Fransa’nın güneyindeki Palavas-les-Flots kasabasında, alışılmışın dışında bir bilimsel çalışmaya imza atılıyor. Burada yetiştirilen levrekler, gelecekte Ay’a veya Mars’a gönderilecek ilk balıkların ebeveynleri olma yolunda hazırlanıyor.
“Lunar Hatch” adı verilen proje, astronotların uzun süreli görevlerinde sürdürülebilir protein kaynağı elde etmek için levrek yetiştirmenin mümkün olup olmadığını araştırıyor.
Uzayda levrek yetiştirme fikri nereden çıktı?
Projenin başındaki isim, Fransa Ulusal Okyanus Araştırma Enstitüsü’nden deniz biyoloğu Dr. Cyrille Przybyla. Przybyla, balığın sindirimi kolay bir protein kaynağı olduğunu ve omega-3 ile B vitamini bakımından zengin yapısının uzayda kas kütlesinin korunmasında büyük rol oynayabileceğini belirtiyor.
Yumurta ve embriyolar uzaya gönderilecek
Planlama aşamasına göre, döllenmiş levrek yumurtaları uzaya fırlatılacak. Yumurta ve embriyolar, Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) varana kadar gelişmeye devam edecek. İlk aşamada sadece gözlem yapılacak, daha sonra balıklar dondurularak Dünya’ya geri getirilecek.
Gelecekte Ay yüzeyinde kurulacak balık çiftliklerinde bu yöntem geniş ölçekte uygulanabilir.
Uzayda balık deneylerinin geçmişi
Balıklar, geçmişte de uzay görevlerinde yer aldı. 1973’te Apollo programı kapsamında mummichog türü balıklar uzaya çıkarıldı. 1976’da Sovyetler Birliği, Salyut uzay istasyonunda lepisteslerle deney yaptı. 2015 yılında ISS’e gönderilen zebra balıkları ile mikro yerçekiminin kas erimesi üzerindeki etkileri araştırıldı.
Ancak Lunar Hatch, bu çalışmalardan farklı olarak, sürekli bir gıda kaynağı oluşturmayı hedefliyor.
Kapalı döngü gıda sistemi hedefleniyor
Ay’daki üslerde kullanılacak bu sistem, tamamen atıksız bir döngü oluşturacak:
Su kaynağı: Ay’ın kutuplarındaki buzdan sağlanacak.
Atık yönetimi: Balık atıkları, mikroalg ve filtre besleyiciler için yem olarak kullanılacak.
Sürdürülebilirlik: Solucanlar ve karidesler, bu atıkları işleyerek balıkların tekrar beslenmesini sağlayacak.
Dr. Przybyla, sistemin dört-beş ay boyunca dışarıdan müdahale olmadan çalışabileceğini ifade ediyor.
Dünya i̇çin de çığır açıcı bir adım
Lunar Hatch sadece uzay görevleri için değil, Dünya’daki izole topluluklar için de kritik olabilir. Geliştirilen kapalı döngü sistemi, çevre dostu üretim ve ekonomik sürdürülebilirlik açısından büyük önem taşıyor.
Sonraki adımlar
Şu anda ekip, döllenmiş yumurtaların roket kalkışındaki titreşimlere dayanıklılığını test etti. Simülasyon sonuçları umut verici. Bir sonraki aşamada, yumurtalar gerçek bir uzay görevinde ISS’ye gönderilerek deneyler yapılacak.
Projeye Çin’den de benzer çalışmalarla yanıt geldi. Ancak Dr. Przybyla, Lunar Hatch’in hem Dünya hem de uzay için benzersiz bir model olabileceğini vurguluyor.