Avrupa’nın üç büyük ülkesi Almanya, Fransa ve Hollanda’da sokakta başıboş gezen hayvanların toplanmasından ve bakımından yerel yönetimler sorumlu. Buralarda evcil hayvan beslenmenin, ihlal durumda hapisle sonuçlanabilecek cezaları öngören katı kuralları bulunuyor.
Evde hayvan besleyenler vergi vermek, belli türler için eğitim almak zorunda.
Hollanda, sokak hayvanları ve sahipsiz köpeklerin sayısını azaltmada dünyada öne çıkan ülkelerden biri.
Merkezi Amsterdam’da bulunan Sokak Hayvanları Platformunun yayımladığı “Hollanda nasıl başıboş köpeklerden arındı?” başlıklı raporda, ülkede sokak köpeklerinin sayısını azaltma politikalarının 1800’lere dayandığı belirtiliyor.
Rapora göre özellikle kuduz salgınıyla mücadele, insan sağlığını koruma ve güvenliğini sağlama amacıyla Hollanda’da 1800’lerde köpeklere tasma ve ağızlık takma zorunluluğu gibi kurallar getirildi.
1960’lardan itibaren de kısırlaştırmanın yaygınlaşmasıyla sokak köpeklerinin sayısının azaldığı, başıboş köpekler için “topla, kısırlaştır, aşıla, geri bırak” uygulamasının hayvanların sayısının sıfırlanmasına katkıda bulunduğu belirtiliyor.
Bugün sahipsiz köpekleri belediyeler barınaklarda topluyor.
Hollanda’da hayvan sahiplenmek hiç kolay değil
Hollanda’da sadece hükümetin belirlediği listede yer alan hayvanlar evcilleştirilebilirken, liste dışındakiler hastalık, güvenlik ve sağlık gerekçeleriyle evcilleştirilemiyor.
Satın aldıkları veya sahiplendikleri köpekleri sokağa bırakanlar yüklü para cezalarıyla karşı karşıya kalıyor.
Ülkede köpek sahiplerinin 14 gün (yeni doğan köpekler için 7 hafta) içinde köpeklerini bağlı oldukları belediyeye kaydetmeleri zorunlu. Ayrıca yıllık yaklaşık 120 avro köpek vergisi ödemeleri gerekiyor.
Ayrıca köpeğin cinsi, sahibinin adresi ve acil durumlarda ulaşılması gereken kişilere ait bilgilerin yer aldığı pirinç tanesi büyüklüğündeki elektronik bir mikroçip veteriner yardımıyla köpeğin derisinin altına yerleştiriliyor.
Bazı belediyelerde yerleşim yerlerinde dolaştırılan köpeklerin tasmalı olması kuralı uygulanırken, köpeğin dışkısını yerden almayan kişilere 140 avro ceza kesiliyor.
Hollanda’da agresif köpek cinslerinin ağızlıksız dolaştırılması yasak. 2008’de getirilen bir düzenlemeyle de bazı agresif köpeklerin, davranış testlerinden ve terapilerinden geçirilmesi gerekiyor.
Bu terapilere rağmen davranışları kontrol edilemeyen agresif köpeklere ötenazi uygulanabiliyor.
2018 yılında getirilen bir başka düzenlemeye göre Rottweiler ya da Pitbull gibi 20 agresif köpek cinsine sahip kişilerin, hayvanların bakımına ilişkin bazı eğitimlerden geçmesi isteniyor.
Fransa’da evcil hayvanların sokağa bırakılması yasak
Fransa’da da kamu güvenliği nedeniyle evcil hayvanların ve evcilleştirilmiş vahşi hayvanların sokağa başıboş bırakılması yasak.
Ülkede “tehlike” arz edebileceği düşünülen köpek türlerinin halka açık alanlarda tasmayla dolaştırılması zorunlu. Bazen belediye kararıyla tasma zorunluluğu tüm köpekler için de geçerli olabiliyor.
Zorunlu olduğu halde köpeğini tasmasız gezdiren evcil hayvan sahiplerine 38 avro, eğer köpeği “tehlikeli” türler kategorisinde ise 150 avroya kadar ceza söz konusu.
Sokakta başıboş gezen hayvanların toplanmasından ve bakımından kanunen belediyeler sorumlu.
Sokakta başıboş gezen hayvanlar, vatandaşlar veya belediye ekiplerince toplanarak, geçici bakım merkezlerine bırakılıyor. 8 iş günü sonunda sahibi bulunamayan veya sahibi tarafından alınmayan hayvanlar, “terk edilmiş” ilan ediliyor.
Kuduzun yaygın olmadığı bölgelerde, “terk edilmiş” başıboş bir hayvan, veteriner tavsiyesi sonrası hayvan koruma derneklerinin yönettiği yüzlerce barınaktan birine gönderiliyor veya veteriner tarafından gerek duyulursa uyutuluyor.
Belediyeler kendi inisiyatifleriyle veya hayvan koruma derneklerinin talebi üzerine, halka açık alanlarda grup halinde yaşayan başıboş kedileri ise kısırlaştırıp, kimliğini tanımladıktan sonra bulundukları yaşam alanına tekrar bırakabiliyor.
Kedi ve köpeklerden oluşan evcil hayvanların sayısının 20 milyon olduğu Fransa’da, her yıl 750 bin ila 1 milyon arası evcil hayvan sahiplenilirken, 100 bine yakını terk ediliyor.
Ülkedeki yaklaşık 800 barınaktan, evcil hayvan sahiplenmek isteyenler çoğu zaman tüm aile bireylerini kapsayan belirli bir prosedürden geçiyor.
Aralık 2021’den itibaren de evcil hayvan sahiplenen veya satın alanların, “taahhüt ve bilgi sertifikası” imzalaması gerekiyor.
Sertifikayla yeni evcil hayvan sahiplenecekler, hayvanları hakkında gerekli bakım, aşılama ve finansal maliyet gibi konularda bilinçlendiriliyor.
Fransa’da hayvanını terk eden, 3 yıl hapis ve 45 bin avro cezaya çarptırılıyor
Fransa’da evcil hayvanını sokağa terk etmenin, 3 yıl hapis ve 45 bin avro para cezası var.
Sokağa terk edilmesi sonucu evcil hayvanın ölmesi durumunda ise bu ceza 5 yıl hapis ve 75 bin avroya çıkıyor.
Ülkede “hayvan istismarıyla mücadele ve hayvanlarla insanlar arasındaki bağı güçlendirmeyi amaçlayan” yasa 1 Aralık 2021’de yürürlüğe girdi.
Yasayla 1 Ocak 2024’den itibaren evcil hayvan dükkanlarında kedi ve köpek satışı yasaklanacak, bu dükkanlarda yalnızca barınaklarla iş birliği dahilinde terk edilmiş kedi ve köpekler sahiplendirilmek amacıyla bulunabilecek.
İnternet üzerinden evcil hayvan satışları da birkaç istisnai durum, evcil hayvan dükkanları ve yetiştiricileri haricindekiler için yasak.
Fransa’daki yasalar, 6 Ocak 1999’dan sonra doğan köpeklerin 4 aylık, 1 Ocak 2012’den sonra doğan kedilerin de 7 aylık olmadan önce yetkili kişiler tarafından mikroçip veya dövmeyle bir kimlik numarası tanımlanmasını zorunlu kılıyor.
Almanya’da sokaklarda köpek görmek neredeyse imkansız
Almanya’da mevcut yasalardan dolayı sokak köpeklerini görmek hemen hemen mümkün değil.
Ülkedeki yasal düzenlemeye göre, kişinin sokakta sahipsiz hayvan bulduğunda, en yakın hayvan barınağına veya veterinere götürmesi, bu mümkün değilse polise veya bölgesinde bulunan ilgili kuruma bildirmesi gerekiyor.
Polis veya ilgili kurum sahipsiz hayvanın kaydını yapıyor ve hayvanı barınağına teslim ediyor.
Almanya’da hayvan hakları, “Havyan Koruma Yasası” ile teminat altında. Yasada hayvanlara nasıl davranılacağı, ne şekilde barındırılacağı ve acil durumlarda neler yapılması gerektiği düzenleniyor.
Yasaya göre sahiplerin, hayvanlarını herhangi bir sebepten sokağa bırakması yasak.
Buna aykırı davrananlara 25 bin avroya kadar para cezası, hayvana eziyet edilmesi ya da öldürülmesi durumunda 3 yıla kadar hapis cezası veriliyor.
Bu sert yasalara rağmen Alman basınında özellikle tatil döneminden önce önemli bölümünü köpeklerin oluşturduğu çok sayıda hayvan parklara ve sokaklara bırakılarak terk ediliyor. Polis çoğu zaman bu hayvanların sahiplerini bulamıyor.
Ülkede sokağa bırakılan sahipsiz hayvanlar konusunda “Hayvanları Koruma Birliği” ve çeşitli dernekler çalışmalar yürütüyor.
Almanya’da evcil köpek besleyenler 72 ila 186 avro arasında köpek vergisi ödemek zorunda. Eğer köpek “tehlikeli” köpek türü arasında yer alıyorsa bu vergi daha da yükselebiliyor.
Birçok eyalette belirli yerlerde ve sokaklarda köpeğe tasma takma zorunluluğu bulunuyor.
Yasalara göre, “tehlikeli tür ve dövüş köpeği” olarak belirlenenler için de dışarıda gezdirilmesi durumda ağızlık takılması mecburi.
Eyaletler arasında farklılıklar olsa da genel olarak sahipsiz hayvanlar, kamu güvenliği veya düzeni için tehlike oluşturuyorsa bundan yerel yönetimler sorumlu.
Bu durumda yerel yönetim tedbir almak, hayvanın barınma maliyetini karşılamak zorunda.
Tasmasız köpek birine zarar verirse zarar hayvan sahibinden tazmin edilebiliyor
ABD’de sokak hayvanlarıyla ilgili kurallar eyaletten eyalete farklılık gösterebiliyor, ancak federal çapta 1960’ta kabul edilen “Hayvanlara Eziyeti Önleme Yasası”nın maddeleri uygulanıyor.
Bu yasa kapsamında kedi ve köpeklerin sokaklarda başıboş dolaşması, köpeklerin sokaklarda tasmasız dolaştırılması ve başkalarının özel mülklerine girmesi yasak.
Köpeklerin tasmasız gezdirilmesinin eyaletten eyalete değişen para cezaları bulunuyor.
Tasmasız bir köpek birine zarar verirse ortaya çıkan zarara göre dava açılabiliyor ve zararın tümü hayvan sahibinden tazmin edilebiliyor.
Birçok eyalette hayvanları sokakta başıboş bırakmak ya da sokağa terk etmek, yasa dışı kabul ediliyor ve sahipleri ağır para cezalarına çarptırılabiliyor.
Eyaletlerde hayvan koruma birimleri, ihbar üzerine gittikleri yerlerde ya da yaptıkları devriyelerde sokaklarda sahipsiz hayvan bulurlarsa, bu hayvanları barınaklara götürüyor.
Sahipleri bulunursa hayvanlar bu kişilere veriliyor, aksi takdirde sahiplendirilmek üzere barınaklarda tutuluyor. Uzun süre sahiplendirilmeyen hayvanlar uyutuluyor.
ABD’deki hayvan hakları savunucusu derneklerinin derlediği verilere göre, barınaklara her yıl 6,5 milyon civarında kedi ve köpek getiriliyor, bu hayvanların yaklaşık 3 milyonu itlaf ediliyor.