Afrika’da siyasete ve bağımsızlık mücadelesine yön veren kadınlar

Senegal’in başkenti Dakar’daki Siyahi Medeniyetler Müzesi’nde, kadın liderliği ve kıtadaki politik hareketlerle özgürlük mücadelesine yön veren kadınları konu alan yarı kalıcı sergi, Afrika’daki kadın mücadelesinin etkinliğini ve derinliğini bir kez daha gözler önüne serdi.

Geçen yıl martta açılan ve 2022’ye kadar ziyaret edebilecek “Afrikalı Kadınlar ve Siyasi Liderlik” fotoğraf sergisi, kıtanın özgürlük mücadelesinde ve politik yaşamında kadınların oynadığı rolün önemine dikkati çekiyor.

Sergide bir duvar Afrika’da görev yapmış 5 kadın cumhurbaşkanına ayrılırken, karşı duvarda ise Batı sömürgesi öncesi hüküm sürmüş kraliçeler, sömürge döneminde aktif rol üstlenmiş aktivistler ve sömürge sonrası dönemde milletvekili, bakan ya da uluslararası örgütlerin yönetiminde bulunan siyasi isimler yer alıyor.

Toplamda 50 ismin fotoğrafıyla yer aldığı sergide her fotoğrafın sol alt köşesinde bulunan karekod ile de söz konusu kişiye ilişkin daha detaylı bilgiye ulaşılabiliyor.

Kıtaya damgasını vuran 5 kadın cumhurbaşkanı

Dünyada bugüne kadar 17’si geçici olmak üzere 60 kadın cumhurbaşkanlığı yaparken bugün görevde 11 kadın cumhurbaşkanı bulunuyor.

Bu 11 isim arasında Afrika kıtasından da 25 Ekim 2018’de seçilen Etiyopya Cumhurbaşkanı 71 yaşındaki Sahle-Work Zewde yer alıyor.

Afrika’da bugüne kadar 7’si geçici olmak üzere 12 kadın, cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturdu.

Afrika’nın ilk kadın lideri Liberya Devlet Başkanı Sirleaf

Kıtanın en tanınan kadın yöneticileri arasında Afrika’nın ilk kadın lideri olan Liberya Devlet Başkanı Ellen Johnson​​​​​​​ Sirleaf geliyor.

Aynı zamanda görevde en uzun kalan Afrikalı kadın devlet başkanı olan 82 yaşındaki Sirleaf, ilk kez 2006’da seçildi ve 2011’de tekrar seçilerek Liberya’yı 22 Ocak 2018’e kadar yönetti.

Kadınları ülkesindeki barış sürecine dahil etme çabaları nedeniyle 2011’de Nobel Barış Ödülüne layık görülen Sirleaf, 2016’da da Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) Başkanlığına seçilen ilk kadın oldu.

Afrika’nın en güçlü kadını Malavi Cumhurbaşkanı Banda

Malavi’nin ilk kadın Cumhurbaşkanı olan 70 yaşındaki Joyce Banda, 2006’dan 2009’a kadar Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı.

Banda, 2009’dan 2012’ye kadar Cumhurbaşkanı Yardımcılığı görevinde bulundu ve 2012’de dönemin Cumhurbaşkanı Bingu wa Mutharika’nın ani ölümüyle 2014’e kadar bu görevde bulundu.

Sıkı bir kadın hakları savunucusu olan Banda, birçok kadın örgütünün kuruluşunda yer aldı. Banda, 2014’te Forbes dergisinin yayımladığı listeye göre, Afrika’nın en güçlü, dünyanın ise en güçlü 40’ıncı kadını oldu.

Morityus’ta kimyager cumhurbaşkanı

Morityus’ta kimyager Ameenah Gurib-Fakim 2015’te Cumhurbaşkanı seçildi ve ülkeyi 2018’e kadar yönetti.

Gurib-Fakim, birçok konuşmasında özellikle küresel ısınma konusuna dikkati çekerek, ülkesindeki bilimsel projelerin gelişmesine yardım etti.

Orta Afrika Cumhuriyeti’nin (OAC) başkenti Bangui Belediye Başkanı olan Catherine Samba-Panza da 2014’te geçici cumhurbaşkanı seçildi.

Ülkesinde bu koltuğa oturan ilk kadın olan Samba-Panza, 2016’ya kadar görevini sürdürdü.

Görevdeki tek kadın Cumhurbaşkanı Zewde

Etiyopya Cumhurbaşkanı Sahle-Work Zewde, 2018’de seçilerek bu göreve gelen ilk kadın oldu. Aynı zamanda Afrika’da görevdeki tek kadın lider olan Zewde, Birlemiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Afrika Birliği Özel Temsilciliği görevini yürüttü.

Ülkesini daha önce Senegal, Cibuti ve Fransa ‘da büyükelçi olarak temsil eden Zewde, BM’de yıllarca farklı pozisyonlarda görev yaptı.

Afrikalı Kraliçeler, aktivistler ve siyasiler

Sergide, Afrika’da sömürge dönemi öncesi hüküm süren kraliçeler ve direnişçiler de temsili fotoğraflarıyla yer aldı.

Bu isimler arasında Seba Melikesi Belkıs, Berberi Kraliçe ve komutan Dihya (Al Kahina), İtalyan sömürgesine karşı direnen Etiyopya Kraliçesi Taytu Betül ve Madagaskar’ın Fransız sömürgesine girmeden önceki son Kraliçesi III. Ranavalona bulunuyor.

Senegal’de Fransız sömürgesine karşı direnişin sembollerinden Aline Sitoe Diatta da kıtanın bağımsızlığı için mücadele eden isimler arasında öne çıkıyor.

“Bağımsızlık Anneleri” başlıklı kısımda da dönemin Fransız Sudan’ında ebelikten vekilliğe yükselen Fransız Batı Afrikası’nın ilk kadın milletvekili Aoua Keita, Gineli aktivist Hadja Mafory Bangoura, Nijeryalı siyasetçi Kuti Funmilayo Ransome, Sierra Leone’da kadın hareketi kurucusu ve Freetown Belediye Başkanı Constance Agatha John gibi isimler sıralanıyor.

“Günümüzden isimler” başlıklı bölümde ise Senegal’in ilk kadın Başbakanı Mame Madior Boye, Nijerya’nın ilk kadın valisi Virginie Ngozi Etiaba, halen BM Genel Sekreter Yardımcılığı görevini yürüten Nijeryali Amina Jeanne, Ruanda’nın ilk kadın Başbakanı Agathe Uwilingiyimana ve Güney Afrika’nın efsanevi lideri Nelson Mandela ile 38 yıl evli kalan apartheid rejimine karşı savaşan Winnie Mandela gibi figürler yer alıyor.