Global Energy Monitor’ün sekizincisini yayımladığı “Yükseliş ve Çöküş 2022: Kömürlü Termik Santrallerin Küresel Takibi” raporuna göre, dünyada kapanma tarihi belirlenen kömür santrali sayısı 2021’de bir önceki yıla göre yaklaşık iki kat artarak 750’ye ulaştı.
Bu dönemde yapım ve planlama aşamasındaki kömürlü termik santral kapasitesi de yüzde 13 azaldı ve 457 gigavat olarak kayıtlara geçti. Bu rakam 2020’de 525 gigavat seviyesindeydi. Yapım ve planlama aşamasındaki toplam kömürlü termik santral kapasitesi, 2015’ten beri ilk defa 2020’de artmıştı.
Salgın sonrası toparlanma yılı olan 2021’de dünyada 45 gigavat kömürlü termik santral kapasitesi işletmeye alınırken, 26,8 gigavat kapasite emekli edildi. Böylece, küresel kömür santrali filosunda 18,2 gigavatlık net büyüme görüldü.
Öte yandan, dünyada kömüre dayalı elektrik üretiminde 2021’de yüzde 9’luk rekor artış görüldü. Kömürden elektrik üretimi salgının başladığı 2020’de yüzde 4 düşmüştü.
Geçen yıl yeni işletmeye alınan 45 gigavat kapasitesinin yüzde 56’sı Çin’de kayıtlara geçti. Çin hariç tutulduğunda küresel kömür santrali kapasitesi art arda dördüncü yılda da küçülmeye devam etti.
Geçen yıl ABD’de devreye giren kömür santrali kapasitesinin 9 gigavat seviyesinde olduğu tahmin edilirken, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri rekor düzeyde termik santrali emekli etti. Almanya’da 5,8 gigavat, İspanya’da 1,7 gigavat ve Portekiz’de 1,9 gigavatlık kömür santrali kapatıldı. Portekiz, geçen yıl son kömürlü termik santralini kapatarak hedeflediği 2030’dan 9 yıl önce “kömürsüz” ülkelerden biri oldu.
Türkiye’de ise 2021’de 10,6 gigavatlık kömürlü termik santral planı iptal edildi.
Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal) Kampanyacısı Duygu Kutluay, rapora ilişkin değerlendirmesinde, dünyanın kömürü geride bırakıp yenilenebilir enerjiye geçişin faydalarından yararlanmaya başladığını belirterek, “Türkiye’nin de bir an önce kömürden çıkışı planlaması lazım. Son raporumuza göre, kömüre verilen kamu desteklerinin sonlandırılması ve kirletme bedelinin santrallere yüklenmesi durumunda Türkiye’de de en geç 2030’a kadar kömürü elektrik üretiminden çıkarmak mümkün.” ifadesini kullandı.
Dünyada kömür santrali planlarındaki azalma olumlu bir gelişme olarak değerlendirilse de Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) 2030’a kadar kömür kullanımının 2019’a göre yüzde 75 azaltılması gerektiğini ortaya koyan tavsiyesi için yeterli görülmüyor.