Geçen yıl endişe verici faaliyetlerinde bir artış görülen Güneş’in Dünya üzerinde yaratabileceği olası riskler bilim insanları tarafından araştırılıyor.
Hafta sonu boyunca Güneş’te meydana gelen bir dizi patlama, milyarlarca ton gaz ve plazmayı Dünya’ya fırlattı. Bu da, bu hafta boyunca elektrik sistemleri ve uydular için sorun teşkil edebilir.
Bilim insanları, ‘Yamyam’ adı verilen bir Güneş fırtınasının bugün Dünya’yı vuracağını duyurdu. Fırtınanın olası etkileri ise tartışma konusu oldu.
Güneş fırtınaları, Güneş’in manyetik alanlarının ani değişimleri ya da yeniden hizalanmaları neticesinde ortaya çıkan enerji patlamaları olarak tanımlanabilir. Bu patlamalar, plazma adı verilen yüklü madde bulutlarını Güneş’ten uzaya fırlatır. Bu bulutlar, Dünya’ya ulaştıklarında, gezegenin manyetik alanını bozabilir ve elektronik sistemlere zarar verebilir.
Bugün yaşanacağı öngörülen ‘Yamyam’ Güneş fırtınasının ise bir öncekilerden farklı olması bekleniyor. Koronal kütle atımı (CME) olarak adlandırılan patlamaların çok nadiren meydana gelebileceği belirtiliyor.
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) tarafından geliştirilen görsel modelde, plazma dalgalarının Güneş’ten koparak Dünya’ya yöneldiği görülebiliyor.
Bir koronal kütle akımı, Güneş’teki manyetik alanların fazla gerilmesiyle meydana gelir. Manyetik alanların patlamasıyla ani bir plazma ve gaz dağılması oluşur.
Bu püskürmelerle uzayda hızla savrulan enerji ve plazmalar Dünya’ya yönelirken, gezegenimiz ile Güneş arasındaki mesafe, bunların Dünya’ya ulaşımının günler sürebileceği anlamına geliyor.
Diğer fırtınalardan farklı
NASA’ya göre Güneş patlamaları, iletişim ve elektrik sistemleri dahil olmak üzere ileri teknolojiye ciddi zararlar verebilir. ‘Yamyam’ Güneş fırtınaları ise özellikle şiddetli olabilir.
Bilim insanlarına göre, ‘Yamyam’ Güneş fırtınaları iki fırtınanın bir araya gelmesinin ürünü olduğu için aşırı derecede güçlü ve tahmin edilmesi zor olabilir. Bu da, elektrik şebekeleri veya GPS gibi uydu iletişim sistemlerinde herhangi bir kesintiyi önlemeyi zorlaştırabilir.
Neyse ki, bu hafta Dünya’yı vuracak olan fırtınanın önemli derecede zararlı olması beklenmiyor.
Spaceweather.com’a göre ilk tahminler, fırtınanın olası etkilerini G1 (küçük) sınıfı jeomanyetik fırtına kategorisi ile G2 (orta şiddetli) kategori arasında derecelendirdi.
G1 seviyesindeki fırtınalar, genel olarak ‘potansiyel yıkıcı’ diye nitelendiriliyor. Zira güç şebekelerinde nispeten zayıf dalgalanmalar yaratabiliyor, uyduların işlevlerini etkileyip göç eden hayvanların yön bulma yeteneklerini bozabiliyor.