Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) laboratuvardan çıkma ihtimalinin “en düşük” hipotez olduğunun iddia edildiği DSÖ raporuna ilişkin “Bu değerlendirmenin yeterince kapsamlı olduğuna inanmıyorum. Daha sağlam sonuçlara ulaşmak için daha fazla veri ve çalışmaya ihtiyaç duyulacak.” dedi.
DSÖ-Çin ortak çalışmasıyla Kovid-19’un kökenine ilişkin açıklanan raporda, Kovid-19’un yarasalardan insanlara başka bir hayvan yoluyla bulaştığı öne sürüldü. Raporda, Kovid-19’un laboratuvardan çıkma ihtimali ise “en düşük ihtimal” olarak gösterildi.
DSÖ Genel Direktörü Ghebreyesus ise DSÖ üyesi ülkelerin temsilcilerine hitaben yaptığı konuşmada, raporun aksine, “virüsün kökenine ilişkin tüm hipotezlerin hala masada” olduğunu vurguladı. Ghebreyesus, “Bu rapor çok önemli bir başlangıç ama son değil. Henüz virüsün kökenini bulamadık ve bilimi takip etmeye devam etmek ve şu an yaptığımız gibi her taşın altını incelemeliyiz.” dedi.
Virüsün kökenini bulmak zorunda olduklarının ve dünyaya bunu borçlu olduklarının altını çizen Ghebreyesus, Kovid-19’un kökenini araştırmak için Çin’e yapılan tek bir gezinin yeterli olmadığının altını çizdi.
“Virüsün kökenini araştırmak için özel uzmanlar görevlendirmeye hazırım”
Ghebreyesus, uluslararası uzman ve araştırmacılardan oluşturulan heyetin virüsün patlak verdiği Vuhan kentinde birkaç laboratuvarı ziyaret ettiğini ve virüsün bir laboratuvar olayı sonucu insan popülasyonuna girme olasılığını değerlendirdiğini anımsatarak “Ancak bu değerlendirmenin yeterince kapsamlı olduğuna inanmıyorum. Daha sağlam sonuçlara ulaşmak için daha fazla veri ve çalışmaya ihtiyaç duyulacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Heyetin, açıklanan raporda “Kovid-19’un laboratuvardan sızma ihtimali ‘en düşük’ ihtimal olasılıklı hipotez olduğu” sonucuna vardığını belirten Ghebreyesus, “Bu (tez), özel uzmanlar tarafından daha kapsamlı araştırmayı gerektiriyor. Bu görevlendirmeye hazırım.” diye konuştu.
DSÖ uzmanına göre Çin’e yeni bir gezi olasılık şu anda değil
Çin’de Kovid-19 kökenini araştıran DSÖ uzmanlarından Peter Ben Embarek ise Cenevre’de video konferans yöntemiyle düzenlenen basın toplantısında, Ghebreyesus’un aksine yakın bir gelecekte Çin’e virüsün kökenini araştırmak için gitme ihtimallerinin olmadığını söyledi.
Embarek, elde ettikleri verilerin değerlendirilmesinin uzun zaman alacağını belirtti.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezinin (CDC) eski Direktörü Robert Redfield, virüsün orijininin Çin’deki bir laboratuvar olduğunu öne sürmüştü.
Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi Başkan Yardımcısı Fıng Zıcian, Kovid-19’un laboratuvardan sızdırıldığı ihtimalinin mümkün olmadığını savunmuştu.
Çin, soruşturma çağrılarını geri çevirmişti
Çin, daha önce ABD yönetiminin virüsün kökenine ilişkin soruşturma başlatılmasına dair talebini reddetmiş, Avustralya hükümetinin Nisan 2020’de DSÖ’ye uluslararası soruşturma çağrısı yapması üzerine bu ülkeye de ihracat kısıtlamaları getirmişti.
Uluslararası baskıların artmasının ardından ABD, Avustralya, Almanya, Japonya, İngiltere, Rusya, Hollanda, Katar ve Vietnam’dan uzman ve araştırmacılardan oluşturulan heyet, ilk olarak ocak başında Çin’e gitmiş ancak Pekin yönetiminin geçerli vizelerin alınmadığı uyarısını yapmasının ardından geri dönmek zorunda kalmıştı.
İzinlerin alınmasının ardından 14 Ocak’ta özel uçakla Vuhan’a gelen heyet, 14 gün karantinada tutulmuş ve bu sürede Çinli yetkililerle çevrim içi toplantılarla bilgi alışverişinde bulunmuştu.
Heyet, 29 Ocak’ta başladığı saha çalışmalarında, ilk vakaların görüldüğü Vuhan’daki deniz ürünleri gıda pazarının yanı sıra Hubey Çin ve Batı Tıbbı Bütünleşik Bölge Hastanesi, Vuhan Jinyintan Hastanesi, Hubey Eyaleti Hastalık Kontrol Merkezi ve Hayvan Hastalıkları Merkezinde incelemeler yapmıştı.