Almanya’nın “net tavır” almama taktiğine rağmen Rus gazını Avrupa’ya taşıyacak Kuzey Akım 2 Doğal Gaz Boru Hattı Projesi üzerindeki baskı artıyor.
Ukrayna sınırına askerlerini konuşlandıran ve NATO’dan taleplerde bulunan Rusya, Avrupa Birliği (AB) ve ABD’yi tedirgin ederken, Kuzey Akım 2, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etme olasılığına karşı Almanya’nın “gönülsüz” pazarlık kozu olmayı sürdürüyor.
Toplam maliyeti yaklaşık 10 milyar avro olarak hesaplanan Kuzey Akım 2 projesiyle yılda 55 milyar metreküp Rus gazının Baltık Denizi üzerinden Almanya’ya sevk edilmesi planlanıyor.
Rus şirketi Gazprom liderliğinde tasarlanan ve inşaatı Eylül 2021’de tamamlanan Kuzey Akım 2 projesinin ruhsatlandırma çalışmaları halen devam ediyor.
Öte yandan, inşaatı defalarca ertelenen Kuzey Akım 2 projesine hem AB hem de ABD’den itirazlar geldiği biliniyor. Ukrayna, mevcut durumda geçiş ülkesi olarak önemli bir konuma sahipken, Kuzey Akım 2 ile bu ülkenin devre dışı kalacağı belirtiliyor.
Kuzey Akım 2, Polonya ve Ukrayna gibi Doğu Avrupa ülkeleri için transit gelirlerin kaybedileceği anlamına geliyor. Sadece Ukrayna, Rus gazının AB’ye taşınmasından yılda yaklaşık 2 milyar avro kazanıyor.
Bununla birlikte, Almanya Kuzey Akım 2’nin devreye girmesi halinde transit ücret kaybını telafi etmek için Ukrayna’da yatırım yapacağına dair güvence veriyor.
Kuzey Akım 2, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in önemli bir projesi olarak görülüyor. Bu nedenle AB’ye Rus gazının, Ukrayna ulaşım ağından bağımsız olarak gönderilmesi Rusya için kritik önem taşıyor.
Şansölye Angela Merkel ve Maliye Bakanı Olaf Scholz yönetimindeki eski Alman federal hükümetinin, Kuzey Akım 2’yi ekonomik bir proje olarak değerlendirdiği ifade ediliyor.
Rusya ve ABD’nin Avrupa’daki gaz savaşı
Söz konusu projeye karşı çıkanlar, Almanya ve AB’nin enerjide giderek Rusya’ya bağımlı hale geleceğinden endişe ediyor.
ABD, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatını artırmak, uluslararası piyasalardaki ticari anlaşmazlıklarda pazarlık payı elde etmek ve Avrupa ile Rusya’nın yakınlaşmasını önlemek için Avrupa’nın enerji politikalarına siyasi müdahalede bulunmayı hedefliyor.
Ukrayna, Polonya ile Baltık ülkelerinin inşasına karşı çıktığı projenin ortakları arasında proje sahibi Gazprom’un yanı sıra Shell, OMV, Engie, Uniper ve Wintershall gibi şirketler yer alıyor.
ABD’nin Kuzey Akım 2’nin inşasında yer alan şirketlere yaptırım tehditlerinin projeyi bir yıl geciktirdiği biliniyor.
Alman hükümeti tazminat taleplerinden kaçınıyor
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Rusya’nın Ukrayna’ya işgal etmesi durumunda yeni doğal gaz boru hattının yaptırımlara dahil edilmesi konusunda uzun süre tereddüt etmesi dikkati çekmişti.
Scholz’un Rusya’ya karşı yaptırımlar uygulanması halinde doğal Kuzey Akım 2’nin jeopolitik önemi nedeniyle yaptırımlardan muaf tutulabileceği izlenimini vermesi Alman basını tarafından eleştiriliyor.
ABD Başkanı Joe Biden, 7 Şubat’ta Washington’da Scholz ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin Kuzey Akım 2’nin sonu olacağını ve yaptırımlar konusunda “tam mutabakat halinde hareket edeceklerini” ifade etti.
Scholz ise projenin adını anmadan, “Yaptırım durumunda bir ve birlikte hareket edeceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.
Kuzey Akım 2 projesinin siyasi nedenlerle iptal edilmesi durumunda tazminat taleplerinin gündeme gelebileceği ifade ediliyor. Alman hükümeti, Kuzey Akım 2’yi destekleyerek tazminat taleplerinden kaçınmayı da hedefliyor.
Almanya gaz ihtiyacının yarıdan fazlasını Rusya’dan karşılıyor
Doğal gaz ihtiyacının yarıdan fazlasını Rusya’dan karşılayan Almanya’nın, gazda yaşadığı stok düşüşünün yanı sıra fiyat dalgalanmaları ve jeopolitik gerilimlerle savunmasız hale gelmesi Rusya’ya ihtiyacını yeniden gündeme taşıdı.
Uzmanlar, Rusya-Ukrayna krizinin derinleşmesinin AB ve özellikle Almanya için enerjide olumsuz sonuçları olabileceğine işaret ediyor.
LNG’nin şu an Rus doğal gazını ikame etmesinin mümkün olmadığı belirtilirken, doğal gazın Almanya’nın enerji tüketimindeki payı ise yüzde 32 olarak hesaplanıyor.
Almanya Federal Ekonomi ve İhracat Kontrolü Dairesi verilerine göre, geçen yılın ocak-ekim döneminde Almanya ham petrolünün yüzde 34’ü, taş kömürünün yüzde 53’ü Rusya’dan ithal edildi.
Almanya Enerji ve Su Birliği verilerine göre ise ülkede doğal gaz tüketimi 2021’de 100 milyar metreküp olarak gerçekleşti.
ABD’nin ürettiği LNG, boru hatları üzerinden aktarılan Rus doğal gazına göre pahalıya mal olurken, ABD’li şirketlerin Rusya’ya karşı pazar payı elde etmek için indirime gittiği belirtiliyor.
Almanya’nın ABD’den daha fazla gaz alması için LNG altyapısını güçlendirilmesi gerekiyor. Bunun da daha değişken gaz arzı ve fiyatlarıyla sonuçlanabileceği öngörülüyor.