Moritanya, Mali, Gine, Gine Bissau ile Atlas Okyanusu’nun çevrelediği ülke, Gambiya’nın tek komşusu.
Toplam 196 bin 722 kilometrekare yüz ölçümüne sahip Senegal, kıtanın en batı ucunda olması dolayısıyla Batı Afrika’ya giriş kapısı olarak görülüyor.
Başkent Dakar, güvenliği ve elverişli konumuyla çok sayıda uluslararası kuruluş ve şirkete ev sahipliği yapıyor.
Birleşmiş Milletler, Uluslararası Para Fonu, Uluslararası Göç Örgütü, Dünya Sağlık Örgütü, UNICEF gibi kuruluşların Batı Afrika ofislerini barındıran Dakar’da, birçok uluslararası medya kuruluşunun da bölgesel merkezi bulunuyor.
Yüzde 96’sı Müslümanlardan oluşan ülkede, halkın yüzde 60’tan fazlası Müridilik, Ticanilik ve Kadirilik gibi tasavvufi öğretileri sıkı şekilde takip ediyor.
Senegal’de aşırıcı unsurların barınamamasında Sufizm temelli İslam anlayışını benimseyen bu yapılar önemli rol oynuyor.
Yaklaşık 16 milyon nüfusa sahip Senegal’de ana etnik gruplar Woloflar, Fulaniler ve Sererler olarak sıralanıyor.
Nüfusun yüzde 80’inin konuştuğu Wolofça ve Fulanice başta olmak üzere çok sayıda yerel dil bulunan ülkede resmi dil olarak Fransızca kullanılıyor.
Darbesiz bir tarih
Portekiz köle tacirlerinin 15. yüzyılın başında ulaştığı Senegal, takip eden yüzyıllar boyunca sırasıyla Portekiz, Hollanda, İngiltere ile Fransa’nın sömürgecilik faaliyetlerine sahne oldu.
Köle ticaretinin en önemli merkezlerinden biri olarak kullanılan Dakar açıklarındaki Goree Adası, buradan yeni dünyaya köle olarak satılan 20 milyondan fazla Afrikalının acı hatıralarını hala taşıyor.
Senegal, 4 Nisan 1960’da Senegal-Mali Federasyonu olarak Fransa’dan bağımsızlığını ilan eden devletin feshedilmesi üzerine kuruldu.
O tarihten bugüne dört cumhurbaşkanının görev yaptığı ülkede, herhangi bir darbe yaşanmaması Senegal’i Afrika’nın en istikrarlı demokrasilerinden biri yaptı.
Parlamenter sistemle yönetilen ülkede, cumhurbaşkanı iki turlu doğrudan seçimle 5 yıllığına seçiliyor.
Mevcut Cumhurbaşkanı Macky Sall, Mart 2012’deki seçimle göreve geldi ve Şubat 2019’daki seçimleri kazanarak ikinci dönemine başladı.
Ekonomik görünüm
Fransızca konuşulan Afrika ülkeleri arasında Fildişi Sahili’nden sonra sınai gelişmişlik açısından ikinci sırada olan Senegal, 2014’ten bu yana her yıl yüzde 6’dan fazla büyüdü.
Dünya Bankası ve Afrika Kalkınma Bankası (AfDB) verilerine göre, 2020’de 24,9 milyar dolar gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH) kaydeden ülkede, aynı yıl kişi başı gayrisafi yurt içi hasıla 1430 dolar oldu.
Senegal ekonomisi 2014’ten 2018’e kadar her yıl yüzde 6’dan fazla büyüse de reel GSYİH, Kovid-19 salgını nedeniyle 2019’da yüzde 4,4, 2020’de ise yüzde 0,87’ye geriledi.
Hükümetin 2014’ten itibaren uyguladığı Yükselen Senegal Planı kapsamında ulaşım, enerji, inşaat alanındaki altyapı yatırımları, özelleştirme atılımları gelişmeye en fazla katkı sağlayan unsurlar oldu.
Nüfusun yüzde 75’i tarımla geçiniyor
Dünyanın önde gelen fosfat üreticilerinden Senegal’de, topraklarının yalnızca yüzde 16,6’sının elverişli olmasına rağmen nüfusunun yüzde 70’i tarım sektöründe çalışıyor.
Ekonomide tarım, balıkçılık, hizmet sektörü, iletişim, turizm, madenciliğin öne çıktığı Senegal, zirkonyum, titanyum, mermer, altın, kireç taşı gibi önemli mineral ve madenlere sahip.
Afrika’da elektriğe en çok ulaşan ülkelerden
Enerjiye ulaşım Senegal’in öncelik verdiği konu başlıkları arasında yer alıyor. Senegal, 30 Afrika ülkesi arasında, nüfusunun yüzde 50’den fazlasının elektriğe ulaştığı tek ülke oldu.
Dünya Bankası verilerine göre, Senegal’de nüfusun yüzde 70’i elektriğe erişim sağlıyor.
Ülkede elektrik üretiminin yüzde 88’i fosil yakıtlardan, geri kalanı ise yenilenebilir enerjiden sağlanıyor. Senegal hükümeti, güneş enerjisi konusunda da son yıllarda çeşitli adımlar atarak, ülkenin batısında iki güneş enerjisi santrali kurulması için harekete geçti.
Yaklaşık 60 megavat kapasiteli Scaling Solar isimli proje kapsamında 554 bin kişiye elektrik sağlanacak ve her yıl 89 bin ton sera gazının atmosfere karışmasının önüne geçilecek.
Aşı üretim merkezine ev sahipliği yapacak
Senegal, Kovid-19 salgınından ciddi ölçüde etkilense de salgın aynı zamanda çeşitli fırsatları da beraberinde getirdi.
Alman biyoteknoloji firması BioNTech, Senegal ve Ruanda ile mRNA aşısı üretim tesislerinin inşası için anlaşma imzaladı.
Üretim tesisine ilişkin çalışmalara bu yıl ortasında başlanacak ve aşı üretilecek ilk konteyner fabrika modülü yine bu yılın ikinci yarısında Senegal ve Ruanda’ya ulaşacak.
Senegal böylece Ruanda ile Afrika kıtasında Kovid-19 aşısı üretecek ilk üretim merkezine sahip olacak.
Erdoğan’ın Senegal’e 5’inci ziyareti olacak
Türkiye’nin, 1960’ta bağımsızlığını kazanan Senegal’de 1962’de Dakar’da açtığı dış temsilcilik, Afrika’daki ilk Türk büyükelçiliklerinden oldu.
Senegal’in de Ağustos 2006’da Ankara’da büyükelçilik açmasıyla karşılıklı temsil sağlanarak ilişkiler ivme kazandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, en son 28 Şubat 2020’de Senegal’i ziyaret etmiş, Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall ise 30 Ocak 2021’de Türkiye’ye çalışma ziyaretinde bulunmuştu.
Senegal Cumhurbaşkanı Sall, aynı zamanda 16-18 Aralık 2021’de İstanbul’da düzenlenen 3. Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi’ne katılmıştı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, son ziyaret ile 2013’teki Başbakanlığı dönemi de dahil Senegal’i 5 kez ziyaret etmiş olacak.
Türk şirketlerden 1,2 milyar dolarlık proje
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) verilerine göre, geçen yıl Türkiye Senegal’e 529,5 milyon dolarlık ürün satarken, bu ülkeden 10,9 milyon dolarlık ürün satın aldı. Senegal’e ihracat yıllık bazda yüzde 47 arttı, ithalat ise yüzde 43 azaldı.
Türk ihracatçıların geçen yıl Senegal’e en çok ürün sattığı ilk 3 fasıl “demir ve çelik”, “demir ve çelikten eşya” ve “elektrikli makine ve cihazlar” olarak sıralandı.
Türkiye, Senegal’in en çok ihracat yaptığı 40’ıncı, ithalat yaptığı 8’inci ülke oldu. Türkiye ile Senegal arasındaki ticaret hacmi 550 milyon dolara çıktı.
Türk şirketlerinin Senegal’de gerçekleştirdiği projelerin toplam tutarı 1,2 milyar dolar, proje sayısı da 33’e ulaştı.
Senegal’deki Türk kurumları
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) Nisan 2007’den bu yana faaliyet gösterdiği ülkede, çok sayıda Türk sivil toplum kuruluşu aktif olarak insani yardım çalışmalarında bulunuyor.
Türk Hava Yollarının haftanın her günü yolcu seferi düzenlediği başkent Dakar’da Anadolu Ajansının da temsilcisi bulunuyor.
Yunus Emre Enstitüsü 5 yıldır Dakar’da Türkçe öğretimi faaliyetlerini sürdürüyor, Türk Kızılay Senegal Delegasyonu da çeşitli faaliyetlerde bulunuyor.
Türkiye Maarif Vakfına bağlı Dakar’da iki, Thies ve Saint Louis kentlerinde birer okul faaliyet gösteriyor.