Eğitimin ve farkındalığın önemini vurgulayan uzmanlar, tütün kullanan her 10 kişiden 9’unun 18 yaşından önce sigara kullanmaya başladığına dikkati çekiyor.
Verilere göre, her sene 7 milyondan fazla kişi doğrudan tütün kullanımına bağlı hastalıklar, 1,2 milyon kişi de tütün ürünü kullanmadığı halde sigara dumanına maruz kalarak pasif içicilik nedeniyle yaşamını yitiriyor.
DSÖ uzmanları, 13-15 yaş aralığındaki 40 milyonu aşkın gencin tütün ürünleri kullanımına başladığı konusunda uyarıyor.
“Bırakmak için söz ver”
Tütün ürünlerinin sağlığa zararları konusunda farkındalığı artırmak ve sigarayı bırakmaya teşvik etmek amacıyla her sene DSÖ liderliğinde 31 Mayıs “Dünya Sigarasız Günü” olarak kutlanıyor.
“Dünya Sigarasız Günü”nde sigarayı bırakmak isteyenleri destekleyecek politikaları savunmak ve sigara endüstrisinin satış yöntemlerine karşı farkındalık oluşturmak için 2021 teması “Bırakmak için söz ver” olarak belirlendi.
Dünya genelinde 1,3 milyar tütün ürünü kullanıcısı olduğu tahmin ediliyor.
Tütün ürünü kullanıcılarının yüzde 80’inin düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşadığı ifade ediliyor.
Bu ülkelerde tütün ürünleri kaynaklı sağlık sorunları hem sağlık sistemine hem de ekonomiye ciddi bir yük oluşturuyor.
Kovid-19, tütün ürünlerini kullanmayı bırakmak için başlıca neden
DSÖ’nün, 2021’de (tütün ürünlerini kullanmayı) “Bırakmak için 100’den fazla neden” listesinde ilk sırada, “Sigara içenlerin Kovid-19 hastalığını ağır geçirme ve hastalık nedeniyle ölme riski daha yüksektir.” maddesiyle yeni tip koronavirüse (Kovid-19) de dikkat çekiliyor.
Bilimsel araştırmalar da sigara kullananların, Kovid-19’a karşı kullanmayanlara göre daha savunmasız olduğuna işaret ediyor.
Sigara kullanımına bağlı kalp-damar ve solunum yolları ile kanser hastası kişiler, Kovid-19 risk grubunda ilk basamaklarda yer alıyor.
Diğer yandan, tütün ürünleri kaynaklı hastalıkların en önemli ikinci sebebi olarak görülen pasif içicilik ölüme yol açmadığında da solunum yolları ve kalp rahatsızlıkları başta olmak üzere birçok sağlık sorununa neden oluyor.
Dünya genelinde çocuk nüfusunun neredeyse yarısı, kamusal alanlarda tütün ürünlerinin dumanı ile kirlenmiş havaya maruz kalırken, her yıl 65 bin çocuk pasif içiciliğe bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor.
Çin dünyanın tütün ürünleri üretim ve tüketim merkezi
Çin dünyada tütün ürünlerinin hem tüketiminde hem de üretiminde ilk sırada bulunuyor. Ülkede 300 milyondan fazla kişinin tütün ürünleri kullandığı bilinirken, bu sayı tüm dünyadaki tütün ürünü kullanıcılarının yaklaşık yüzde 30’una tekabül ediyor.
15 yaş üzerindeki nüfusun yüzde 26,6’sının tütün ürünleri kullandığı ülkede, her yıl 1 milyondan fazla kişi sigara kaynaklı hastalıklardan hayatını kaybediyor.
Pasif içiciliğin de yaygın görüldüğü Çin’de 700 milyondan fazla kişinin her gün en az bir kez sigara dumanına maruz kaldığı sanılıyor.
Ülkede her yıl pasif içicilikten dolayı yaklaşık 100 bin kişi hayatını kaybediyor.
Sigara kullanımına dair alışkanlıkların devam etmesi durumunda tütün ürünleri kaynaklı yaşam kayıplarının iki katına çıkmasından endişe ediliyor.
Dumansız politikalar olumlu sonuçlar veriyor
ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezlerinin verilerine göre, dumansız hava sahası politikaları tütün ürünlerinin bırakılmasında önemli katkı sağlıyor.
Verilere göre, iş yerlerinde uygulanan dumansız politikalar sayesinde sigara bırakma oranlarında ortalama yüzde 6,4 artış sağlanabiliyor.
Araştırmalar, dumansız politikaların uygulandığı bölgelerde, solunum yolları ve kalp-damar hastalıkları nedeniyle hastanelere yapılan başvurularda azalmalar olduğuna işaret ediyor.
Bazı çalışmalar ise pasif içicilerde sigara dumanına maruz kalmaya bağlı olarak artan kandaki kotinin seviyesinin, politikaların uygulanmaya başlamasını takip eden 2 ay gibi kısa sürede yüzde 85’e varan oranda düştüğüne dikkati çekiyor.
Ayrıca dumansız hava sahası politikalarının, gençler arasındaki tütün ürünlerinin kullanım oranlarında düşüş sağladığı da belirtiliyor.
Elektronik sigaralar masum değil
Sigara kullanıcılarının yüzde 60’ı bağımlılıklarından kurtulmak istediklerini beyan ediyor. Bu nedenle bir yöntem olarak elektronik nikotin sağlayan sistemlerin veya bilinen adıyla elektronik sigara kullananların oranı artıyor.
Diğer taraftan, elektronik sigaraların içerdiği aerosollerin zehirli maddeler içerdiği ve ciddi solunum yolları rahatsızlıklarına ve kansere neden olabileceği ifade ediliyor.
İlgi çekici paketlemeler ve aromalarla gençleri cezbetmeyi amaçlayan elektronik sigara şirketlerinin gençleri tütün kullanımına özendirdiği belirtiliyor.
Ayrıca yasa dışı yollarla elde edilen elektronik sigara cihazlarının gençler arasında yaygınlaştığına dikkat çekilirken, bu durumun gençlerde nikotin bağımlılığına neden olabileceği belirtiliyor.
Yasa dışı tütün ürünleri ticareti
Dünya çapında her 10 tütün ürününden biri yasa dışı yollarla elde ediliyor.
Suç ve terör örgütlerinin finansman yöntemleri arasında bulunan yasa dışı sigara ticareti, birçok ülke tarafından ulusal güvenlik sorunları arasında önemli bir başlık olarak değerlendiriliyor.