Üretim kesintileri nedeniyle pazar payından feragat etmek zorunda kalan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun, dünyanın en büyük sekizinci petrol üreticisi Brezilya’yı bünyesine katmasıyla gelecek yıl pazar payını güçlendirmesi bekleniyor.
Suudi Arabistan liderliğindeki 13 üyeli OPEC ile Rusya önderliğindeki OPEC dışı petrol üreticisi 10 ülkenin enerji ve petrol bakanları perşembe günü çevrim içi toplandı.
Grup toplantıda, gelecek yılın sonuna kadar devam edecek mevcut üretim kesintilerine bağlılığını yineledi.
Toplantının ardından bazı üye ülkeler ise gelecek yılın ilk çeyreğinde gönüllü olarak günlük 2,2 milyon varillik ek üretim kesintisine gideceğini açıkladı.
Buna göre, Suudi Arabistan günlük 1 milyon varil, Irak günlük 223 bin varil, Birleşik Arap Emirlikleri günlük 163 bin varil, Kuveyt günlük 135 bin varil, Kazakistan günlük 82 bin varil, Cezayir günlük 51 bin varil, Umman günlük 42 bin varil kesinti yapacak.
Rusya ise nisandan bu yana uyguladığı günlük 500 bin varil gönüllü kesintisine gelecek yılın ilk çeyreğinde de devam edecek. Grubun toplam üretim kesintilerine ek olacak bu kesintinin 300 bin varili ham petrol, 200 bin varili ise rafine ürünlerden oluşacak ve ülkenin ihracatından düşülecek.
Toplantıdaki asıl sürpriz ise ocak itibarıyla Brezilya’nın OPEC+ grubu ittifakına katılma kararı oldu.
“Brezilya’nın katılımının her iki taraf için olumlu getirileri olacak”
Londra merkezli enerji danışmanlık şirketi Facts Global Energy Enerji Dönüşümü ve Enerji Ekonomisi Direktörü Cüneyt Kazokoğlu AA muhabirine, Brezilya’nın gruba katılımının, piyasalara etkisini konuşmak için erken olduğunu ancak her iki taraf için de olumlu getirileri olacağını söyledi.
Kazokoğlu, “Brezilya gibi büyük bir petrol üreticisi için fiyatlara etki edebilecek şekilde OPEC+ grubu politika yapıcılarının arasında yer almak, birinci kaynaktan bilgi almak ve bu politikayı etkileme imkanına sahip olmak bir avantaj. OPEC+ grubu için ise daha fazla büyümek ve başka kıtalara doğru yayılmak bir avantaj. Bir başka katman da devlet kontrolündeki petrol üreticilerinin birleşiyor olması.” diye konuştu.
OPEC+ grubunun Brezilya’nın da dahil olmasıyla dünya petrol üretiminde önemli bir seviyeye ulaşacağını vurgulayan Kazokoğlu, “Bu kadar büyük bir üretimin koordineli bir şekilde yönetilmesi çok mühim bir husus.” dedi.
Brezilya’nın dahli grubu güçlendirecek
Norveç merkezli bağımsız araştırma kuruluşu Rystad Energy Kıdemli Başkan Yardımcısı Jorge Leon da toplantıdan çıkan sonucun grubun kilit ülkesi Suudi Arabistan’a buruk bir sevinç yaşattığını söyledi.
Leon, Suudi Arabistan’ın gelecek yıl yapılacak üretim kesintileri konusunda bazı OPEC+ grubu üyelerinin desteğini kazandığını ancak diğer ülkelerin ya karşı çıktığını ya da çekimser kalarak yeni kesintilere dahil olmadıklarını belirterek, “Üretim kesintilerine ilişkin bir grup kararı alınamaması, grubun birliği ve bütünlüğü açısından iyiye işaret değil ve grubun piyasayı dengeleme yeteneğini sınırlıyor.” dedi.
Petrol fiyatlarının aşağı yönlü hareketlerinin piyasanın toplantının sonucundan memnun kalmadığına işaret ettiğine dikkati çeken Leon, “Fiyatlar iki nedenle düştü. İlk olarak kesintiler kısa dönemli ve yalnızca 2024’ün ilk çeyreğinde geçerli olacak. İkincisi ve en önemlisi, grup stratejisini oybirliğiyle belirleyemedi, daha ziyade gönüllü tek taraflı kesintilere başvurmak zorunda kaldı.” diye konuştu.
Leon, “Yenilenmiş kesintiler ile 2024’ün ilk yarısında günlük yaklaşık 400 bin varillik bir pazar açığı tahmin ediliyor. Sonuç olarak, gelecek aylarda petrol fiyatlarının varil başına 80 ila 85 dolar arasında seyretmesini bekliyoruz.” ifadelerini kullandı.
Toplantıdaki bir diğer önemli konunun ise Brezilya’nın OPEC+ ittifakına katılması olduğunu vurgulayan Leon, “Dünyanın en büyük sekizinci petrol üreticisi Brezilya günlük yaklaşık 3,6 milyon varil üretim yapıyor. OPEC+ grubu, Brezilya petrolünü gruba dahil ederek, küresel petrol piyasasındaki pazar payını yüzde 60’ın üzerine taşıyacak ve 2018 seviyelerine dönmüş olacak.” bilgisini paylaştı.
“Petrol fiyatları gelecek yılın ortalarına kadar 75 dolar civarında olacak, daha sonra yükselmeye başlayacak”
Uluslararası veri analitik şirketi Kpler Orta Doğu Ortaklıklar Lideri Matt Stanley ise grup içindeki anlaşmazlığın Afrikalı üye ülkelerin üretim kotalarına uymamalarından kaynaklandığını ancak bunun yeni karşılaşılan bir sorun olmadığını söyledi.
Stanley, “Grubun karar mekanizmalarının sorunsuz çalışmaya devam edeceğinden eminim. Oldukça iyi işler yapmaya devam edecekler. Anlaşmazlıklar her zaman olacaktır ancak piyasa bunu kesinlikle olumsuz bir şey olarak görmüyor. Şahsen endişelenecek bir şey olduğunu düşünmüyorum.” diye konuştu.
Petrol talebinin toparlanma sürecine girdiğini ancak piyasalarda beklenen arz fazlalığı nedeniyle fiyatların aşağı yönlü baskılandığına işaret eden Stanley, “Suudi Arabistan’ın günlük 1 milyon varillik kesintisinin sürekli ertelenerek 2024 yılı boyunca devam edeceğini tahmin ediyoruz. Diğer ülkelerin üretim kesintilerini ise Temmuz 2024’e kadar sürdürmesini bekliyoruz. Yani Suudi Arabistan hariç, gelecek yılın ilk yarısında yapılan kesintilerin çoğu piyasaya tekrar dönecek.” dedi.
Stanley, “Fiyatların gelecek yılın ortalarına kadar varil başına ortalama 75 dolar civarında olacağını, o tarihten sonra da küresel petrol stoklarındaki azalmaya paralel yükselmeye başlayacağını tahmin ediyoruz.” bilgisini paylaştı.
Gelecek yıl öngörülen arz fazlası nedeniyle OPEC+ grubunun pazar payını kaybedeceği endişelerinin ise yersiz olduğunu vurgulayan Stanley, “Dünyanın hala petrole ihtiyacı var. Sorun piyasada hangi tür petrolün olduğu ki kesintilerle piyasadan eksilen ‘orta ekşi’ (medium sour) olarak bilinen petrol. Fiyatları yükselten de bu faktör.” ifadelerini kullandı.