Rus gazına bağımlılığı azaltma çabaları karşısında Avrupa Birliği (AB) için önemli bir seçenek konumunda bulunan Cezayir’in AB’deki ana alıcılar konumunda İspanya ve İtalya bulunuyor.
- Cezayir, enerjide İspanya’ya sırtını dönerek İtalya’yı mı tercih ediyor?
- Petrol ve gaz ticaretinin trafiği değişiyor
İspanya’nın Fas’a gaz gönderme planlarına karşı, Cezayir yönetimi kendi gazını üçüncü ülkelere yeniden ihraç etmesi durumunda gaz akışını durduracağı yönünde Madrid’e uyarıda bulundu.
Cezayir Batı Sahra bölgesine ilişkin Fas ile diplomatik anlaşmazlık yaşamasının ardından Fas üzerinden İspanya ve Avrupa’ya gaz tedarik ettiği MAGREP-Avrupa Gaz Hattı’nı 31 Ekim 2021 itibarıyla devre dışı bırakmıştı.
Bu nedenle Cezayir’in diplomatik kriz yaşadığı Fas’a İspanya’nın söz konusu boru hattıyla doğal gaz sevkiyatına ilişkin adımları, Cezayir ve İspanya’yı gaz tedariki konusunda karşı karşıya getirdi.
Cezayir’in İspanya’yı gaz akışını durdurmakla tehdit etmesinin ardından, İspanya hükümeti Fas’a gönderilecek gazın Cezayir menşeli olmayacağı yönünde ülkeye teminat verdi.
İki ülkeyi doğrudan Akdeniz üzerinden birbirine bağlayan ve yıllık 8 milyar metreküp kapasiteli MEDGAZ boru hattıyla İspanya’ya doğal gaz sağlayan Cezayir kaynakları, Madrid için olduğu kadar Avrupa için de önemli.
İspanya, geçen yıl doğal gaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 40’ını Cezayir’den tedarik ederken, AB’nin gaz ithalatının yüzde 8,2’si de Cezayir’den sağlandı. Böylece, Cezayir Rusya ve Norveç’ten sonra AB’nin en fazla gaz ithalatı yaptığı üçüncü ülke oldu.
Orta Doğu Enstitüsü (MEI) verilerine göre, Cezayir’in toplam gaz ihracatında Avrupa’nın payı ise yüzde 83 oldu. Bu oranın yüzde 65’i sadece İspanya ve İtalya’ya gitti. Cezayir’in Avrupa’ya gaz tedariki 2021’de 55 milyar metreküpü buldu. Bu miktar 2020’de 38 milyar metreküp seviyesindeydi.
“LNG alternatifi, Cezayir’den boru hattıyla alınan gazdan pahalı”
Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (IEEFA) verilerine göre, Cezayir’in İspanya’ya ocaktaki gaz ihracatı 9,8 gigavatsaat, şubatta 9 gigavatsaat ve martta 9,5 gigavatsaat oldu.
Ülkenin Avrupa’ya toplam ihracatı ise aylara göre sırasıyla 30,2 gigavatsaat, 27,8 gigavatsaat ve 29,3 gigavatsaat oldu.
IEEFA Avrupa Analisti Ana Maria Jaller-Makarewicz, AA muhabirine, iki ülke arasındaki asıl problemin İspanya’nın MAGREP boru hattını kullanarak Fas’a gaz ihraç etme planı olduğunu söyledi.
Cezayir’in İspanya’ya bu hattan ters akış yöntemiyle Fas’a gaz tedarik etmemesi yönünde baskı yaptığını anımsatan Jaller-Makarewicz, şöyle konuştu:
“Yani her şey İspanya’nın ne yapmaya karar vereceğine bağlı. (Cezayir’in gaz akışını durdurması durumunda) İspanya’nın talebi LNG ithalatıyla karşılanabilir ama bu da ülkedeki gaz fiyatlarını artırabilir çünkü LNG boru hattıyla Cezayir’den alınan gazdan çok daha pahalı. Diğer yandan, Cezayir’in Trans-Med boru hattı yoluyla Tunus üzerinden İtalya’ya gaz akışını durduracağını düşünmüyorum. Zaten Cezayir ve İtalya, son dönemde gaz tedarikini artırma konusunda görüşmeler de yapıyor.”
Cezayir, Trans-Med boru hattıyla 2021’de İtalya’ya 23 milyar metreküp gaz ihraç etmişti.