Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, “Küresel salgın krizine rağmen Özbekistan ile ticaret hacmimiz 2021 yılının ilk beş ayında bir önceki yıla göre yüzde 93 artış göstermiş ve 1,5 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. Hedefimiz, bu ivmenin yıl sonuna kadar devam etmesi, 2023 hedefimize bir an önce ulaşmamız ve 5 milyar dolar hedefini geride bırakmamızdır.” dedi.
Oktay, bir otelde Karma Ekonomik Komisyon 6. Toplantısı kapsamında Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından düzenlenen Özbekistan-Türkiye İş Forumu’nda yaptığı konuşmada, Özbek iş dünyası ile Türk iş hayatı mensuplarını bir araya getiren toplantının, ikili ilişkilerde dönüm noktası olacağına inandığını belirtti.
Türkiye ve Özbek halkları arasındaki köklü kardeşlik bağlarının güçlenmesine daima katkı sağlayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın selamlarını katılımcılara ileten Oktay, Orta Asya’nın bozkırlarında tarihin en büyük medeniyetlerinden birini temsil eden Özbekistan’ın ata yurtları ve gözbebeği olduğunu söyledi.
Türkiye ve Özbekistan’ın güçlü kardeşlik bağlarına, ortak dil, din ve kültür değerlerine sahip olduğunu ifade eden Oktay, “Tarihimiz, coğrafi mesafeleri hiçe sayan köklü dostluğumuzun somut nişaneleriyle doludur. Kurtuluş Savaşı’mız sırasında, tüm imkansızlıklara rağmen Buhara-i Milliye hazinesinden Türkiye’ye gönderilen destekleri, buna vesile olan Buhara Meclisi üyelerini unutmadık, unutmayacağız. Milli Mücadele’mizin başarıya ulaşmasını Taşkent Meydanı’nda kutlayan kardeşlerimizin de kalbimizdeki yeri müstesnadır.” diye konuştu.
Oktay, Özbekistan’ın 30 yıl önce bağımsızlığını kazanarak Özbek Bayrağı’nı yeniden göklerle buluşturmasının bahtiyarlığını yaşadıklarını vurguladı.
Bu coşkuyla Özbekistan’ı resmi olarak ilk tanıyan ülkenin Türkiye olduğunu anımsatan Oktay, bunu izleyen dönemde de Özbekistan’ın başarıları, kalkınması ve büyümesinin Türkiye tarafından içtenlikle desteklendiğini hatırlattı.
Kovid-19 salgını
Ortak tarihi mirasın, iki ülke arasındaki dostane ilişkilerin her alanda daha da perçinlenmesi için dayanak teşkil ettiğini, iş insanlarının böylesine sağlam, kadim ve sarsılmaz bir dostluk zeminine sahip olduğunu aktaran Oktay, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Türkiye ve Özbekistan’dan iş insanlarımız bir masaya oturduğunda orası artık dost meclisidir, kurulan bağlantılar da aile bağlarıdır. Cumhurbaşkanımız Sayın Erdoğan ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Sayın Şevket Mirziyoyev liderliğinde oluşturulan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi ve Karma Ekonomik Komisyon gibi mekanizmalar, iş birliğimizi yapısal anlamda daha da güçlendirmektedir. Sizlerin de bu duygularla ürettiğinizi, çalıştığınızı biliyor hepinize Türkiye-Özbekistan kardeşliğine verdiğiniz katkılar için teşekkür ediyorum. Kovid-19 salgını, ülkeleri pek çok yönden derinden etkiledi ve küresel ekonomide ciddi sarsıntılara sebep oldu. Türkiye, dünyanın en büyük ekonomilerinin adeta durma noktasına geldiği bir dönemde, Cumhurbaşkanımızın liderliğinde hem kamu hem de özel sektör yatırımlarını sürdürdü.”
Oktay, Türkiye ekonomisinin 2021 yılının ilk çeyreğinde beklentilerin üzerinde bir büyüme performansıyla yüzde 7 büyüme kaydettiğini, ikinci çeyrekte çok daha güçlü bir büyümeyi beklediklerini anlattı.
Bu yılın mayıs ayında ihracatın, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 65,5 artarak, 16 milyar 480 milyon olarak gerçekleştiğine, bu yıl toplam ihracatta 200 milyar doları aşarak yeni bir rekora imza atmayı hedeflediklerine dikkati çeken Oktay, şöyle devam etti:
“Uluslararası doğrudan yatırımlara baktığımızda, küresel yatırımların yüzde 42 azaldığı 2020 yılında, Türkiye yaklaşık 8 milyar dolar doğrudan yatırım çekmeyi başardı. Özbekistan’ın salgınla mücadelesini de takdirle izliyor, Özbekistan yönetiminin aldığı önlemler sayesinde salgının kontrol altında tutulduğunu görmekten memnuniyet duyuyoruz. Salgın sonrasında dünyamızın pek çok açıdan büyük değişimlere sahne olacağı bugünden görülmekte ve tecrübe edilmektedir. Türkiye olarak hazırlıklarımızı, içinde bulunduğumuz asra ve geleceğe damgasını vuracak uzun vadeli bir vizyonla yürütüyoruz ve özellikle de dost ülkelerle yaptığımız iş birliklerine bu perspektifle yaklaşıyoruz. Hedefimiz, öncelikli olarak küresel ekonomik sınamalara rağmen iş insanlarımızın esnekliğini ve iş yapma kolaylığını artırmaktır. Türkiye- Özbekistan Karma Ekonomik Komisyon mekanizmamızı da bu yönde işletiyor, sizlerin ürettiği değere değer katmak için gayret sarf ediyoruz. Özbek iş dünyası ile Türk iş hayatının mensuplarını bir araya getiren bu toplantının ve 6. Karma Ekonomik Komisyon Toplantısı’nda alacağımız kararların ticari ve ekonomik ilişkilerimizi daha da güçlendireceğine yürekten inanıyor, hayırlı olmasını diliyorum.”
Oktay, Özbekistan’ın, Orta Asya’daki tüm devletlerle komşu olan hem siyasi coğrafya hem de tarihsel bağları sebebiyle stratejik bir konumda olduğuna değindi.
Bu konumu itibarıyla Özbekistan’ın gelişmesinin sadece Özbek halkı için değil, bölgenin refahı ve istikrarı için önem arz ettiğini belirten Oktay, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Tarihsel olarak dünyanın en kadim ticaret güzergahı İpek Yolu’nun mirasçısı olan Özbekistan ‘Asya Yüzyılı’ olarak tanımlanan, içinde bulunduğumuz çağda bölgesinde ağırlık merkezi haline gelmiştir. Küresel salgın krizine rağmen Özbekistan ile ticaret hacmimiz 2021 yılının ilk beş ayında bir önceki yıla göre yüzde 93 artış göstermiş ve 1,5 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. Hedefimiz, bu ivmenin yıl sonuna kadar devam etmesi, 2023 hedefimize bir an önce ulaşmamız ve 5 milyar dolar hedefini artık geride bırakmamızdır. Dünyada yaşanan olumsuz atmosfere rağmen Özbekistan ile ikili ticaretimizde meydana gelen artış, hedeflerimizi aşarak yeni rekorlara ulaşacağımızın en net göstergesidir. Bağımsızlığını kazandığı ilk günden itibaren Özbekistan’a gelen, Özbekistan’ı adeta ikinci vatanı haline getiren birçok iş adamımız mevcuttur. Altyapısını yeniden oluşturan, üretim araçlarını hızla modernize eden Özbekistan’da iş yapan Türk iş insanlarımız, Türkiye’deki tecrübelerini ata yurdumuza sunarken Özbekistan’a önemli ölçüde know-how da getirmektedir. İnşaat, tekstil, gıda işleme, tarım aletleri başta olmak üzere birçok sektörde kullanılan uygun fiyatlı ve yüksek standarda sahip Türk menşeli makine ve ekipmanlar, Özbek yatırımcı ve iş insanları tarafından özellikle tercih edilmektedir.”
“Ticaret hacminde 5 milyar doları rahatlıkla aşabiliriz”
Oktay, inşaat, enerji ve madencilik gibi stratejik sektörlerde Anadolu’nun tecrübesini Özbekistan’a taşıyan nitelikli firmaların kısa vadede önemli başarılara imza atmasının, iş birliği iradesini korudukları sürece nice başarılar sağlayacaklarının göstergesi olduğunu dile getirdi.
Özbekistan’da Türk sermayeli firmaların toplam yatırımının 1 milyar dolara yaklaştığına ve Türkiye’nin Özbekistan’ın ilk beş ticaret ortağı arasındaki yerini istikrarlı olarak koruduğuna işaret eden Oktay, şunları kaydetti:
“İki bine yaklaşan Türk sermayeli firma sayısıyla yabancı şirketler sıralamasında ilk üçte yer alan Türk şirketleri Özbekistan’da yeni kurulan yabancı sermayeli şirketler sıralamasında 2020’de ve 2021’in ilk yarısında birinci sıradadır. Sizlerin başarılarıyla övünüyor, Özbekistan’ın en prestijli projelerini Türk şirketlerinin üstleniyor olmasından, ithalat-ihracat ürün yelpazesinin çeşitlenmesinden, ivmesi artan savunma sanayisi iş birliklerinden memnuniyet duyuyoruz. Türk iş insanlarımızın, iş yaptıkları her bölgede olduğu gibi Özbekistan’da da var olan, projesini vaktinde tamamlayan, disiplinli, sağduyulu ve güvenilir imajıyla gururlanıyoruz. Ticaret hacminde 5 milyar doları rahatlıkla aşabiliriz diyebiliyorsak, bu sizlere duyduğumuz güven sayesindedir. Küresel sınamaların karşısında en güçlü şekilde duracağımıza olan inancımız da iş insanlarımızın, sizlerin omuz omuza, yan yana kurduğu kazan kazan temelinde iş birliklerinden kaynaklanıyor. Ancak ne ticaret hacmimizi ne yatırımcı sayılarımızı ne de iş birliği yaptığımız alanları yeterli görmemiz mümkün değil. Bir yanda bağrından dağ çıkaran ata yurdumun cömert Özbekleri, bir yanda dünyanın dört bir yanına bayrağımızı taşıyan Anadolu’nun iş insanları olunca her zaman daha fazlasını bekliyoruz.”
“Türkiye-Özbekistan kardeşliği ebedi olsun”
“Önümüzdeki dönemde özellikle otomotiv, savunma sanayisi, iş makinaları, beyaz eşya, tarımsal ürün işleme ve gıda sanayisi ile ilaç sanayisinde ortak yatırımlarla iş birliğini güçlendirebiliriz.” diyen Oktay, iş birliklerinin dijital dönüşümün gerisinde kalmayarak, teknoloji ve katma değer üreten bir yapıya kavuşmasının son derece önemli olduğunu ifade etti.
Müteahhitlik, tekstil ya da enerji gibi halihazırda iş birliği zeminini oluşturan güçlü alanlardaki yatırımlar devam ederken, zamanın ruhuna uygun çığır açan teknolojileri de yine omuz omuza üretebileceklerinin altını çizen Oktay, konuşmasını şöyle tamamladı:
“Yazılımcılarımız, veri analistlerimiz, yapay zeka uzmanlarımız ve start-up üreticilerimizle yarının teknolojileri için bugünden iş birliği yapabiliriz. Bugün hızla değişen teknolojilerin tarihte ilk bilimsel temellerinin bu topraklarda atıldığı bir gerçektir. Biruni’yi, Ali Kuşçu’yu, Uluğ Bey’i büyüten, çağları aydınlatan bu medeniyettir ve bu değerler hepimizindir. Gelin bu ruhu birlikte canlandıralım, dünya çapında kullanılan uygulamaları, platform fikirlerini, yepyeni çığır açan teknolojileri birlikte üretelim. Bilim insanlarımızla, yatırımcılarımızla, değer üretmek için alın terini ve akıl terini döken herkesle, Türkiye-Özbekistan birlikteliğiyle bunu da başarabiliriz. Türk iş insanlarımızı buradan bir kez daha Özbekistan’daki yatırım fırsatlarını değerlendirmeye ve Özbek firmalarla yeni ortaklıklar kurmaya davet ediyorum. Aynı şekilde Özbek firmalara da sesleniyorum. Türkiye’deki ticaret ve ortak yatırım fırsatlarını değerlendirin, gelin aile ikliminde hep birlikte kazanalım. Ortak bir vizyon çerçevesinde hayata geçireceğimiz projeler ile, mevcut refah daha da artacak, sadece ülkelerimizde değil, bölgemizde de barış, huzur ve istikrarın tesisine önemli katkılar sağlanacaktır. Türkiye-Özbekistan kardeşliği ebedi olsun. Gönüldaşlığımız nice iş birliğine, başarıya; yeni asırlara da Orta Asya’dan birlikte kardeşçe yürümeye vesile olsun.”
İş Forumu’na, Özbekistan Başbakan Yardımcısı Serdar Umurzakov, Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Fatma Varank, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Şeref Kalaycı, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Çetin Ali Dönmez, Ticaret Bakan Yardımcısı Sezai Uçarmak, Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Selim Dursun, AK Parti İstanbul Milletvekili Halis Dalkılıç ile Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak da katıldı.