Türkiye’de son yıllarda düzenli spor yapanların sayısı arttı. Pandemi döneminde spor salonları kapanınca kimi spordan elini eteğini çekti kimi de kendi öğrendiklerini sürdürdü ya da çevrimiçi derslere yöneldi.
Spora yönelen kişi sayısı artsa da, bunu bilinçli bir şekilde sürdürenlerin sayısı bir hayli az. Bu süreçte, eğitim desteği almadan spora başlamak da, profesyonel olmayan bir kişiden ders almak da riskli.
Herhangi bir antrenörden bilgi almadan fitness yaparak belini ve el bileğini sakatlayan Shabi Babri, kısa sürede sonuç alabilmek için vücuduna fazla yüklendiğini belirtti ve “Yanlış antrenman sonucu spor yaptıktan sonra bel ağrısı çekiyordum. Fitness yaparken ağır çalışıyordum. El bileğim sakatland, belimde de sıkıntı orda çıktı. Antrenmandan sonra vücut tepki veriyordu. Sonrasında ise destek alarak spor yaptım ve bel ağrısını yendim” dedi.
‘2 hafta geceleri ağrıdan uyuyamadım’
Kişisel çalıştırıcıların yanlış yönlendirmeleri de sakatlanmalara yol açabiliyor. Kendisine özel hazırlanan antrenmanı uygulayan Volkan Yanmaz’ın şikâyeti, hafif bir boyun ağrısı ile başladı:
“Daha önce bir spor hocası tarafından bana özel oluşturulmuş bir programı uyguluyordum. Spor salonunda tek başıma çalışırken sakatlandım. Spordan hemen sonra herhangi bir ağrı sızı olmadı. Ancak ertesi gün hafif derecede boyun tutulması şeklinde devam etti. Daha sonraki gün ise şiddetli bir boyun, sırt ve kol ağrısı ile devam etti. O kadar şiddetliydi ki ağrılar, herhangi bir ağrı kesici, iğne işe yaramadı. 13-14 gün geceleri ağrıdan uyuyamadım. Bu süreçte birçok doktora gittim. MR’da ciddi boyutta boyun fıtığı olduğu teşhisi konuldu. Birkaç beyin cerrahı ameliyat dedi. Fizik tedaviye gitmem istendi ve 3 doz kortizon iğnesi reçete etti. Fizik tedavi ve iğnelerle birlikte ağrı zamanla azaldı ve geçti.”
‘Kısa sürede sonuç almak isteyenler sakatlanıyor’
Amatör olarak spor ile ilgilenenlerde, en çok el bileği burkulması ve omuzda kas yırtılması şikayetleri ile karşılaştıklarını belirten doktor Ayhan Tan “Hazır olmayan vücutta ağır kuvvetle çok tekrar, sakatlanmanıza yol açar” diyerek şunları söyledi:
“Profesyonel olarak spor ile uğraşmayanlar, spor salonlarında en çok doms ağrısı (gecikmeli kas ağrısı) çekerler. Özellikle spor yaptıkları ilk günün ertesinde. İkinci olarak ise birden yüklenme ile alt baldır ve kaval kemiği ağrısı olur. İyi ısınmadan, aşırı esneme ve dönüşler bel sakatlığına sebep olur, fazla esnetmede ise omurları birbirine bağlayan eklemler zorlanır. Omuzda da fazla yüklenme ile ağır kuvvetle çok yapılan tekrar omzu sakatlar.”
‘Koşu bandında tempo çok yükselmemeli’
Tan, spor salonlarında en çok tercih edilen aletlerden koşu bantları konusunda da uyarılarda bulundu:
‘Antrenörler ilk yardım bilmeli, belgelerini isteyin’
Peki, kişisel çalıştırıcının sahip olması gereken özellikler neler? Uzman kişisel çalıştırıcı Arkal Alpakan şu şekilde anlatıyor:
“Kişisel antrenörler ilk yardım sertifika programlarını mutlaka tamamlamış olmalıdır. Bu programlar, eğitmenlere acil durumda bir doktor gelene kadar üyelerine nasıl yardım edeceklerini öğretir. Eğitim aldığınız kişilerin belgesi olup olmadığını mutlaka sorun.”
‘Antrenman öncesinde mutlaka ısınmalısınız’
Spora başlarken ısınma hareketleri yapılmasının olası yaralanmaların önüne geçeceğini belirten Arkal, “İyi bir ısınma, kan damarlarınızı genişleterek kaslarınızın oksijenle iyi beslenmesini sağlar. Ayrıca sıcaklığını yükseltir. Aktiviteniz ne kadar yoğun olacaksa, ısınmanız o kadar uzun sürmelidir. Yapmayı planladığınız herhangi bir aktiviteyi (koşmak, yürümek, bisiklete binmek vb.) daha yavaş bir tempoda yaparak başlayın” dedi.
‘Pilates eğitimi verebilmek için en az 2. kademe belgesi almak zorunlu’
Özellik son yıllarda popülerliği artan spor dallarından biri de pilates. Türkiye Cimnastik Federasyonu Pilates Teknik Kurul Başkanı Melih Çatalyürek, herhangi bir spor merkezinde eğitim verebilmek için gerekli olan eğitimin içeriğini şu ifadelerle anlatıyor: