Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Ekonomi Reform Paketi kapsamında enerji verimliliği yatırımlarının artırılması, elektrikli araç şarj altyapısının hayata geçirilmesi ve çevreyle uyumlu yatırımların desteklenmesi planlanırken, doğal gaz piyasasının da yeniden yapılandırılması hedefleniyor.
ADG Anadolu Doğalgaz Danışmanlık Müdürü ve BOTAŞ Eski Genel Müdürü Gökhan Yardım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’de daha rekabetçi bir doğal gaz piyasası için ithalatın özel sektörün payının artacağı şekilde serbest bırakılması ve spot piyasanın geliştirilmesi gerektiğini ifade etti.
Söz konusu hedef için Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ’nin (BOTAŞ) uzun zamandır planlanan ayrıştırılmasının büyük önem taşıdığına dikkati çeken Yardım, şirketin ticaret ve iletim kısmının birbirinden ayrılması gerektiğini söyledi.
Yardım, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tesislerini özel sektörün kullanabilmesiyle tesislerden kazanç sağlanmasının önünün açılacağını belirterek, şöyle konuştu:
“Böylece, LNG tesisleri verimlilik esasına göre çalışabilir. Azerbaycan, İran, Yunanistan, Bulgaristan, TürkAkım ve ileride sisteme entegre olacak Kuzey Irak ile Mavi Akım’ın ve LNG tesislerinin giriş noktalarının özel sektörün kullanımına açılması önem arz ediyor. Özel sektörün daha fazla pay alabileceği şekilde doğal gaz ithalatını serbest hale getirmek gerekiyor. Bunun için de spot piyasanın geliştirilmesi en önemli kriterlerden biri olarak öne çıkıyor. Doğal gazda rekabetçi bir serbest piyasa için atılacak ilk adım, özel sektörün doğal gaz ithalatını serbestleştirecek şekilde davranmak ve BOTAŞ’ı ayrıştırmak.”
“Kontratlar için ideal süre ortalama 5 yıl olabilir”
Serbestleşmeye katkı sağlamanın bir diğer yolunun uluslararası doğal gaz kontratlarının süresinin kısaltılması ve esnek hale getirilmesi olduğunu aktaran Yardım, bu kontratlar için ideal sürenin 5 yıl olabileceğini ifade etti.
Yardım, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca hazırlanan Vadeli Doğal Gaz Piyasası İşletim Usul ve Esasları’nın Resmi Gazete’de yayımlandığını anımsatarak, şunları kaydetti:
“Vadeli piyasada oyuncuların ileri tarihli kontratlarla gaz ticareti yapabilmesi serbestleşmeye katkı sağlayacak. Bu kapsamda Karadeniz’de üretilecek doğal gaz vadeli piyasanın gelişmesi için çok önemli bir araç olacaktır. Karadeniz’deki gaz devletin. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) bu gazı vadeli piyasada satabilir ve satması da gerekir. TPAO, belirli dönemler için belirli miktarlarda gaz satacağını açıklarsa piyasa oyuncuları buna göre teklif verebilir. Böylece, piyasa derinliğinin oluşmasına ve serbest piyasada ticaretin artırılmasına katkı sağlanabilir.”
Uluslararası Enerji Ajansı tarafından yayımlanan “Türkiye 2021: Enerji Politikaları Değerlendirmesi” raporunda, Türkiye’nin doğal gaz piyasasında birçok önemli yenilik yapıldığına işaret edilirken, BOTAŞ’ın ayrıştırılması ve pazar payının azaltılması tavsiye edilmişti.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Alparslan Bayraktar da raporun tanıtım toplantısında yaptığı konuşmada, BOTAŞ’ı ayrıştırmayı planladıklarını ifade etmişti.