Avrupa Birliği (AB) liderlerinin, yarın akşam yapılacak toplantısında, üye ülkelerin aldıkları tedbirlerin koordinasyonu, yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) tespit edilen yeni türlerine karşı önlemler, test ve takip stratejileri tartışılacak.
Ancak toplantının ana konusunun Kovid-19’a karşı geliştirilen aşıların üretimi, dağıtımı ve aşılama süreçleri olması bekleniyor.
AB’de şu ana kadar onay alan BioNTech ve Pfizer ile Moderna tarafından geliştirilen aşılar, Aralık 2020’den beri halka yapılıyor. AstraZeneca ile Oxford Üniversitesinin geliştirdiği aşının onayının ise ocak sonunda çıkması bekleniyor.
AB Komisyonu, bugüne kadar aşı geliştiren şirketlerle üye ülkeler adına yaptığı 6 sözleşmeyle yaklaşık 2,3 milyar doz alabilecek konuma geldi. AB, opsiyonlar dahil olmak üzere BioNTech-Pfizer ile 600 milyon, AstraZeneca ile 400 milyon, Sanofi-GSK ile 300 milyon, Johnson and Johnson şirketiyle 400 milyon, CureVac ile 405 milyon, Moderna ile 160 milyon doz aşı almak için sözleşme imzaladı.
Ancak AB ülkelerinde aşılamaların yavaş ilerlediği eleştirileri yapılıyor. Liderlerin, aşı üretim kapasitesinin artırılması ve sürecin hızlandırılması için neler yapılabileceğini tartışması öngörülüyor.
Aşı sertifikası ve üçüncü ülkelerin durumu
Aşı olanlara bir sertifika verilmesi de liderlerin ana gündem maddelerinden biri olacak. “aşı sertifikası” veya “aşı pasaportu” olarak adlandırılan bu belgenin nasıl oluşturulacağı, ne tür bilgiler içereceği, ülkeler tarafından karşılıklı tanınırlığının nasıl sağlanacağı, hukuki zemini ve üçüncü ülkeler için geçerliliği gibi konularda henüz netlik bulunmuyor.
İlk olarak Yunanistan tarafından AB Komisyonuna gönderilen bir mektupla önerilen aşı sertifikasının, aşı olanların seyahat edebilmesine imkan tanıyacak bir belge olması hedefleniyor. Ancak henüz aşıya erişimi olmamış veya tıbbi gerekçelerle aşı olamayacak kişiler için seyahat kısıtlamalarının nasıl geçerli olacağına dair sorular için henüz kesin bir cevap bulunmuyor.
AB dışındaki ülkelerde yaşayan ve AB’de onay almamış veya AB’de kullanılmayan aşıları olan kişilere verilecek aşı sertifikasının tanınıp tanınmayacağı da ayrı bir tartışma konusunu oluşturuyor.
AB yetkilileri, Çin veya Rusya gibi ülkelerde geliştirilen aşıları olan kişilerin sertifikasının tanınmasına ve bu kişilerin AB’ye seyahat imkanının nasıl olacağına ilişkin tartışmalar için henüz erken olduğunu belirtiyor.
AB Komisyonu, aşı sertifikası konusunda üye ülkelerin ocak sonuna kadar “ortak bir anlayış” üzerinde uzlaşmasını hedefliyor.
AB ülkelerindeki yetişkin nüfusun yüzde 70’inin 1 Haziran’a kadar aşılanması için hedef koymak isteyen AB Komisyonu, aşı sertifikası bulunmayan kişilerin negatif PCR testiyle seyahat edebilmesi seçeneğinin de değerlendirilmesini istiyor.
AB yetkilileri, aşı sertifikası sisteminin ne zaman oluşturulacağına dair bir süre vermekten de kaçınıyor. AB, öncelikle aşı üretim kapasitelerinin nasıl artırılacağını, daha fazla sayıda dozun nasıl dağıtılacağını ve aşı kampanyalarının nasıl ilerleyeceğini görmek istiyor.