Türkiye’nin komşuları Yunanistan ve Ermenistan depremlerin ardından ilk taziye mesajı yayınlayan ve yardım için harekete geçen ülkeler arasında yer aldı.
İlk depremin ardından 6 Şubat sabahı taziye açıklaması yapan Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, kaynaklarını Türkiye’ye yardım için seferber edeceklerini duyurdu.
Yunanistan Özel Afet Müdahale Birimine (EMAK) bağlı arama kurtarma ekibi Yunan Silahlı Kuvvetlerine ait C-130 tipi uçakla Atina’dan aynı gün yola çıktı, ardından EMAK birimine bağlı bir başka ekip de Selanik’ten Türkiye’ye ulaştı.
Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakelaropulu ile Başbakan Miçotakis, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı telefonla arayarak hayatını kaybedenler için taziyelerini iletti ve böylece bir süredir Türk ve Yunan liderler arasındaki sessizlik bozulmuş oldu.
Miçotakis, Yunanistan’ın deprem sonrası dönemde de Türkiye ile dayanışma göstermeye devam edeceğini, depremden etkilenen bölgelerin yeniden inşasında komşu ülke olarak üzerine düşen rolü üstleneceğini ifade ederek, “Bu dramın içerisinden belki de Türk-Yunan ilişkileri için daha iyi bir şey çıkabileceğine inanıyorum.” dedi.
Deprem sırasında Latin Amerika gezisinde olan Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias ise döner dönmez deprem bölgesini ziyaret ederek, burada Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüştü.
İki bakan deprem bölgesindeki incelemelerin ardından Hatay’da gazetecilere yaptıkları açıklamada olumlu mesajlar verirken, 1999 Gölcük ve Atina depremlerinde, her iki ülkenin birbirinin yardımına koştuğunu, “ilişkilerin iyileşmesi için deprem veya herhangi bir afeti beklemeye gerek olmadığını” vurguladı.
Çavuşoğlu, Türkiye’yi ilk arayan ve yardım teklifinde bulunan ülkelerden birinin Yunanistan olduğuna dikkat çekerken, Dendias da Brüksel’de AB Dışişleri Bakanları ile bir araya geldiğinde Türkiye’ye yardım ve destek çağrısı yaptı.
Yunanistan’dan Türkiye’ye yardım seferberliği
Yunanistan’dan EMAK dışında çok sayıda gönüllü arama kurtarma ekibi de deprem bölgesinde görev alırken, Yunanistan Kızılhaçı ve Yunanistan Belediyeler Birliği olmak üzere resmi ve özel birçok kurum, depremzedelere gönderilmek üzere yardım topladı.
Yunan halkının da ilgi gösterdiği kampanyada yardımlar, Yunanistan Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı, İklim Krizi ve Sivil Koruma Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığının koordineli çalışmaları ve Türkiye’nin Atina Büyükelçiliği ile Atina-Pire, Selanik, Gümülcine ve Rodos Başkonsolosluklarının işbirliğiyle depremzedelere ulaştırıldı.
Türk halkının sıcak karşılamasını anlattılar
Türkiye’den dönen arama kurtarma ekipleri, Türk halkının kendilerini nasıl sıcak karşıladığına dair anılarını paylaştı, iki halk arasındaki dostluğa vurgu yaptı.
Yunanistan’da, GSM operatörlerinin Türkiye ile iletişimi ücretsiz yapması, Mikis Theodorakis Müzesi Çocuk Korosunun depremzedeler için dostluk şarkıları seslendirmeleri, bazı spor müsabakalarının gelirlerinin depremzedelere bağışlanması, Yunan Devlet Televizyonu ERT’in sabah haber programını Türkiye’den deprem görüntüleri ve Türkçe “Ben seni sevdiğimi dünyalara bildirdim.” şarkısı ile açması, Kathimerini gazetesinde bir gencin elindeki sprey boyayla duvara “Hepimiz Türk’üz” yazarken resmedildiği karikatürün yayınlanması gibi çok sayıda dayanışma örneği de ön plana çıktı.
Tren kazasında Türkiye’den dayanışma mesajları
Yunanistan’da 1 Mart’ta meydana gelen tren kazasının ardından da Türkiye’den dayanışma mesajları paylaşılırken, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Sakelaropulu ve Miçotakis’e taziye mesajı gönderdi. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ise mevkidaşı Dendias’ı arayarak, taziyelerini iletti.
Dendias’ın İstanbul’da Fener Rum Patrikhanesi’nde katıldığı ayinde, deprem ve tren kazasında hayatını kaybedenler için dua edildi.
1999’da da Gölcük ve Atina depremlerinin ardından karşılıklı yardımlaşma, gerginliğin yerini işbirliğine bırakarak “deprem diplomasisi” adıyla Türk-Yunan ilişkilerinde yerini almıştı.
Depremlerin ardından verilen dostluk ve dayanışma mesajları, ilişkilerde yeni bir “deprem diplomasisi” değerlendirmeleri yapılmasını sağladı.
Ermenistan
6 Şubat’taki depremlerin ardından Ermenistan ve Türkiye arasındaki yakınlaşma da dikkati çekerken, uzun süredir 1915 olaylarına ilişkin iddialar ve Azerbaycan konusu nedeniyle sorun yaşanan ikili ilişkiler, karşılıklı özel temsilciler atanmasıyla yeni bir aşamaya evrilmişti.
Asrın felaketi olarak nitelendirilen depremin ardından Ermenistan’ın Türkiye’ye verdiği destek ve gönderdiği yardımların ardından iki ülke ilişkileri başka bir aşamaya girerken, Ermenistan Cumhurbaşkanı Vaagn Haçaturyan, Twitter’dan, “Yıkıcı depremin trajik sonuçları ve can kayıpları nedeniyle Türkiye ve Suriye’ye en kalbi taziyelerimi sunuyorum.” ifadesini kullandı.
Ermenistan Ulusal Meclis Başkanı Alen Simonyan da Twitter’dan, “Türkiye’de meydana gelen yıkıcı depremin korkunç haberi bizi üzdü. Hayatını kaybedenlerin ailelerine ve yakınlarına başsağlığı, yaralılara acil şifalar dilerim.” açıklamasını yaptı.
Depremlerden bir gün sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın yaptığı telefon görüşmesinde Paşinyan, depremlerde hayatını kaybedenler için taziyelerini iletti, yaralılara şifa dileğinde bulundu.
Ermenistan sınır kapısı 35 yıl sonra açıldı
Felaketin ardından iki ülke ilişkilerinde olumlu en önemli adımlardan birisi de 35 yıldır kapalı olan Alican Sınır Kapısının kullanılması oldu. Afet bölgesi için Ermenistan’da hazırlanan 5 tır yardım malzemesiyle ülke heyeti, 11 Şubat’ta sınırdaki Alican Köprüsü’ne geldi.
Burada Iğdır İl Afet ve Acil Durum Müdürü Burhan Çöllü ve askeri yetkililerce karşılanan Ermenistan heyeti, resmi işlemlerin ardından deprem bölgesine hareket etti.
Alican Sınır Kapısı, son olarak 1988’de Ermenistan’da yaşanan depremde kullanılmış, Türk Kızılay tarafından toplanan yardımlar buradan geçirilerek afet bölgelerine gönderilmişti.
Karşılıklı dostluk mesajları
Özel Temsilcisi Ruben Rubinyan, 13 Şubat’ta Azatutyun televizyonuna, Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında Ermenistan’ın Türkiye’ye arama ve kurtarma ekibiyle yardım malzemesi göndermesine dair açıklama yaptı.
Rubinyan, Ermenistan’dan Türkiye’ye yapılan yardımlarla ilgili iç kamuoyunda az da olsa eleştiriler olduğuna dair soruya, büyük çaplı felaketler karşısında tüm ülkelerin birbirine yardım etmesi gerektiği, gönderilen arama ve kurtarma ekibi ile yardımların doğru ve normal bir adım olduğu yanıtını verdi.
Rubinyan, “Biliyorsunuz Ermenistan-Türkiye ilişkileri 100 yıldır çok karışık ve sorunlarla dolu. Ancak ülkelerimiz komşu ve bir insani felaket karşısında Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin şimdiki veya geçmişteki durumundan bağımsız olarak komşular birbirine yardım etmeli.” değerlendirmesini yaptı.
İnsani yardımla ilgili Türkiye’nin Ermenistan Özel Temsilcisi Büyükelçi Serdar Kılıç, Twitter’dan Ermenistan’ın Özel Temsilcisi Ruben Rubinyan’a teşekkür etmişti. Rubinyan da “Yardımcı olabildiğim için mutluyum.” ifadesini kullanmıştı.
Mirzoyan’dan Ankara ve Adıyaman’a ziyaret
Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, 15 Şubat’ta Türkiye’ye gelerek Ankara’da Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüştü.
Çavuşoğlu ile ortak basın toplantısı düzenleyen Mirzoyan, “Bu zor anlarda Türkiye’de bulunarak bir kez daha bölgede barış inşa etme konusunda ve özellikle Türkiye ile ilişkilerin tamamen normalleşmesi, diplomatik ilişkilerin kurulması ve Ermenistan ile Türkiye arasında sınırın tamamen açılması konusunda Ermenistan Cumhuriyeti’nin hazırlığını ve isteğini bir kez daha burada teyit etmek istiyorum.” mesajını verdi.
Ortak basın toplantısında, Ermenistan’ın Türkiye’ye 28 kişilik arama kurtarma ekibi gönderdiğini aktaran Mevlüt Çavuşoğlu, Ermenistan ekibinin 8 Şubat’tan bu yana Adıyaman’da canla başla çalıştığını dile getirdi.
Çavuşoğlu, “Ermenistan bu zor günümüzde insanımıza dostluk elini uzattı, dayanışma ve işbirliği sergiledi.” diyerek, Ermenistan’ın 1999’da Gölcük depreminin ardından da Türkiye’ye insani yardım malzemesi gönderdiğini hatırlattı.
Mirzoyan, bu görüşmenin ardından 14 Şubat’ta kara sınırından gönderilen insani yardımların ikinci kısmının da ulaştığı Adıyaman’ı ziyaret etti.
İnsani diplomasi
Ermeni ekip deprem bölgesindeki çalışmalarını tamamlayarak 17 Şubat’ta ülkesine dönerken Adıyaman’da arama kurtarma çalışmalarına katılan ekibin lideri Yarbay Gari Armağanyan, başkent Erivan’da düzenlenen basın toplantısında, “Bize çok iyi davrandılar, gelip destek olduğumuz ve yardım ettiğimiz için sürekli teşekkür ettiler. Uçaktan indiğimiz ilk saniyeden itibaren sadece minnet ve teşekkür sözleri duyduk.” diye konuştu.
Ekibin diğer üyeleri de kendilerine çok olumlu davranıldığını, minnet ve şükran sözleri işittiklerini vurguladı.