Dünya genelinde ABD’nin korumacı ticaret tutumunun etkilerine yönelik belirsizliklerin yanı sıra enflasyon ve resesyon ikilemi de ekonomilerin ana gündem maddelerinden olmayı sürdürüyor.
Merkez bankaları enflasyonla mücadelelerini sürdürürken değişebilecek ticaret stratejileri başta olmak üzere küresel ekonomideki belirsizliklerin etkisiyle temkinli davranmaya devam ediyor.
Dünyanın en büyük ekonomisi konumundaki ABD’nin korumacı ticaret politikasının enflasyonist baskıları güçlendirebileceği ve büyümeyi olumsuz etkileyebileceğine yönelik endişeler diğer büyük ekonomilerin kararları üzerinde etkili oluyor.
Mart ayında Fed, İngiltere Merkez Bankası (BoE), Japonya Merkez Bankası (BoJ), Rusya Merkez Bankası (CBR), Çekya Merkez Bankası, Macaristan Merkez Bankası (MNB), Polonya Merkez Bankası, İsveç Merkez Bankası (Riksbank) ve Norveç Merkez Bankası politika faizini sabit bıraktı.
Kanada Merkez Bankası (BoC), İsviçre Merkez Bankası (SNB) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ise faiz indirimine gitti.
Fed ve BoE mart ayında faizi sabit tuttu
Fed, mart ayında politika faizini beklentiler dahilinde değiştirmeyerek yüzde 4,25-4,50 aralığında sabit tuttu.
Bankanın federal fon oranına ilişkin tahminlerini değiştirmemesi, bu yıl 2 faiz indirimi yapma olasılığının devam ettiğini ortaya koydu.
Para politikası karar metninde, “Ekonomik görünüme ilişkin belirsizlik arttı” ifadesine yer verilirken, bu yıla dair enflasyon tahmini yukarı yönlü, büyüme tahmini aşağı yönlü revize edildi. Banka, bilanço küçültme hızının yavaşlatılacağını da bildirdi.
Açıklamada, işsizlik oranının son aylarda düşük bir seviyede istikrar kazandığı ve iş gücü piyasası koşullarının güçlü kalmaya devam ettiği aktarılarak, enflasyonun bir miktar yüksek kalmaya devam ettiği kaydedildi.
Fed Başkanı Jerome Powell ise düzenlediği basın toplantısında, tarifelerin enflasyonun düşürülmesinde ilerleme kaydedilmesini geciktirebileceğini ifade etti.
İngiltere tarafında BoE de politika faizini piyasa beklentilerine paralel olarak sabit bıraktı.
BoE’den yapılan açıklamada, BoE Başkanı Andrew Bailey dahil olmak üzere 8 üyenin politika faizini yüzde 4,5’te sabit tutma, bir üyenin de yüzde 4,25’e düşürme yönünde görüş bildirdiği belirtildi.
Son iki yıldaki dezenflasyon sürecinde önemli aşama kaydedildiği ifade edilen açıklamada, bu ilerlemenin kurulun, kalıcı enflasyonist baskıları azaltmaya devam etmek için politika faizini kısıtlayıcı seviyede tutarken politika kısıtlamasını kademeli şekilde gevşetmesine izin verdiği aktarıldı.
Kanada ve İsviçre parasal gevşemeyi sürdürdü
Kanada’da BoC ise mart ayında politika faizini 25 baz puan düşürerek yüzde 2,75’e çekti.
Bankadan para politikası kararına ilişkin yapılan açıklamada, ekonomik görünümün hızla değişen politika ortamı nedeniyle alışılmadık derecede yüksek belirsizliğe maruz kalmaya devam ettiği aktarıldı.
Açıklamada, “Artan ticari gerilimler ve ABD tarafından uygulanan tarifeler, Kanada’da ekonomik faaliyetlerin hızını yavaşlatacak ve enflasyonist baskıları artıracaktır.” değerlendirmesinde bulunuldu.
Kanada ekonomisinin büyümesinin 2025’in ilk çeyreğinde “ticaret çatışmasının” etkisiyle yavaşlamasının beklendiği belirtilen açıklamada, son anketlerin tüketici güveninde keskin bir düşüşe ve şirketlerin yatırımlarını ertelemesi veya iptal etmesi nedeniyle iş harcamalarındaki yavaşlamaya işaret ettiği ifade edildi.
Banka, ABD’nin sürekli değişen tarife tehditlerinin yarattığı yaygın belirsizliğin tüketicilerin harcama planları ile işletmelerin işe alım ve yatırım planlarını sınırladığını vurguladı.
İsviçre’de SNB de politika faizini, tahminlere paralel olarak 25 baz puan indirdi.
SNB’den yapılan açıklamada, enflasyon görünümün yakından izlendiği belirtilerek, “Yapılan faiz ayarlamasıyla SNB, düşük enflasyonist baskı ve enflasyona yönelik riskler göz önüne alındığında parasal koşulların uygun kalmasını sağlamaktadır.” ifadesi kullanıldı.
Söz konusu faiz indirimi, Mart 2024’ten bu yana bankanın beşinci indirim kararı oldu.
TCMB 250 baz puan indirime gitti
Yurt içinde ise TCMB Para Politikası Kurulu (PPK), mart ayında politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 250 baz puan düşürerek yüzde 42,50’ye çekti.
TCMB’den faiz oranına ilişkin yapılan duyuruda, enflasyonun ana eğiliminin ocak ayındaki artış sonrasında şubat ayında gerilediği belirtilerek, şu ifadelere yer verildi:
“Bu dönemde temel mal enflasyonu görece düşük seyrini korurken, hizmet enflasyonu ocak ayına özgü artışın ardından yavaşlamıştır. Yurt içi talep dördüncü çeyrekte öngörülenin üzerinde olmakla birlikte, enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelerde seyretmiştir. Öncü veriler bu destekleyici görünümün yılın ilk çeyreğinde de sürdüğünü ima etmektedir.”
Duyuruda, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının iyileşme eğilimi sergilemekle birlikte, dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam ettiği belirtilerek, para politikasındaki kararlı duruşun yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında reel değerlenme ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtası ile dezenflasyon sürecini güçlendirdiği aktarıldı.
TCMB’nin bir sonraki faiz kararı ise 17 Nisan 2025 Perşembe günü açıklanacak.
BoJ faiz artırmadı, CBR sıkı para politikasını koruma kararı aldı
Japonya Merkez Bankası (BoJ) mart ayında para politikasında değişime gitmeyen bankalar arasında yer aldı. Banka piyasa beklentilerine paralel politika faizini yüzde 0,50 seviyesinde sabit bıraktı.
Karar metninde, Japonya ekonomisinde kısmen zayıflık görülse de orta düzeyde toparlanma yaşandığı belirtilerek, şirket karlarındaki iyileşmeyle sabit sermaye yatırımlarının artış eğilimi gösterdiği bildirildi.
Enflasyon beklentilerinin ılımlı bir şekilde arttığına işaret edilen metinde, ülke ekonomisinin, potansiyel büyüme oranının üzerinde bir hızda büyüme performansı sergilemesinin olası görüldüğü aktarıldı.
Rusya’da CBR de politika faizini öngörüler dahilinde yüzde 21’de sabit bırakırken, bankadan yapılan açıklamada, enflasyonist baskının son dönemde azalmasına rağmen yüksek seyretmeye devam ettiği belirtildi.
İç talepteki büyümenin, mal ve hizmet arzındaki genişlemeyi önemli ölçüde geride bıraktığı vurgulanan açıklamada, kredi faaliyetlerindeki soğumanın daha belirgin hale geldiği ancak tüketici harcamalarının yüksek kaldığına dikkat çekildi.
Açıklamada, sıkı para politikası ve kredilerdeki soğumanın, enflasyon hedefine 2026 yılı itibarıyla ulaşılmasını mümkün kılmasının beklendiği ifade edildi.
Diğer merkez bankalarının kararları da takip edildi
Şubatta faiz indirimine giden Çekya Merkez Bankası mart ayı para politikası kararında politika faizi olan iki hafta vadeli repo faiz oranını yüzde 3,75’te sabit bıraktı.
Macaristan tarafında MNB, politika faizini mart ayında piyasa beklentileri doğrultusunda değiştirmeyerek yüzde 6,50 seviyesinde tutmaya devam etti.
Bankadan yapılan açıklamada, enflasyona yönelik yukarı yönlü riskler, ticaret politikası ve jeopolitik gerginlikler nedeniyle para politikasında dikkatli ve sabırlı bir yaklaşım gerekliliğinin korunduğu kaydedilerek, “Belirsiz uluslararası ekonomi ortamı ve enflasyon görünümü sıkı para koşullarının sürdürülmesini gerektirmektedir.” ifadeleri kullanıldı.
Polonya Merkez Bankası da mart ayında politika faizini tahminlere paralel şekilde değiştirmeyerek yüzde 5,75 seviyesinde tuttu.
Yapılan basın açıklamasında, yükselen enflasyonun, enflasyon beklentileri ve ücret baskısı üzerindeki etkisinin belirsizlik faktörü olmaya ettiği vurgulanarak, “Önümüzdeki çeyreklerde, çekirdek enflasyon muhtemelen iç talepte belirgin bir artışla yüksek kalmaya devam edecek.” yorumunda bulunuldu.
İsveç’te Riksbank ise indirimlere ara vererek politika faizini yüzde 2,25’te sabit tuttu.
Karar metninde, “Banka, politika faizinin bir süre bu seviyede kalacağını değerlendirmektedir. Enflasyon ve ekonomik faaliyet görünümünün gerektirmesi halinde harekete geçilecektir.” denildi.
Bunlara ek olarak Norveç Merkez Bankası politika faizini mart ayında da yüzde 4,50 seviyesinde korudu.