Geçen yıl devreye alınan toplam kömür kapasitesinin yüzde 76’sını oluşturarak kömür santrallerinin yegane yatırımcısı haline gelen Çin’deki kapasite artışı, dünyanın geri kalanında devreden çıkarılan rekor kapasitedeki termik santrali gölgede bıraktı.
Global Energy Monitor tarafından dünya genelinde planlanan kömür santrallerinin yıllık değerlendirmesinin 7’ncisi olarak yayımlanan Yükseliş ve Çöküş 2021: Kömürlü Termik Santrallerin Küresel Takibi raporuna göre, geçen yıl 37,8 gigavat kapasiteli kömürlü termik santral kapandı. 11,3 gigavatlık santrali kapatan ABD ile 10,1 gigavatlık santrali kapatan Avrupa Birliği (AB) üyeleri, bu ülkelerin başında yer aldı.
Öte yandan geçen yıl devreye alınan 50,3 gigavat kömür kapasitesi bir önceki yıla göre yüzde 34 düşüş gösterdi. Projelerin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle ertelenmesi ve planlama aşamasındaki santraller için ortaya çıkan finansman zorlukları bu düşüşte etkili oldu.
Çin, geçen yıl faaliyete geçen kömürlü termik santral kapasitesinin yüzde 76’sını oluşturan 38,4 gigavatlık kapasiteyi tek başına devreye aldı. Çin’de devreye alınan kömürlü termik santral sayısındaki ani yükseliş, 2020’de dünyanın geri kalanında devreden çıkarılan rekor kapasitede termik santralleri gölgeledi.
Geçen yıl inşaatı başlayan kömürlü termik santrallerin kurulu gücü de bir önceki yıla göre yüzde 5 gerileyerek 27 gigavat oldu. Çin dışındaki inşaatı başlayan termik santral kurulu gücü ise bu dönemde yüzde 74 düşüşle 5,5 gigavat olarak hesaplandı.
Geçen yıl planlama aşamasında olan 87,4 gigavatlık kömürlü termik santral kapasitesinin yüzde 85’ini bulunduran Çin, dünyadaki kömür santrallerinin yegane yatırımcısı olarak öne çıktı.
Çin haricindeki kömür kurulu gücü art arda üç yıldır azalmasına rağmen küresel kurulu güçte, Çin’deki kapasite artışlarına bağlı olarak Paris Anlaşması’nın imzalandığı 2015’ten beri ilk kez artış yaşandı.
Türkiye’de ise 2015’te 59,2 gigavat olan izin-lisans aşamasındaki kömür kapasitesi, 2020’de 20,4 gigavata geriledi ve proje stokunda yüzde 66 düşüş görüldü. Geçen yıl 21, bu yıl ise 5 kömür santrali projesi rafa kaldırılırken Çin, Türkiye ve Balkanlar’da yeni kömür projelerinin hayata geçmesinde tek yatırımcı oldu.
Global Energy Monitor’da Kömür Programı Direktörü Christine Shearer, rapora ilişkin değerlendirmesinde, 2020’de birçok ülkenin, enerji planlarında kömürün miktarını azaltmak için açıklamalar yaptığını belirterek, “Dünyanın birçok yerinde planlama aşamasındaki kömür santrallerinin, planlanan son santraller olmaları oldukça olası görünüyor.” ifadesini kullandı.
Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe) Türkiye Politika Koordinatörü Özlem Katısöz ise “Türkiye’deki eğilim de enerji politikasının, yeni kömür santrali yapma hedefini terk etmek ve rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir kaynakları daha etkin şekilde teşvik etmek üzere revize edilmesinin zamanının geldiğini gösteriyor. Hatta ötesine geçip, AB’deki gibi işletmedeki kömür santrallerinin kapatılmasına yönelik adil ve hızlı bir enerji dönüşümü ile kömürden çıkış planlarına başlamamız gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.