Şimdiye kadar 55 milyon doz aşının geldiği kıtada uygulanan doz miktarı toplam 40 milyona ulaştı, henüz 3 ülkede ise toplu aşılama hiç başlamadı.
ABD, İsrail, Kanada ve İngiltere gibi ülkelerin nüfuslarının yaklaşık yüzde 50’si en az bir doz aşı olurken, salgında üçüncü dalganın beklendiği Afrika genelinde en az bir doz aşı olanların nüfusa oranı yüzde 2,1’de kaldı.
Sahra Altı Afrika’da 1 milyon doz aşının uygulandığı ülke sayısı ise sadece 6 oldu. Şimdiye kadar Nijerya’da 2,2 milyon, Etiyopya’da 1,8 milyon, Güney Afrika’da 1,3 milyon, Angola’da 1,2 milyon, Zimbabve’de 1 milyon ve Kenya’da 1 milyon doz aşı yapıldı.
14 ülke üçüncü dalganın eşiğinde
Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (Africa CDC) Direktörü Dr. John Nkengasong, haftalık basın toplantısında, şu anda 14 ülkenin salgında hızla 3. dalgaya doğru ilerlediğini ve kıtada Hindistan mutasyonunun yayılmaya başladığını aktardı.
Daha önce G7 ülkelerine, aşıların tedarikindeki eşitsizliğin önüne geçilmesi çağrısı yapan Nkengasong, “Hindistan varyantının kıtada hakim olmaya başladığını açıkça görebilirsiniz. Üçüncü dalga ile yeni varyantlar arasında bir ilişki bulunuyor.” dedi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) de artan nüfus hareketi ve kıtanın güneyinde kış mevsiminin başlamasının birçok ülkede Kovid-19 riskini artırdığına dikkati çekerek, bu artışa rağmen aşı sevkiyatlarının durma noktasına geldiğini açıkladı.
Yeterli aşı olmaması nedeniyle Afrika ülkelerinin yüzde 90’ının eylüle kadar olan aşılama hedefine ulaşamayacağı uyarısı yapan DSÖ Afrika Direktörü Matshidiso Moeti dün yaptığı basın toplantısında, kıtanın yüzde 10’unun eylüle kadar aşılanabilmesi için ek olarak 225 milyon doz aşı gerektiğini kaydetti.
Moeti, birçok ülke riskli grupların yanı sıra çocukları dahi aşılarken Afrika ülkelerinin ikinci doz aşıları bile temin edemediğini ifade ederek, “Aşıların, vakaları ve ölümleri önlediği kanıtlandı, bu nedenle yapabilen ülkeler acilen aşılarını paylaşmalıdır.” diye konuştu.
75 bin doz aşı çöpe gitti
Malavi ve Güney Sudan’da son kullanma tarihi dolduğu için yaklaşık 75 bin doz aşı imha edildi.
DSÖ, kıtadaki ülkelerin önemli bir bölümünün yeterli hazırlığı yapamadan aşıları teslim aldığı ve bu durumun aşılamayı yavaşlattığını öne sürdü.
Uzmanlar ise Afrika ülkelerinde halk arasında aşının güvenilirliği ve etkinliğine kuşkuyla bakılmasının da aşılamayı yavaşlattığını belirtiyor.
Güney Afrika Cumhuriyeti’nde kan pıhtılaşması vakaları nedeniyle güvenilirliği tartışmaya açılan AstraZeneca aşılarının kullanımının durdurulması kararı, aşıya yönelik tereddütlerin artmasına neden oldu.
Yeterli aşılamanın olmaması ekonomiyi ve sağlık sistemini olumsuz etkiliyor
Kıtadaki pek çok ülke aşılarını Kovid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı (COVAX) aracılığıyla temin etti.
Kitlesel bağışıklığın elde edilebilmesi için 1,3 milyar kişinin yüzde 60’ının aşılanmasını hedefleyen Afrika Birliği, yeterli aşı miktarı için şirketlerle anlaşma imzalamasına rağmen Hindistan gibi ülkelerdeki olumsuz gelişmelerden ötürü aşıları alamadı.
Afrika Birliği, son olarak ABD’li ilaç şirketi Johnson & Johnson’la 220 milyon doz aşı tedariki için anlaşma imzaladı. Tanzanya, Burundi ve Eritre gibi ülkeler ise aşılamaya henüz başlamadı.
Bu adımlara rağmen yeterli aşı temin edilememesinin, kıtadaki birçok ülkenin ekonomisi ile sıtma, AIDS ve kolera gibi salgın hastalıklarla mücadeleyi olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekiliyor.
Dünya Bankası da Kovid-19 salgını nedeniyle 2020’de Sahra Altı Afrika ekonomisinde son 25 yılda ilk kez küçülme beklediklerini açıklamıştı.
Virüs kaynaklı ölümler
Kıtadaki vaka sayısı 5 milyon bandını geçerken, ölenlerin sayısı 134 bine yaklaştı.
Ekonomik ve lojistik sıkıntılar nedeniyle yeterli testin yapılamadığı kıtada gerçek rakamların kaydedilenin çok üstünde olduğu tahmin ediliyor.
Kıtada en fazla vaka Güney Afrika Cumhuriyeti, Fas, Tunus, Etiyopya, Mısır ve Libya’da tespit edildi.
Virüse bağlı en fazla can kaybı Güney Afrika Cumhuriyeti, Mısır ve Tunus’ta kayıtlara geçti.