İngiltere İçişleri Bakanı Priti Patel, yargılamaların ardından ABD’nin iade talebine ilişkin kararını en geç bugün verecek.
Süreç henüz bitmese de Assange’ı 175 yıla kadar hapisle yargılanacağı ABD’ye giderek yaklaştıran olaylar silsilesi WikiLeaks’in 2010’da, aralarında ABD’nin Irak ve Afganistan’da işlediği suçları da delillendiren 1 milyon belgeyi yayınlamasıyla başladı.
Irak ve Afganistan’da sivili ayrım yapmadan işlenen cinayetler, bu katliamların gizlemesi ve mahkumlara işkence edilmesi gibi onlarca suçun ortaya çıkmasının ardından ABD, harekete geçti.
Dönemin ABD Başkanı Barack Obama yönetimi, sızıntıları ulusal güvenlik tehdidi olarak nitelendirerek tepki gösterdi.
ABD tarafından casuslukla suçlanan Assange, ayrıca İsveç’te cinsel saldırı suçlamalarıyla karşı karşıya kaldı ve Aralık 2010’da Londra’da gözaltına alındı.
Assange, hakkında tecavüz ve cinsel taciz suçlamalarıyla açılan davalar için İsveç’e iadesi gündemdeyken, Haziran 2012’de Ekvador’un Londra Büyükelçiliğine sığındı.
Elçilikten çıkarıldı
Ancak WikiLeaks kurucusu, Ekvador’un sağladığı diplomatik dokunulmazlığı kaldırmasının ardından Londra Büyükelçiliğinden 11 Nisan 2019’da çıkarılarak gözaltına alındı.
Kefaletle serbest bırakılma şartlarını ihlal etmekten tutuklanarak Londra’daki Belmarsh Hapishanesi’ne konulan Assange, bu suçtan 50 hafta hapse mahkum edildi. Bu süreyi cezaevinde dolduran Assange’ın iade talebi çerçevesinde tutuklu kalmasına karar verildi.
Önce ret sonra kabul
Duruşmaların ardından 4 Ocak 2021’de Assange’ın intihar riskinin yüksek olduğu ve ABD hapishanesinde özel idari önlemlere tabi tutulacağı, özellikle de istihbarat topluluğunun kendisine düşman olması nedeniyle “gerçek bir risk altında” olduğu gerekçesiyle ABD’nin iade talebi reddedildi. ABD ise karara itiraz etti.
ABD, temyizi kazanabilmek için WikiLeaks kurucusunun yüksek güvenlikli hapishanelerde tutulmayacağı ve hapis cezasını ülkesi Avustralya’da çekebileceği taahhüdünde bulundu.
Savunma ekibi ise CIA’in, Assange’ı Ekvador’un Londra Büyükelçiliğinde saklandığı sırada kaçırma ve öldürme planı yaptığına ilişkin haberleri dayanak göstererek can güvenliğine vurgu yaptı. 10 Aralık 2021’de Yüksek Mahkeme, verilen teminatları yeterli bularak alt mahkemenin kararını bozdu ve Assange’ın ABD’ye iade edilebileceğine hükmetti.
Bunun üzerine Assange’ın savunma ekibi, davayı Yargıtaya taşımak için Yüksek Mahkemeye izin başvurusunda bulundu. Yargıtay da 14 Mart’ta verdiği kararla Assange’ın ABD’ye iade edilebileceği yönündeki karara itirazını reddetti. 20 Nisan’da da Westminster Sulh Ceza Mahkemesi, iadeye hükmederek, konuyu nihai karar için İçişleri Bakanı Priti Patel’e gönderdi.
175 yılla yargılanabilir
İngiltere’de Nisan 2019’dan bu yana tutuklu bulunan Avustralya doğumlu Assange’ın ABD’ye iade edilmesi durumunda 175 yıl hapisle yargılanabileceği belirtiliyor.
Özellikle Amerikan ordusunun Irak ve Afganistan’da “savaş suçu” olabilecek eylemlerine ilişkin binlerce gizli belge yayımlamakla suçlanan Assange’ı Washington casusluktan yargılamak istiyor.
Assange destekçileri ise davanın basın özgürlüğüne ciddi bir saldırı olduğunu belirtiyor.