Çalışma hayatında 2023’te, Emeklilikte Yaşa Takılanlarla (EYT) düzenlemesinin yasalaşmasından memur ve işçilerin toplu sözleşmelerine, emekli aylıklarından geçici işçilerin çalışma sürelerinin uzatılmasına kadar toplumun farklı kesimlerinden milyonlarca kişiyi ilgilendiren önemli gelişmeler yaşandı.
Ocak 2023 istatistiklerine göre, 16 milyon 163 bin 54 işçiden yüzde 14,42’sine denk gelen 2 milyon 330 bin 98’inin sendikalı olduğu Türkiye’de çalışma hayatında 2023 yılı, yeni asgari ücretin 1 Ocak itibarıyla brüt 10 bin 8 lira, net 8 bin 506 lira 80 kuruş olarak uygulanmasıyla başladı.
Toplumun büyük bölümünün merakla beklediği EYT ile ilgili düzenleme, şubat ayında Meclis gündemine geldi. 28 Şubat’ta TBMM Genel Kurulunda kabul edilen yasal düzenlemeden 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler yararlandı ve yaş dışında prim günü ve sigortalılık süresi şartlarını taşıyanlar aylık almaya başladı. Düzenlemeden faydalanan yaklaşık 2 milyon kişi emekli oldu.
Bayram ikramiyeleri 2 bin liraya yükseltildi
En düşük emekli aylığının 30 Mart’ta 5 bin 500 liradan 7 bin 500 liraya yükseltildiği 2023’te, emeklilerin bayram ikramiyeleri 2 bin liraya çıkartıldı. Kamuda geçici çalışanların, çalışma süreleri aynı vize dönemi içinde 11 ay 29 güne kadar uzatıldı.
1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü dolayısıyla işçi ve memur konfederasyonları program düzenledi. TÜRK-İŞ, Adana’da, HAK-İŞ Kahramanmaraş’ta, DİSK İstanbul’da program organize etti. Aynı gün, 7. Genel Kurulu’nu yapan Memur-Sen’de Ali Yalçın, genel başkanlığa tekrar seçildi.
Kamu işçisine yüzde 45 zam yapıldı
Kamudaki 700 bin işçiyi ilgilendiren 2023 yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü, 9 Mayıs’ta Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlenen törenle imzalandı. Kamudaki yaklaşık 700 bin işçiyi ilgilendiren sözleşmeyle en düşük kamu işçisi ücreti 15 bin liraya çıkarıldı. Birinci yılın ilk 6 ayında refah payı dahil ücretlerde yüzde 45, ikinci 6 ayda yüzde 15, ikinci yılın ilk ve ikinci 6 ayında yüzde 10+10 zam yapıldı.
Yeni Bakan Vedat Işıkhan oldu
HAK-İŞ’in 11 Mayıs’ta yapılan 15. Olağan Genel Kurulu’nda Mahmut Arslan, genel başkanlığa tekrar seçildi.
Cumhurbaşkanı ve milletvekili genel seçimlerinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 3 Haziran’da Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin yeni kabine üyelerini açıkladı. Vedat Işıkhan, yeni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı oldu. Işıkhan görevi 5 Haziran’da Vedat Bilgin’den devraldı.
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO), 111. Uluslararası Çalışma Konferansı 5-16 Haziran’da İsviçre’nin Cenevre şehrinde yapıldı. Konferansa, ILO üyesi 187 ülkeden, hükümet, işçi ve işveren temsilcilerinden oluşan yaklaşık 5 bin delege katıldı. Konferansta, Türkiye’deki işçileri TÜRK-İŞ, işverenleri ise TİSK temsil etti.
Asgari ücrete ara zam yapıldı
İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ev sahipliğinde 20 Haziran’da toplandı. Komisyon, asgari ücretin 1 Temmuz 2023 itibarıyla brüt 13 bin 414, net 11 bin 402 liraya yükseltilmesini kararlaştırdı.
Sendikaların üye sayılarına ilişkin temmuz istatistiklerine göre, Türkiye’de işçilerin sendikalaşma oranı yüzde 14,7, memurlarda ise yüzde 74,54 oldu.
Memur ve memur emeklisinin zam oranı belirlendi
Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan işçi konfederasyonlarının katılımıyla 29 Temmuz’da “Türk Devletleri Sendikalar Teşkilatı” kuruldu. Teşkilatın 29 Kasım’daki 1. Olağan Genel Kurul’da TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, genel başkanlığa seçildi.
Memur sendikaları ile hükümet, yaklaşık 4 milyon memur ve 2,5 milyon memur emeklisinin 2024 ve 2025 yıllarındaki zam oranı için 1 Ağustos’ta görüşmelere başladı. Tarafların anlaşamaması üzerine Kamu Görevlileri Hakem Kurulu, zam oranını 31 Temmuz’da belirledi. Hakem Kurulu, memur maaşları ile memur emeklisi aylıklarına 2024’ün ilk 6 ayında yüzde 15, ikinci 6 ayında yüzde 10, 2025’in ilk 6 ayında yüzde 6, ikinci 6 ayında yüzde 5 zam yapılmasını kararlaştırdı.
Yeni asgari ücret net 17 bin 2 lira oldu
Hükümet, 9 Ekim’de çalışmayan emeklilere bir defaya mahsus 5 bin lira ödeme yapmayı kararlaştırdı. Çiftçi ve Bağkur’lu esnaf emeklilerinin talebi üzerine ödeme yapılacak emeklilerin kapsamı 24 Kasım’da genişletildi. Uygulamaya dahil edilen 4 milyon 688 bin 945 kişiye 29 Aralık’ta ödemeleri yapıldı.
TÜRK-İŞ’in 30 Kasım’daki 24’üncü Olağan Genel Kurulu’nda Ergün Atalay, genel başkanlığa yeniden seçildi.
Yılın son haftasında, asgari ücret, Asgari Ücret Tespit Komisyonunda işçi ve işveren heyetlerinin oy çokluğuyla 2024 yılı için brüt 20 bin 2 lira 50 kuruş, net 17 bin 2 lira 12 kuruş olarak belirlendi.