Blinken, Sudan’da tarafların 5 Aralık’ta imzaladığı siyasi çerçeve anlaşmasına ilişkin açıklamada bulundu.
ABD’nin bu anlaşmayı memnuniyetle karşıladığını belirten Blinken, şunları kaydetti:
“Bu, sivillerin önderliğinde bir geçiş hükümeti kurmak ve bir geçiş dönemi için anayasal düzenlemeler yapmak yolunda önemli ilk adımdır. Sudanlı sivil partilerin ve ordunun, nihai bir anlaşmaya varmadan ve yetkiyi sivillerin önderliğindeki bir geçiş hükümetine devretmeden önce çözülmemiş konularda kapsayıcı diyaloglar kurma planlarını destekliyoruz ve bu amaçlara yönelik hızlı ilerleme çağrısında bulunuyoruz.”
Blinken, Sudan halkının demokratik bir hükümet altında özgürlük, barış ve adalet taleplerini desteklemek üzere Washington’ın, demokratik ilerlemeyi baltalamaya veya geciktirmeye çalışan askeri veya sivil yetkililerden hesap sormaya devam edeceğini dile getirerek, şu ifadeleri kullandı:
“Bu amaçla, bugün Göçmenlik ve Vatandaşlık Yasası’nın 212(a)(3)(C) Bölümü uyarınca, insan hakları ve temel özgürlüklerin bastırılması da dahil olmak üzere Sudan’daki demokratik geçişin altını oymaktan sorumlu veya suç ortağı olduğuna inanılan kişiler ve bu tür kişilerin yakın aile üyelerine yönelik mevcut vize kısıtlama politikasının, görevdeki veya eski Sudanlı yetkilileri kapsayacak şekilde genişletildiğini duyuruyorum.”
Sudan’ın askeri liderlerini bir kez daha iktidarı sivillere bırakmaya, insan haklarına saygı göstermeye ve protestoculara yönelik şiddeti sona erdirmeye çağırdıklarını kaydeden Blinken, “Aynı zamanda, Sudan’ın sivil liderlerinin temsilcilerini iyi niyetle müzakere etmeye ve ulusal çıkarları ön planda tutmaya çağırıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Ordu yönetiminde bulunan, bir yılı aşkın süredir siyasi krizin yaşandığı Sudan’da asker ile siviller arasında yeni geçiş dönemini başlatacak, sivil hükümet ve demokratik seçimlerin yolunu açacak “çerçeve anlaşma”, uluslararası ve bölgesel katılımla 5 Aralık’ta başkent Hartum’da imzalanmıştı.
Anlaşma, yeni geçiş hükümetinin, ülkeyi özgür ve adil seçimlere götürecek sivil bir otoritenin kurulmasının temelini oluşturuyor.
Tarafların çerçeve anlaşmayı birkaç hafta içinde nihai anlaşmaya ve geçici anayasal düzenlemelere dönüştürmesi bekleniyor.
2019’dan bu yana istikrarsızlık sürüyor
Sudan’da hayat pahalılığı kaynaklı kitlesel halk protestoları sonucu başlayan Aralık Devrimi (2018) ve ordunun müdahalesi sonucu 11 Nisan 2019’da 30 yıllık Ömer el-Beşir iktidarı sona ermiş, sonrasında kurulan asker-sivil ortak geçici hükümetleri ise derin anlaşmazlıklar nedeniyle kalıcı olmamıştı.
Sudan ordusu, güvenlik ve beka tehdidi gerekçesiyle 25 Ekim 2021’de sivil yönetime el koymuş, olağanüstü hal ilan ederek başbakan dahil onlarca siyasiyi gözaltına almıştı.
Parlamentodan, faal hükümetten ve başbakandan yoksun ülkede Sudan Avukatları Sendikası, 10 Eylül’de “2022 geçiş anayasası taslağı”nı yayımlamış, BM, AfB ve IGAD’dan oluşan üçlü mekanizma ile ABD, İngiltere, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden oluşan dörtlü mekanizma, asker ile siviller arasındaki çözümde bu taslağı esas almıştı.
Üçlü mekanizma, 10 Kasım’da Sudan’daki krizi çözmek için ordu ile siviller arasında “temel mutabakata” varıldığını duyurmuştu.
Ordu ile sivil gruplar arasında bölgesel ve uluslararası tarafların himayesinde yapılan uzun görüşmeler sonucu iki taraf, siyasi çerçeve anlaşma imzalanması konusunda mutabık kalmıştı.