İki gün sürecek AB Liderler Zirvesi 23-24 Haziran’da Belçika’nın başkenti Brüksel’de düzenlenecek.
Geçen hafta AB Komisyonunun Ukrayna ve Moldova’ya “aday ülke” statüsü verilmesi yönündeki görüşünün ardından AB liderlerinin de aynı görüş üzerinde uzlaşıya varması beklentisi bulunuyor.
Toplantı öncesinde gazetecilere bilgi veren bir üst düzey AB yetkilisi, bu tür bir beklentiye rağmen ihtiyatlı davranmak gerektiğini, 27 üye ülkeden her zaman çeşitli görüşler çıkabileceğini vurguladı.
Toplantının ilk gününde ele alınması beklenen Ukrayna bağlantılı konular arasında bu ülkeye askeri, mali ve insani yardımlar, ayrıca ülkenin yeniden inşası gibi meseleler de ele alınacak.
Rusya’nın saldırısı sonrası Karadeniz’deki durum nedeniyle Ukrayna’nın limanlarda bekleyen tahılının dünya piyasalarına ulaştırılmasının önündeki engeller, dolayısıyla gıda güvenliği de zirve toplantısında görüşülecek.
Üst düzey AB yetkilisi, tahılın taşınması amacıyla Karadeniz’de koridorlar oluşturulması için Rusya, Ukrayna ve Türkiye ile çalışmalar yürüten BM Genel Sekreteri Antonio Gutterres ile AB yönetimi olarak temasta olduklarını söyledi.
Ukrayna-Rusya savaşı ile bağlantılı olarak son günlerde Kaliningrad ile ilgili ortaya çıkan gerginliğin de liderler tarafından değerlendirilmesi bekleniyor. Ancak bu yeni ortaya çıkan, Rusya’ya yönelik yaptırımlar kapsamındaki teknik bir konu olduğu için çok detaylı bir tartışma öngörülmüyor.
Litvanya’nın Rusya’nın Kaliningrad bölgesine çeşitli malların transit geçişini engellemesi, Kremlin tarafından tepkiyle karşılanmıştı.
AB-Batı Balkanlar Zirvesi boykot gölgesinde yapılacak
AB Liderler Zirvesi öncesinde yarın sabah bir de AB-Batı Balkanlar Zirvesi düzenlenecek. Toplantıya AB ülkelerinin liderlerinin yanı sıra Batı Balkan ülkeleri Sırbistan, Arnavutluk, Kosova, Bosna Hersek, Karadağ ve Kuzey Makedonya liderlerinin katılması öngörülüyor.
Ancak Bulgaristan’ın Kuzey Makedonya ile katılım müzakerelerinin başlamasını uzun süredir veto etmesi, Balkan liderlerinin tepkisini çekiyor.
Kuzey Makedonya, Arnavutluk ve Sırbistan, dün AB-Batı Balkanlar Zirvesi’ni boykot edebileceklerini açıklamıştı. Ancak AB’nin katılım müzakerelerine başlama kararını Kuzey Makedonya ile birlikte almayı planladığı, bu yüzden müzakerelere başlayamayan Arnavutluk’un zirveye katılacağı bildirildi.
AB yetkilileri, siyasi krizin devam ettiği ve bu akşam hükümet hakkında gensoru oylaması yapılması beklenen Bulgaristan’daki durumun ne yönde evrileceğini bekliyor.
Kuzey Makedonya’ya vetonun kaldırılması kararını Bulgaristan Parlamentosunun alması gerekiyor. Ancak şu aşamada parlamentonun bunun için bir oylama yapması mümkün görünmüyor. Her halükarda Bulgaristan’ın yakın zamanda Kuzey Makedonya’ya vetosunu kaldırması beklenmiyor.
Macron’un “Avrupa Siyasi Topluluğu” önerisi
Zirvede gündem maddeleri arasında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un AB’den daha esnek şartlara sahip olarak kurulmasını istediği “Avrupa Siyasi Topluluğu” inisiyatifi de değerlendirilecek.
Macron’un geçen ay yaptığı öneri kapsamında hangi ülkelerin buna davet edilebileceği, nasıl bir yapı olacağı, bu yapıya dahil olma kriterlerinin nasıl belirleneceği gibi meseleler tartışılacak.
AB yetkilileri, henüz çok fazla somutlaşmayan önerinin zirvede biraz daha şekillenmesini beklediklerini söyledi.
Türkiye
Zirvede Türkiye’nin de gündeme gelmesi bekleniyor. Yunanistan’ın Doğu Ege adalarının gayriaskeri statüsünü ihlal etmesiyle Türkiye ile Yunanistan arasında artan gerginliğin de zirve toplantısında Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesimi tarafından gündeme getirilmesi bekleniyor.
Zirvenin taslak bildirisinde konuya yer verildiği belirtiliyor. Bildirinin bu bölümünde “Türkiye’nin eylemleri ve açıklamalarından endişe duyulduğu, bölgesel istikrar için gerginliğin düşürülmesi konusunda Türkiye’ye çağrı yapıldığı” ifade ediliyor.
Fiyat artışları, enerji, gıda
AB liderlerinin toplantısının cuma düzenlenecek ikinci gün oturumunda ise “Avro Zirvesi” düzenlenecek. Toplantıda liderlere Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde ile Avro Grubu Başkanı Paschal Donohoe katılacak.
Bu oturumda Ukrayna-Rusya savaşından sonra Avrupa’daki fiyat artışları, enflasyon beklentileri, gıda ve enerji arzındaki durum gibi konular ele alınacak.