Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin devlet veya hükümet başkanlarının katılımıyla Brüksel’de gerçekleştirilen ve 2 gün sürecek AB Liderler Zirvesi başladı.
Zirve girişinde konuşan AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya’ya yönelik 6’ncı yaptırım paketi üzerindeki anlaşmazlığın henüz çözülemediğini söyledi.
Toplantıda yaptırım paketi konusunda anlaşma sağlanmasını beklemediğini belirten von der Leyen, “Yoğun çalışıyoruz ama henüz uzlaşı aşamasına gelmedik.” diye konuştu.
Von der Leyen, paketin Rusya’dan petrol ithalatının yasaklanması konusu dışındaki bütün unsurlarında anlaşma sağlandığına işaret ederek, “Sorunları önümüzdeki 48 saat içinde çözeceğimize dair çok yüksek beklentim yok.” ifadesini kullandı.
Macaristan karşı çıkıyor
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Rusya’ya yönelik 6’ncı yaptırım paketi hakkında bir anlaşma olmadığını, AB Komisyonu’nun “sorumsuz davranışı” nedeniyle zor durumda kaldıklarını dile getirdi.
Orban, Komisyonun enerji konusunda bir yaptırım teklifi hazırlamadan önce üye ülkelerle görüşmesi gerektiğini vurguladı.
“Bu noktada bir anlaşma yok” diyen Orban, “Enerji çocuk oyuncağı değil, ciddi bir konu.” değerlendirmesinde bulundu.
Orban, enerji güvenliği konusundaki sorunlara çözüm getirilmesi halinde yaptırımları onaylayabileceklerini belirtti.
AB Konseyi Başkanı Charles Michel de, Rusya’ya yaptırımlar konusunda adım atmak istediklerini aktardı.
6’ncı yaptırım paketinin haftalardır masada olduğunu anımsatan Michel, bu konuda derhal karar vermenin ve ortak pozisyon belirlemenin önemini vurguladı.
Michel, bazı üye ülkelerin enerji konusunda farklı kaygıları olduğuna dikkati çekerek, “Bu konuda ilerleme sağladık. Umarım artık karar verebiliriz.” dedi.
Zirvede enerji konusunun da tartışılacağını anlatan Michel, fosil yakıtlarda Rusya’ya olan bağımlılığı azaltacaklarını ifade etti.
Zirvenin başında “Ukrayna” oturumu yapılacak. Bu oturuma Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy video konferansla bağlanacak. Liderler, Ukrayna’ya sağlanacak insani ve ekonomik destekle ülkenin yeniden inşası gibi çeşitli konuları ele alacak.
Yeni yaptırım paketi
Zirvede, Rusya’ya yönelik uygulanması planlanan 6’ncı yaptırım paketi de liderler tarafından değerlendirilecek.
Pakette, Rusya-Ukrayna savaşında yer alan yüksek rütbeli subaylar ve bazı kişilerin yaptırım listesine eklenmesi, Rusya’nın en büyük bankası olan Sberbank ve diğer 2 bankanın uluslararası ödeme sistemi SWIFT’ten çıkarılması, Rus devletine ait 3 kanala yayın yasağı uygulanması, Rusya’nın danışmanlık hizmetlerine erişiminin kesilmesi, Rusya’dan ham petrol tedarikinin 6 ayda, rafine ürün tedarikinin de yıl sonuna kadar aşamalı olarak kaldırılması yer alıyordu.
Bazı üye ülkelerin petrol ithalatı yasağına karşıt tutumu nedeniyle yaptırım paketi içeriğinde bazı değişiklikler yapıldı.
Macaristan, Slovakya ve Çekya’ya Rusya’dan petrol ithalatında ek süre tanındı. Söz konusu tavizlere rağmen Macaristan hala ikna olmadı.
En son paketin Rusya’dan tankerlerle petrol alımını kapsaması, boru hatlarının yaptırım dışında tutulması teklifine de Macaristan ikna olmadı.
AB liderleri, oy birliği gereken bu konuda uzlaşı sağlamaya çalışacak.
Enerji
AB liderleri Rusya’dan petrol, gaz ve kömür ithalatını düşürmek istiyor.
Bu çerçevede AB Komisyonu, enerji arz güvenliğini artırmak ve Rusya’ya bağımlılığı azaltmak için “REPowerEU” adlı planı hazırladı. Bu paketin detayları, AB liderlerince tartışılacak.
Liderler, yüksek enerji fiyatlarını da tartışacak, bu konuda tavan fiyat uygulaması gibi çeşitli seçenekleri değerlendirecek.
Gıda güvenliği
Zirvede tartışılacak konular arasında gıda güvenliği de yer alıyor.
Rusya-Ukrayna savaşı, küresel gıda tedarikini de etkiledi. Savaş nedeniyle Ukrayna limanında bulunan 20 milyon ton tahıl gönderilemiyor.
AB liderleri, Ukrayna’nın tarım ürünlerini ihraç etmesini sağlananın yollarını arayacak. Zirvenin bu kısmına Afrika Birliği Dönem Başkanlığını yürüten Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall de video konferansla bağlanacak.
Zirvenin son oturumunda ise savunma konusu değerlendirilecek. Rusya-Ukrayna savaşının Avrupa’da ortaya çıkardığı yeni güvenlik durumu, buna ilişkin tedbirler ve savunma yatırımları zirvede liderlerce görüşülecek.