Defence Blog internet sitesinin haberine göre, 19 Ağustos’ta Güney Çin Denizi’nin doğusundaki Scarborough Sığı’nda uçan Filipinler’e ait Cessna 208B Grand Caravan tipi uçağına, Çin ordusuna ait savaş jeti tehlikeli şekilde yanaştı.
Çin savaş jetinin, Filipinler’e ait uçağın 15 metre yakınına işaret fişeği attığını bildiren yetkililer, benzer bir durumun 22 Ağustos’ta Çin’in kontrolündeki Subi Resifi yakınlarında da yaşandığını aktardı.
Yetkililer, Filipinler’e ait bir uçağın, kara suları içerisinde kaçak avcıları izleme ve durdurma operasyonu yürüttüğü sırada Çin savaş uçağının işaret fişeği attığını belirtti.
ABD’den Çin’e “provokatif eylemlere” son ver çağrısı
Batı Filipin Denizi Ulusal Görev Gücünden (NTF-WPS) yapılan açıklamada, Çin’in eylemleri “provokatif” olarak nitelendirildi.
ABD’nin Manila Büyükelçisi MaryKay Loss Carlson ise X’ten yaptığı açıklamada, Filipinler’e güçlü bir destek vererek, “ABD, Scarborough Sığı ve Subi Resifi yakınlarında yasal olarak faaliyet gösteren Filipinler uçaklarına işaret fişeği fırlatan Çin’i kınama konusunda Filipinler’in yanında yer alıyor.” ifadelerini kullandı.
Carlson, ABD ve Filipinler’in “özgür ve açık Hint Pasifik’in altını oyan provokatif ve tehlikeli eylemlere” son vermesi için Çin’e çağrıda bulunduğunu belirtti.
Çin’den konuyla ilgili açıklama
Çin Dışişleri Bakanlığı, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Filipinler’e ait 2 askeri uçağın 22 Ağustos’ta Subi Resifi üzerindeki hava sahasına girdiğini bildirdi.
Açıklamada, Çin’in egemenliğini ve güvenliğini için “yasalara uygun olarak gerekli karşı önlemleri” aldığı vurgulandı. Ancak açıklamada alınan önlemlerin ne olduğu belirtilmedi.
Çin’in açıklamasında 19 Ağustos’ta Scarborough Sığı yakınlarında yaşanan olaya değinilmemesi ise dikkati çekti.
Scarborough Sığı
Scarborough Sığı, Güney Çin Denizi’nin doğusunda, Filipinler’in kuzeyindeki Luzon Adası’na 120 deniz mili (222 kilometre) mesafede bulunuyor.
Filipinler’in “Panatag”, Çinlilerin “Huangyan” adını verdiği sığlık, halen iki ülkenin çatışan egemenlik iddialarını seyrüsefer faaliyetleriyle sergilediği bölge olma özelliği taşıyor.
Güney Çin Denizi anlaşmazlığı
Güney Çin Denizi, kıyıdaş ülkelerin bağımsızlıklarını kazandığı İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana bölge ülkeleri arasında egemenlik ihtilaflarının odağında yer alıyor.
Çin, ilk kez 1947’de yayımladığı haritayla Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde egemenlik iddiasında bulunurken yer altı kaynakları açısından zengin bölgede Filipinler’in yanı sıra Vietnam, Brunei ve Malezya da hak iddia ediyor.
Çin’in bölgedeki ihtilaflı adalarda üsler inşa etmesine, askeri unsurların yanı sıra sivil gemi filolarıyla varlık göstermesine bölge ülkelerinin yanı sıra ABD de karşı çıkıyor.
Lahey’deki Daimi Tahkim Mahkemesi, 2016’da Filipinler’in başvurusuyla verdiği kararda Çin’in, Güney Çin Denizi’nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına hükmetmişti.