BM İnsan Hakları Komitesi, Nauru’daki gözaltı merkezlerinde “uzun süreli ve keyfi gözaltılara” maruz kalan mülteci ve sığınmacılarla ilgili davalar hakkındaki kararını verdi.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliğinden yapılan yazılı açıklamada, “Avustralya, 2012 ve 2013 yıllarında Nauru ile imzaladığı anlaşmalar kapsamında sığınmacıların işlemlerinin yapılması için bu Pasifik Adası ülkesine (Nauru’ya) zorla yönlendirilmesine ve transfer edilmesine izin vermiştir.” ifadesi kullanıldı.
Açıklamada, mülteci statüsü verilmesine rağmen bu sığınmacıların, “aşırı kalabalık Nauru merkezindeki kötü koşullara” katlandıkları, fiziksel ve zihinsel sağlık sorunları yaşadıkları kaydedildi.
Komite üyesi Mahjoub El Haiba, “Bir taraf devlet, sığınma işlemlerini başka bir devlete devrederken insan hakları sorumluluğundan kaçamaz.” dedi.
Avustralya’nın göç politikası, Avustralya’ya ulaşmaya çalışan, denizde yakalanan sığınmacıların gözaltı merkezlerine gönderilmesini gerektiriyor.
Çeşitli ülkelerden gelen, yaklaşık 24 reşit olmayan sığınmacı, Avustralya tarafından önce Christmas Adası’nda ve daha sonra Nauru’da gözaltına alınmıştı.
2017’de ise mülteci olarak tanınan İranlı bir sığınmacı, 2013-2018 yıllarında Nauru’da gözaltında tutulmuş, daha sonra sağlık sorunları nedeniyle Avustralya’ya gönderilerek orada gözaltında tutulmaya devam etmişti.
Söz konusu davaların mağdurları, Avustralya’nın Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (ICCPR) kapsamındaki yükümlülüklerini, özellikle de keyfi gözaltı ile ilgili 9. maddeyi ihlal ettiğini iddia ederek İnsan Hakları Komitesine şikayette bulunmuştu.
Avustralya, Nauru’da iddia edilen ihlallerin Avustralya’nın yargı yetkisi dahilinde gerçekleştiğine dair ilk bakışta bir kanıt bulunmadığını belirterek iddialara karşı çıkmıştı.
Nauru Gözaltı Merkezi
Nauru Gözaltı Merkezi, Manus Adası’ndaki gözaltı merkezinin kapatılmasının ardından Avustralya’nın tek açık deniz gözaltı merkezi konumunda bulunuyor. Avustralya, bugüne kadar, adada “yasa dışı şekilde gözaltına aldığı” çok sayıda kişiye tazminat ödemek zorunda kaldı.
Nauru ve Avustralya, 2021’de Pasifik ada devletinde (Nauru) “gözaltı merkezinin” kalıcı olmasını taahhüt eden bir mutabakat zaptı imzalamıştı.
Avustralya’nın göç politikası, Avustralya’ya ulaşmaya çalışan ya da denizde yakalanan sığınmacıların gözaltı merkezlerine gönderilmesini gerektiriyor.
İnsan hakları örgütleri, Avustralya’nın mültecilere yönelik muamelesini ve gözaltı merkezlerindeki koşulları kınarken Avustralya, bunun tehlikeli deniz yolculuklarını önlemede etkili olabileceğini savunuyor.