Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nca (SEDDK), Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda yapılan değişikliklerle, hem katılımcıların Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) devamlılığını sağlayacak hem de sisteme yeni girişleri teşvik edecek önemli yeniliklerin getirildiği bildirildi.
SEDDK’den yapılan açıklamaya göre, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda yapılan değişiklikler TBMM’de kabul edildi.
Söz konusu Kanun’un revize edilmesiyle hem katılımcıların sistemde devamlılığını sağlayacak hem de sisteme yeni girişleri teşvik edecek önemli yenilikler getirildi.
2003 yılında uygulanmaya başlanan ve 2013 yılında getirilen devlet katkısı uygulaması ile birlikte cazibesi artan BES, 2021 yılı sonunda, 13,3 milyon katılımcıya ve yaklaşık 250 milyar fon büyüklüğüne ulaştı.
Unvanında “katılım” ibaresi geçen faizsiz fonların da tercih edilebildiği sistemde, bu tür fonların oranı da yüzde 23’e ulaşmış durumda bulunuyor. Bu kapsamda BES, Türkiye’de tabana yayılan önemli bir tasarruf aracı ve kamu emeklilik sisteminin tamamlayıcısı olmaya devam ediyor.
Vatandaşların ilk günden beri büyük ilgi gösterdiği BES, 19’uncu yılına yeni uygulamalarla giriyor. Sistemin geliştirilmesi ve daha geniş katılımcı kitlelerine ulaşabilmesi için SEDDK tarafından diğer paydaşlarla birlikte reform niteliğinde yeni projeler hayata geçiriliyor.
Devlet katkısı oranının yüzde 30’a yükseltilmesi
BES’e girişin teşvik edilmesine yönelik ise 3 önemli yenilik geliyor. Yeni Kanun düzenlemesi neticesinde, tüm BES katılımcılarını sevindiren en önemli yeniliklerin başında devlet katkısı oranının yüzde 25’ten yüzde 30’a yükseltilmesi geliyor.
Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte hem mevcut katılımcıların hem de sisteme yeni girecek katılımcıların ödeyeceği katkı payları yüzde 25 yerine yüzde 30’luk devlet katkısından faydalanmaya başlayacak. Böylece, devletin BES’e verdiği destek bir kez daha vurgulanmış oldu.
Yıllık devlet katkısı limitini aşan katkı payları için müteakip yıllarda devlet katkısı alınabilecek
Katılımcıların bir takvim yılı içinde brüt asgari ücret tutarının yıllık toplamına kadar yaptığı ödemeler devlet katkısı alabiliyor. 2022 yılı için brüt asgari ücret tutarının yıllık toplamı 60 bin 48 TL olduğu için bu tutarı aşan ödemeler devlet katkısı alamıyordu.
Getirilen yeni düzenleme ile birlikte, artık bu katılımcılar ödeyecekleri katkı paylarının yıllık brüt asgari ücreti aşan kısmı için de takip eden yıllarda devlet katkısı alabilecek.
Bu sayede, katılımcıların devlet katkısından faydalanmak için birikimlerini yıllara bölüp erteleyerek yatırmasına gerek kalmıyor ve sisteme toplu ödeme yapmanın cazibesi artırılıyor.
45 yaşından büyükler de talep etmesi halinde OKS’ye girebilecek
Yeni Kanun değişikliği ile getirilen önemli yeniliklerden bir diğeri ise Otomatik Katılım Sistemi’ne (OKS) katılmak istemesine rağmen giremeyen çalışanları ilgilendiriyor.
Eski mevzuata göre, 45 yaşını aşan ve OKS’ye dahil olmayan çalışanlar kendi rızalarıyla dahi sisteme giremiyordu. Çalışanlardan gelen yoğun talep ile bu kısıtlama kaldırılarak, 45 yaşını aşan çalışanların da talep etmeleri halinde, OKS’ye katılmalarına imkân tanınıyor.
Böylelikle, yaş kısıtlaması olmaksızın tüm çalışanlar, otomatik katılım sisteminin avantajlarından faydalanabilecek.
Kısmen ödeme alma imkanı ile katılımcı nakit ihtiyacını sistemden çıkmadan karşılayabilecek
Katılımcıların sistemde devamlılığını sağlayacak 2 önemli yenilik de kısmi ödeme alma ve temlik imkanlarının getirilmesi oldu.
Katılımcıların eğitim, evlilik, konut alımı gibi hayatın önemli aşamalarında oluşan nakit ihtiyaçları nedeniyle sistemden mecburen çıkış yaptıkları ve tasarruflarını bu ihtiyaçlarını karşılamak doğrultusunda kullandıkları gözlemlendi.
Uygulama detayları SEDDK tarafından belirlenecek olan yeni düzenlemeye göre, katılımcılar nakit ihtiyacını karşılamak üzere sistemden çıkmak zorunda kalmadan birikiminin yüzde 50’sine kadar olan tutarı çekebilme imkanına sahip olacak.
Bu sayede, katılımcıların sistemden mecburen erken çıkarak mağduriyet yaşamalarını önleyecek bir uygulama devreye sokulmuş olacak. Bu katılımcılara, ayrıca belli şartlar dahilinde, alacakları birikimin yüzde 25’ine kadar hesabındaki devlet katkısı da verilebilecek.
Böylece, 18 yaşından küçüklerin de sisteme dahil olabileceğine dair 2021 yılı içinde hayata geçirilen düzenlemeler ile birlikte BES, katılımcıların ömür boyunca hayatlarının her aşamasındaki birikim ihtiyacını karşılayan bir sisteme dönüşüyor.
BES birikimlerinin temlik edilebilmesi imkanı
Katılımcıların, acil nakit ihtiyaçları için BES sözleşmelerini tamamen sonlandırması ve tüm haklarını kaybetmesinden kaynaklanan mağduriyetlerinin giderilmesine yönelik olarak getirilen bir diğer önemli uygulama ise BES sözleşmelerinden kaynaklı alacağın temlik edilmesi suretiyle bankalara teminat olarak gösterilebilmesine imkân tanınması oluyor.
Bu uygulama ile SEDDK tarafından detayları belirlenecek standart süreçler ve bankalar ile emeklilik şirketleri arasında kurulacak entegrasyon sayesinde, avantajlı koşullarla ve hızlı bir şekilde BES sözleşmelerinden ayrılmaksızın kişilerin uygun koşullarla finansmana erişebilmesine imkan sağlanmış olacak.
Kısmen ödeme alma imkanı ile BES sözleşmelerine ilişkin temlik imkanı getiren uygulamaların, detayları ve uygulama şekli kısa sürede SEDDK tarafından alt düzenlemelerle belirlenecek.
Diğer ülke uygulamalarına kıyasla çok daha avantajlı ve esnek bir emeklilik sistemi olan BES, aynı zamanda vatandaşlara emekliliğin yanı sıra hayatlarının her dönemindeki birikim ihtiyaçlarını karşılayacak bir tasarruf havuzuna dönüşüyor.