Yeni yıl zamları ile üreticiler de fiyat listesini güncelledi. Buna göre 50 cl’lik en ucuz biranın raf fiyatı 21,5 lira, 50 cl’lik rakı 185 lira, 50 cl’lik viski 255 lira, en ucuz 50 cl’lik vodka 145 lira, 70 cl’lik cin ise 299 lira oldu. İşletmeciler ise bu fiyatların üzerine kâr, personel gideri, doğalgaz, elektrik, su faturası ve vergiler gibi birçok kalem eklemek durumunda kalıyor. Haliyle bunlar da fiyatları katlıyor. Peki fiyatlar bu kadar artarken müşterilerin azaldığı işletmelerin geleceği ne olacak? Ankara’nın en merkezi bölgesi olan Kızılay’daki işletme sahipleri Sputnik’e konuştu.
Kızılay’da alkollü içeceklerin de bulunduğu bir kafenin işletmecisi Ünal Erdaloğlu, “2023’ü görmeden birçok işletmenin kapanacağını düşünüyoruz” diyor. Erdaloğlu, “Yılbaşı itibarıyla bir sürü işletme personel çıkardı maalesef ben de aynısını yapacağım” diyerek şunları ekliyor:
Kızılay civarındaki işletmelerde 50 cl’lik bir birayı ortalama 25 liradan satıyorduk. Şimdi yüzde 47 zam geldi, biz geçmiş rakamı yakalayabilmek için 36-37 liradan satmamız lazım. Şimdi 32-33 bandını düşünüyoruz, bu fiyatlara müşteri gelecek mi o da ayrı bir durum. Bu rakamların içine doğalgaz, elektrik ekleyin geçmişe göre daha geriye düştük. Artık kimsenin kenara 3 kuruş atabilecek bir pozisyonu olmayacağı gibi günlük hayatını çevirir pozisyonu riske girmiş vaziyette. Bu net bir şekilde yaşam tarzına müdahaledir.
‘1 litre benzin 12-13, 1 litre bira 43 lira’
Erdaloğlu, örnek olarak bira ve benzin fiyatları karşılaştırmasını ise şöyle yapıyor:
Şu anda 50 cl’lik biranın market fiyatı 21,5 lira. 1 litre bira 43 lira ediyor. 1 litre benzin 12-13 lira, biranın yaklaşık dört katı fiyatı. Benzin için sondaj yapıyorsunuz, çıkarıyorsunuz, rafineriye gönderiyorsunuz, ondan sonra tanker maliyetleri, üstüne bayi kârını koyuyorusunuz 12-13 lira çıkıyor. Bira ise burada üretiliyor, bayilere dağıtılıyor. Neredeyse dört katı fiyat çıkıyor. Dünyanın en pahalı benzinini kullandığımız halde birada benzinin dört katı bir fiyat çıkıyor.
‘Muhalefet partileri ile görüşeceğiz’
Artık müşterilerin yemek yemediğini ve sadece aperatifleri tercih ettiğini de ifade eden Erdaloğlu, “Menüleri değiştiriyoruz. Artık pub veya kafede ağır yemek satmayacağız. Et yemeklerini çekeceğiz daha fazla aperatiflere yöneleceğiz. Yağın fiyatı bile 4-5 kat yükseldi. Doların yükseldiği kadar yükselmiyor hiçbir şey kat be kat daha fazla yükseliyor” diye de ekliyor.
Erdaloğlu bu konuyu muhalefet partilerinin liderleri ile görüşeceklerini de bildirerek, “Onlara yaşam tarzına müdahale olduğunu söyleyeceğiz. Her şeyden öte nefes alamıyoruz diyeceğiz. Bu bizim işletmelerimizi bitirir” ifadelerini kullanıyor.
‘Yılbaşında kazandığımız parayla tekrar ürün alamadık’
Kızılay’da bir başka pub işletmecisi olan Emre Öner ise “İşletmelerin geleceğinde kesinlikle tehlike var” diyor ve şunları ekliyor:
Şu anda birçok işletmeci ile görüş alışverişinde bulunuyoruz, bu zamların ardından insanlar artık evine çekildi. Yılbaşında kazandığımız parayla tekrar ürün alamadık. Bir hafta bekledik o cebimizdeki para şu an yüzde 50 eridi. Geleceği öngöremiyoruz, bu zamların yansıması çok kötü olacak. Kızılay civarında en düşük bira fiyatı 32 ila 35 lira arasında oldu. Diğer içkilerde de aynı şekilde artış oldu. Önceden iki kişi rakı içmeye geldiğinde cebinden kişi başı 15 lira çıkarken şu anda bu rakam en az 250 lira oldu. Bu da 2-3 meze ve sıcak yemek olmadan fiyatı.
‘Sayımızı düşüreceğiz kendimiz çalışacağız’
Kızılay’da bulunan bir meyhanenin işletmecisi Sinan Kül de zamların etkisinin bugünden kendini hissettirmeye başladığını ifade ediyor:
Müşteri sayısında büyük bir düşüş bekliyoruz. İki kişi önceden 300-400 lirayla masadan kalkıyorken şimdi bu 700-800 lira seviyesine yükseldi. Doğalgaz faturamız 4-5 bin lira seviyesindeydi bu ay en az 7.5 bin lira bekliyoruz. Birçok küçük esnafın dayanamayıp kepengi indireceğini düşünüyorum. Yaşam tarzına bir müdahale vardı. Şu anda bunu daha da hissettirmeye başladılar. Şu anda 10 kişi çalışıyoruz ama büyük ihtimalle sayımızı düşüreceğiz kendimiz çalışacağız. Birçok yerden de eleman azaltacağını duyuyorum.
‘Bu resmen özel yaşama müdahale zammı oldu’
Türkiye Tekel Bayiler Platformu Başkanı ve aynı zamanda Ankara’da bir tekel bayi işletmecisi olan Özgür Aybaş da “İki gündür gelen fiyatlara bakıyor geri gidiyor” diyor. Aybaş, “Bu resmen özel yaşama müdahale zammı oldu. Önümüzdeki günlerde kepenk kapatmayı düşünüyoruz ama halk bizim yanımızda durur mu bilmiyoruz. Siz kapatırsanız zincir marketlerden alırız diyenler oluyor” diye de ekliyor.
Aybaş, bu zamların kaçak içki üretimini artıracağını belirtiyor:
Bu zamlar merdiven altı dediğimiz kaçak üretimi artıracak. Devletin daha çok vergi kaybı oluşacak. ÖTV’nin acilen kaldırılması gerekiyor. Türkiye’de üretilen rakı, Kuzey Kıbrıs’ta 49 lira yani. Almanya’dan Türkiye’ye kaçak rakı geldi. Böyle aciz bir durum olur mu? Biz zaten bittik işletmeler tamamen bitecek.