AB’nin Viyana’daki Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Daimi Temsilciliğinin internet sitesinde, AB ve 42 ülkenin ortak açıklaması yayımlandı.
Açıklamada, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşının uluslararası hukukun ihlali anlamına geldiği belirtilerek Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olan Zaporijya’nın Rusya tarafından kontrol edilmesinin, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının (UAEA) temel ilkelerine büyük tehlike arz ettiği vurgulandı.
Rus askerlerinin ve silahlarının nükleer tesiste bulunmasının kabul edilemez olduğu kaydedilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Rus güçlerinin Zaporijya Nükleer Santrali’ndeki mevcudiyeti santralin operatörü ve Ukrayna makamlarının nükleer ve radyasyon güvenlik yükümlülüklerini uluslararası sözleşmeler ile UAEA güvenlik standartları uyarınca yerine getirmesini engellemekte, ayrıca UAEA’nın güvenlik yetkisini kullanmasını önlemektedir.
Rusya’nın derhal askeri güçlerini ve tüm yetkisiz personelini Zaporijya Nükleer Santrali’nden ve çevresinden, ayrıca tüm Ukrayna’dan çekmesi için çağrıda bulunuyoruz.”
Açıklamada, Rusya’nın çekilmesiyle santralin işletmecisinin ve Ukrayna makamlarının Ukrayna’nın uluslararası şekilde tanınan sınırları içinde egemen sorumluluklarına devam edebileceği, Rusya’nın santraldeki mevcudiyetinin nükleer kaza riskini artırdığı belirtildi.
Ortak açıklamaya imza atan ülkeler arasında AB ve üye ülkelerin yanı sıra Avustralya, ABD, Birleşik Krallık, Japonya, Kanada, Gürcistan, İzlanda, Liechtenstein, Karadağ, Yeni Zelanda, Kuzey Makedonya, Norveç, Güney Kore, Moldova ve Türkiye yer aldı.
Avrupa’nın en büyük nükleer santrali
Ukrayna’nın güneydoğusundaki Zaporijya Nükleer Santrali, Avrupa’nın en büyük nükleer santrali konumunda bulunuyor.
6 nükleer reaktör bulunan ve 5 bin 700 megavatsaat elektrik üretim kapasitesine sahip santral, Ukrayna’daki toplam elektriğin yüzde 20’sini sağlıyor.
Zaporijya Nükleer Santrali, 4 Mart’ta Ruslar tarafından ele geçirilmişti. Halihazırda Rus ordusu kontrolünde olan santralin çevresinde hava saldırıları yaşanıyor. Ukrayna ve Rusya bu saldırılar konusunda birbirini suçluyor.