Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Strazburg’da düzenlenen Afganistan konulu Avrupa Parlamentosu Genel Kurul oturumunda, NATO’nun Afganistan’dan çekilmesi sonrasında Taliban’ın yönetimi almasını “Afgan halkı için trajedi, Batı için kayıp, uluslararası ilişkilerde ise olası bir oyun değiştirici” olarak değerlendirdi.
Taliban’ın açıkladığı geçici hükümette yer alan bazı kişilerin terör listesinde olmasının “beklenen bir durum” olduğu belirten Borrell, hala orada bulunan Avrupalıların ve Afganistan’da demokrasi için çalışan kişilerin tahliyeleri konusunda çalışacaklarını, bu kişilere koruma sağlamaları gerektiğini dile getirdi.
Borrell, “Şimdi mesele yeni hükümetle nasıl muhatap olmamız, geniş bir bölgede neler yapmamız gerektiği, ayrıca dünyanın başka yerlerinde devlet kurma konusunda çıkarılacak dersler hakkında özeleştiri yapma ihtiyacıdır. Çünkü Afganistan’da olanlar bize çok şey öğretti. Devlet inşa etme uygulaması, Afganistan’ın işgalinden önce ABD Başkanı (George W.) Bush’un tahmin ettiğinden daha zor.” dedi.
“Taliban ile ilişki kurulmalı”
Afganistan’daki olayların gelişiminde etki sahibi olabilmek için Taliban ile ilişki gerektiğini vurgulayan Borrell, son olaylardan çıkarılan dersler konusunda Avrupa’nın ciddi bir değerlendirme yapma ihtiyacı bulunduğunu vurguladı.
Borrell, Taliban ile ilişki kurulması konusunda “İlişki kurmak tanıma anlamına gelmiyor. İlişki kurmak mümkün olduğunda konuşmak, tartışmak ve uzlaşmaktır.” diye konuştu.
Siyasette diyalog kurulmasının önemine işaret eden Borrell, “Özellikle Afganistan’a göndermemiz gereken yardımlar için bir tür diyalog kurmamız gerekiyor.” diye konuştu.
Borrell, bölgesel çabalar kapsamında Tacikistan, Türkiye, Rusya, Suudi Arabistan, Katar, Çin gibi ülkeleri de hesaba katmak gerektiğinin altını çizdi.
Kurulacak ilişkinin seviyesi için AB’nin şartları bulunduğunu hatırlatan Borrel, bunları Taliban’ın terör ihraç etmemesi, insan haklarına, hukukun üstünlüğü ve basın özgürlüğüne saygı göstermesi, kapsayıcı bir hükümet kurması, insani yardıma izin vermesi ve yabancılarla isteyen Afganların ülkeyi terk etmesine izin vermesi olarak sıraladı.
“Taliban’dan insan haklarına saygı istemek belki tezat gibi görünecek ama bunu onlardan talep etmek zorundayız.” diyen Borrell, başkent Kabil’de AB’nin bir mevcudiyet göstermesini planladıklarını aktardı.
Afganistan’da halen bir heyetlerinin bulunduğu bilgisini veren Borrell, güvenlik şartları karşılandığında bu mevcudiyetin orada kalabileceğini ifade etti.
Borrell, ayrıca Afganistan’ın komşuları ve bölge ülkeleriyle koordinasyon içinde olacaklarını, nüfus akınlarının, terörizmin, uyuşturucu kaçakçılığının önlenmesi için birlikte çalışmaları gerektiğini söyledi.
Afganistan’da bir iç savaş olmadıkça büyük bir sığınmacı akını beklemediğini dile getiren Borrell, Afgan halkına şu anda mali yardım yapamadıklarını, dondurulan varlıkların ileride Afganistan’ın istikrarı için kullanılabileceğini bildirdi.