülde alınan kararın ardından Polonya’nın ödemesi gereken miktarın 50 milyon avroyu aştığı belirtiliyor.
AB Komisyonu, mahkeme kararının uygulanmasını ve Polonya’nın cezayı ödemesini istiyor. Komisyon, bugüne kadar Polonya’ya cezanın ödenmesi için iki kez uyarı gönderdi.
Komisyon yetkilileri, biriken ceza miktarının Polonya’ya ileride verilecek fonlardan kesilebileceğini ifade ediyor. Polonya’nın ödemeyi yapması için 18 Ocak’a kadar süresi bulunuyor. Ödeme gönderilmezse ocak ayı sonuna kadar ilk etapta 14 milyon avroluk bir kesintinin AB Komisyonu tarafından yapılması bekleniyor.
Polonya ise AB’nin yetkisini aştığı gerekçesiyle mahkeme kararına “ilke olarak” karşı çıkıyor. Polonya Hükümet Sözcüsü Piotr Müller, Polonya halkını elektrik kesintilerine karşı korumak için ne gerekiyorsa yapmaya hazır olduklarını söylemişti.
Polonya elektrik üretiminin yaklaşık yarısını kömürle sağlıyor. Turow maden yatağı da ülkenin en büyük kömür kaynakları arasında bulunuyor.
Yargı bağımsızlığı için başka bir ceza daha bulunuyor
Polonya ile AB arasındaki tek para cezası anlaşmazlığı Turow madeniyle ilgili değil. Adalet Divanı’nın yargı bağımsızlığı konusunda Polonya’nın günlük 1 milyon avro para cezası ödemesi için ikinci bir kararı daha bulunuyor.
Bu karar da ekim sonunda çıkmıştı. Mahkeme, “AB’nin yasal düzenine, özellikle hukukun üstünlüğü gibi üzerinde kurulu olduğu değerlere ciddi ve tamir edilemez zararların verilmesini engelleme bakımından bu cezanın gerekli olduğuna” hükmetmişti.
Polonya hükümeti, yargıçlara yönelik disiplin mekanizması kurulduğu, bu yolla yargıçların “susturulduğu” ve yargının bağımsızlığına zarar verildiği suçlamalarıyla eleştiriliyordu.
Polonya’nın 1 milyon avroluk cezayla ilgili AB Komisyonuna bir mektup gönderdiği ve yargıçlara yönelik disiplin mekanizmasını kaldırmak için çalışma yapacağını bildirdiği ve Komisyon’dan cezayı durdurmasını istediği ileri sürüldü.
AB Komisyonu yetkilileri, Polonya hükümetinden 10 Ocak’ta bir mektup aldıklarını teyit etti ancak mektubun içeriği hakkında bilgi vermedi.
AB, Polonya’ya verilecek fonları aylardır onaylamıyor
AB ile Polonya arasında son dönemde yargı bağımsızlığı, hukukun üstünlüğü ve ulusal yasaların AB hukukunun üstünde olup olmadığı gibi konularda anlaşmazlıklar yaşanıyor.
Polonya’nın yargıçlara yönelik disiplin mekanizmasının dışında Polonya Anayasa Mahkemesi’nin “ulusal yasaların bazı alanlarda AB hukukundan önce geldiğine” yönelik kararı da başka bir tartışma konusu olmuştu. Polonya hükümeti kararı savunurken AB kurumları, AB yasalarının ulusal yasalardan üstün olduğunu belirtiyor.
AB Komisyonu, Kovid-19 salgınının ekonomik sonuçları ile mücadele amacıyla üye ülkeler için hazırlanan kurtarma fonu kapsamında Polonya’ya vereceği 23,9 milyar avroluk fonları henüz onaylamadı.
AB içindeki bazı ülkeler, Polonya ve AB ile benzer sorunlar yaşayan Macaristan’a Birlik’in kurtarma fonundan verilecek payın “şartlılık mekanizması gereği” onaylanmamasını savunuyor.