Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin liderleri, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını, Orta Doğu’daki durum, Rusya, AB-İngiltere ilişkileri gibi diğer gündem maddelerinin önüne geçen Belarus konusunu da ele almak üzere Brüksel’de bir araya geldi.
Aralık ayındaki zirveden sonra birkaç kez video konferans toplantısı yapan liderler, aylar sonra ilk kez Brüksel’de yüz yüze toplandı. Toplantı bu akşam yapılacak oturumun ardından yarın sabah da devam edecek.
Daha önce gündem maddeleri başta Rusya ile ilişkiler olmak üzere Kovid-19 salgını tedbirleri ve seyahatler, iklim değişikliği, Brexit sonrası İngiltere ile yapılan anlaşmaların uygulanması olarak belirlenmişti. Ayrıca İsrail’in Gazze’ye saldırıları sonrası gerilimin yükseldiği Orta Doğu’daki durum da masadaki dosyalar arasına eklenmişti.
Ancak dün Belarus’ta Atina-Vilnius seferini yapan Ryanair uçağının bomba ihbarı gerekçesiyle Minsk’e indirilmesi ve uçaktaki muhalif bir Belaruslu gazetecinin gözaltına alınmasıyla Belarus da öne çıkan bir madde olarak liderlerin gündeminde yer buldu. Liderler, toplantının bu akşamki bölümüne Belarus ile başladı.
AB kaynaklarının verdiği bilgiye göre, AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Belarus ve Rusya konulu görüşmelerin gizliliği nedeniyle bu oturumların elektronik cihazlar olmadan yapılmasını istedi.
“Yaptırımlar üzerinde çalışıyoruz”
Toplantı öncesi açıklama yapan AB Konseyi Başkanı Charles Michel, “Dün yaşanan olay uluslararası bir skandaldır. Yaptırımlar üzerinde çalışıyoruz. AB Konseyi toplantısında bu konu masada olacak. Sivillerin hayatı tehlikeye atılmıştır. Bu, uluslararası güvenliğe ve sivil havacılığa tehdittir.” dedi.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise uçağın indirilmesini “korsanlık” olarak niteledi ve çok ciddi sonuçları olacağını söyledi. Von der Leyen, Belaruslu bazı kişilere yaptırım uygulanacağını belirtti.
Almanya Başbakanı Angela Merkel de toplantıya gelirken, Belarus’un eşi görülmemiş bir eylemde bulunduğunu, gözaltına alınan gazetecinin derhal serbest bırakılması gerektiğini söyledi.
Belarus’un uçağı indirme gerekçesi olan bomba ihbarının “inandırıcı olmadığını” vurgulayan Merkel, Belarus’a yaptırımların genişletilmesini konuşacaklarını aktardı.
Uçağın varış noktası olan Litvanya’nın Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda ise uçağın Belarus’a indirilmesi için “bir Avrupa topluluğuna karşı devlet terörü” benzetmesi yaptı. Nauseda, “Artık söylem ve sözlü ifadelerin zamanı geçmiştir. Bu tehlikeli rejimin tutumunu değiştirmek için kesin eylemlere ihtiyacımız bulunmaktadır.” dedi.
Belavia’ya AB ülkelerinde engel
AB’nin Belarus’ta ağustostaki cumhurbaşkanı seçimi sonrası başlayan gösterilere Belarus makamlarının müdahalesi nedeniyle bu ülkeye uyguladığı yaptırımlara yenilerini ekleme ihtimali bulunuyor.
İlk olarak Belarus’un milli hava yolu şirketi Belavia’nın AB ülkelerine uçuşlarının yasaklanması, AB hava sahasının bu şirkete kapatılması, AB’nin hava yolu şirketlerinin Belarus hava sahasını kullanmamaları için çağrıda bulunulması gibi adımların atılabileceği ifade ediliyor.