Daha önce ikisi erken genel seçim olmak üzere, 9 seçim düzenlenen Arnavutluk’ta, 1991-2017 yıllarında farklı seçim sistemleri uygulandı.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını dönemine denk gelen 25 Nisan seçiminde, yeni seçim sistemi ile başkent Tiran’daki pilot uygulama olan elektronik oy kullanımı ve sayımı, yenilikler arasında yer alıyor.
Arnavutluk Meclisinde birkaç yıl süren çalışmalar sonucunda 2020 yılında tamamlanan seçim reformuna göre, 140 sandalyeli meclis adaylarının seçimi için bölgesel rekabet ile orantılı sistem ve ülke düzeyinde yüzde 1’lik ulusal baraj uygulanacak. Yeni sisteme göre seçmenler partinin yanı sıra istedikleri adaya da oy verebilecek.
Salgın döneminde kampanya ve seçim
Genel seçim Şubat 2019’da ülkedeki muhalefetin hükümet ile uzun süren anlaşmazlığı sonrasında muhalefet parti milletvekillerinin istifasının ardından yapılıyor. O dönem muhalefet geçici hükümet kurulması ve erken genel seçim düzenlenmesini talep etmişti.
Arnavutluk Merkez Seçim Komisyonuna (KQZ) göre ülkede kayıtlı 3 milyon 588 bin 869 seçmen bulunurken bunlardan 107 bin 24 kişi ilk defa oy kullanacak.
Komisyondan yapılan açıklamaya göre, seçime iki koalisyon katılacak. Ülkedeki en büyük muhalefet partisi konumundaki Demokratik Parti (PD) ve beraberindeki 13 parti, Demokratik Parti-Değişim için İttifak Koalisyonu’nu oluştururken dört partiden oluşan Halk Birliği İttifakı-Göç-Umut Saati ve Muhafazakarlar (ABEOK) diğer koalisyon partisi olarak öne çıkıyor.
Koalisyonların dışında aralarında mevcut hükümet partisi Sosyalist Parti’nin (PS) de yer aldığı 10 siyasi parti ve 5 bağımsız aday tek başına yarışacak.
Seçimde yüzde 39,76’ini kadınların oluşturduğu 1841 milletvekili adayı yarışacak. 25 Mart’ta başlayan seçim kampanyası, bu gece sona erecek.
Kovid-19 salgınına rağmen siyasi partiler sınırlı katılımlı toplantılar düzenledi. Seçim gününde maske takma, mesafe, toplanma ve 22.00 ile 06.00 saatleri arası sokağa çıkma yasağı uygulanacak.
KQZ, Kovid-19 hastalarının evlerine veya hastaneye seçim sandığı gönderme sistemine sahip olmadığını açıkladı. Dün itibarıyla 24 bin 168 aktif vaka bulunuyor.
Siyasi partilerin öncelikleri
Ülkedeki son genel seçimi Başbakan Edi Rama’nın partisi PS tek başına iktidar olarak kazanmıştı. Rama’nın ikinci dönemi olan 2017’deki genel seçimde PS 74 milletvekili elde etmişti.
“Geleceğimiz Arnavutluk” sloganıyla bu seçimde yarışan PS, vatandaşlardan üçüncü dönem yetkisi talep ediyor. Partinin başbakan adayı, mevcut Başbakan Edi Rama.
PS’nin seçim programında sağlıktan altyapıya, turizmden eğitime, 2019 yılında meydana gelen depremden etkilenen ailelere deprem konutlarının inşa edilmesinden, Kovid-19 ile mücadeleye ve havalimanı ile turist limanlarının inşa edilmesine kadar konular yer alıyor.
Başbakan Rama yaptığı bir açıklamada, “Arnavutluk tüm Balkanlar’da turizm, tarım turizmi, enerji ve dijitalleştirme alanlarında şampiyon olabilir ve olacak.” dedi.
Arnavutluk 2014 yılından bu yana Avrupa Birliği (AB) adayı ve müzakerelerin başlamasını bekliyor. PS bu doğrultuda ülkenin Avrupa entegrasyonu sürecini hızlandırmak adına bazı sektörlerde reformların sürdürülmesi ve pekiştirilmesini hedefliyor.
Ülkedeki en büyük muhalefet partisi PD ise koalisyonda olduğu diğer partilerle bu seçimde “Arnavutluk kazanıyor” sloganıyla bu seçimde yarışacak. PD’nin başbakan adayı yaklaşık 8 yıldır partinin başında olan Genel Başkan Lulzim Başa.
PD’nin seçim programında “ekonominin ayağa kaldırılması, işsizliğin yarattığı yaraları sarmak, gençlerin Arnavutluk’a geri döndürülmesi, Avrupa Birliği entegrasyonu ve altyapı ile eğitimin geliştirilmesi” yer alıyor.