AA muhabirinin 2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’ndan yaptığı derlemeye göre, 2020’de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının etkisiyle dış talep hızla azalırken ihracattaki keskin düşüş ve salgın kapsamında uygulanan uluslararası seyahat kısıtlamaları sonucu turizm gelirlerinde azalma görüldü. Bu nedenlerle cari işlemler dengesi 35 milyar dolar açık verdi, cari işlemler açığının gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranı yüzde 4,9 seviyesinde gerçekleşti.
Ödemeler dengesine göre dış ticaret açığı 2020 yılında 37,9 milyar dolar olurken söz konusu açık bu yılın 8 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 25,2 azalarak 19,2 milyar dolara geriledi. Bu yıl, küresel ekonomideki toparlanma ve dış talepteki artışla ihracattaki yüksek seyrin devam etmesine bağlı olarak dış ticaret açığının 31,5 milyar dolar seviyesine gerilemesi bekleniyor.
Ocak-ağustos döneminde tüm ana sektörlerin ihracatında artış gerçekleşti. Yılın kalan döneminde ihracatın güçlü ivmesini koruyarak yıl genelinde yüzde 24,4 artışla 211 milyar dolar olması öngörülüyor. İthalatın da 258 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Bu yıl cari işlemler açığının 21 milyar dolar olacağı hesaplanıyor.
Cari dengede iyileşme sürecek
Plana göre, gelecek yıl cari işlemler dengesinde, mal ihracatının yanı sıra turizm ve yazılım gibi hizmet sektörü ihracatının da katkısıyla kademeli ve kalıcı bir iyileşmenin sağlanması hedefleniyor.
Bu hedef kapsamında, ihracat potansiyelinin artırılmasına yönelik ticaret anlaşmalarında güncelleme çalışmalarına devam edilecek. Dış pazarlara açılım konusunda yeni uygulamalar hayata geçirilecek. e-İhracat ve hizmet ihracatı gibi gelişim sürecinde olan alanlar da dahil, ihracata yönelik destek mekanizmaları genişletilerek uygulamaya konulacak.
İthalata bağımlılığın azaltılmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirilecek. Petrol ve doğal gaz kaynağı aramaları hızlandırılarak sürdürülecek. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı artırılacak.
Turizm faaliyetlerinin çeşitlendirilerek yıl geneline yayılması ve bu kapsamda turizm gelirlerinin çoğalması sağlanacak.
Yüksek teknoloji içeren yatırımlar Türkiye’ye çekilerek rekabet gücü artırılacak. İhracatın ve uluslararası yatırımların artırılması süreci, önemi daha da büyüyen yeşil dönüşüm kavramı çerçevesinde, Yeşil Mutabakat Eylem Planı’nda yer alan hedef ve eylemler de dikkate alınarak şekillendirilecek.
Gelecek yıl, dış talebin bu yıla oranla görece azalsa da yüksek seyrini koruması ve özellikle seyahat hareketliliğinin hızlanmasıyla turizm gelirlerinin artışı sonucu, cari işlemler dengesinde iyileşmenin devam etmesi bekleniyor. Cari işlemler dengesindeki iyileşmenin beraberinde dış finansman gereksiniminde azalış getireceği tahmin ediliyor. Genel makroekonomik görünümdeki iyileşmeye paralel olarak dış finansmanda teknoloji transferi sağlayan uzun vadeli yatırımların öne çıkarılması hedefleniyor.
Cari açığın 18,6 milyar dolara gerilemesi bekleniyor
Atılacak adımlarla 2022’de ihracatın yüzde 9,4 artarak 230,9 milyar dolara, ithalatın ise yüzde 9,6 yükselerek 282,7 milyar dolara ulaşması ve böylece dış ticaret açığının 51,8 milyar dolar seviyelerinde gerçekleşmesi öngörülüyor. 2022’de Kovid-19 salgınının etkisinin daha da azalmasıyla birlikte seyahat gelirlerinin 25 milyar dolar seviyesine yükselmesi, hizmetler dengesinin ise 31,8 milyar dolar fazla vermesi hedefleniyor. Bu varsayımlar altında cari işlemler açığının 2022 yılında 18,6 milyar dolar seviyesine gerilemesi, böylece cari işlemler açığının GSYH’ye oranının yüzde 2,2 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor.