Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile birlikte, BM 77. Genel Kurul Başkanı tarafından düzenlenen “sıfır atık” konulu, eş sunucu 105 ülkenin yer aldığı üst düzeyli etkinlikte katılımcılara hitap etti.
Sözlerine 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremlerde hayatını kaybedenleri anarak başlayan Erdoğan, dünyanın dört bir yanından arama kurtarma çalışmaları için gelen, yardım gönderen, Türkiye’nin yanında duran herkese şahsi ve Türk halkı adına teşekkürlerini iletti.
BM Genel Kurulunda konuşan ilk Türk Cumhurbaşkanı eşi
Şimdiye kadar BM Genel Kurulunda konuşan ilk Türk Cumhurbaşkanı eşi olan Emine Erdoğan, yeryüzünün bir denge ve ölçü içinde derin bağlarla birbirine bağlı bulunduğunu belirterek, insanların bu mozaiğin parçası olduğunu, milyonlarca canlı türüne ev sahipliği yapan yeryüzüne ve onun işleyişine saygı duyulması gerektiğini vurguladı.
“Ancak ne yazık ki son iki yüzyıldır bu anlayışı kaybettik. Yeryüzünün dengesini korumakla mükellef insan, kendisini tabiatın karşısında konumlandırdı.” diyen Erdoğan, insanoğlunun ihtiyacından katbekat fazlasını tükettiğini, tükettiklerini de düşüncesizce yeryüzüne terk ettiğine dikkati çekti.
Emine Erdoğan, şunları söyledi:
“Öyle bir dünyada yaşıyoruz ki adeta ‘Görmediğimiz çöp zararsızdır’ düşüncesiyle, atıklar en az gelişmiş ülkelere gönderiliyor. Bu atık yığınları, sadece tabiatı kirletmekle kalmıyor, yeni sürüm bir sömürgecilik üretiyor. İklim değişikliği kaynaklı kuraklık sebebiyle dünyanın farklı yerlerinde hala binlerce çocuk ölüyorsa bu gidişata ‘Dur’ demek için kaybedecek bir dakikamız bile yok demektir. Milyonlarca insanın içme suyuna erişemediği bir dünyada tek bir sigaranın üretimi için 3,7 litre su kullanılması, sorumlu her dünya vatandaşını derinden yaralıyor.”
Bu yıkıma son vermenin ve dünyayı kurtarmanın yine insanın elinde olduğunu vurgulayan Erdoğan, “İnsanlık olarak, ya hep birlikte kazanacağımız ya da hep birlikte kaybedeceğimiz bu denklemde topyekun ve hemen bugün harekete geçmek mecburiyetindeyiz.” diye konuştu.
“Türkiye olarak küresel hiçbir meseleye kayıtsız kalmadık”
Emine Erdoğan, 5 sene önce Türkiye’de başlattıkları ve bütün dünyaya yayılan Sıfır Atık Projesi ile büyük dönüşümler başlatabileceklerini gösterdiklerine işaret ederek, proje kapsamında geri kazanılan milyonlarca atık ile 650 milyon ton ham madde tasarrufu sağlandığını ve 4 milyon ton sera gazı salınımının önlendiğini vurguladı.
“Türkiye olarak küresel hiçbir meseleye kayıtsız kalmadığımız gibi çevre sorunlarında da çözümün bir parçası olma kararlığımızı sürdürüyoruz.” diyen Erdoğan, sivil toplum gönüllüleriyle çabaları daha geniş kitlelere yaymak için “Sıfır Atık Vakfı” kurma çalışması içinde oldukları bilgisini paylaştı.
Erdoğan, başta köklü medeniyetlerin beşiği Anadolu kültürü olmak üzere, her kültürün köklerinde tabiatla uyumlu yaşamın farklı örneklerinin bulunduğuna işaret ederek, “Sıfır atık tohumunu hangi vicdana ekersek ekelim, mutlaka yeşereceğine inanıyorum. Yeter ki ortak bir vicdan ve akıl pusulasıyla hareket edelim.” ifadelerini kullandı.
“İklim ve çevre sorununda adil dağılım ilkesine dayalı hakkaniyetli bir sisteme ihtiyacımız var”
Emine Erdoğan, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile imzaya açtıkları küresel taahhüt belgesinin sıfır atık uygulamasının kurumsallaşması yolunda önemli bir adım olduğunu hatırlatarak, şöyle devam etti:
“Ülkemizde başlattığımız bu hareketin dünyaya model teşkil edecek seviyeye gelmesinden ve BM çatısı altında güçlü bir politikaya dönüşmesinden bir sıfır atık gönüllüsü olarak büyük gurur ve mutluluk duyuyorum. Elde edilen bu başarı, makro ölçekte politikalar geliştiren, duyarlı siyaset yapıcıları kadar atıklarını azaltan ve evindeki atıkları geri dönüşüme kazandıran sorumlu insanlarındır.”
Erdoğan, “Diğer meselelerde olduğu gibi, iklim ve çevre sorununda da adil dağılım ilkesine dayalı hakkaniyetli bir sisteme ihtiyacımız var.” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Dünya, beşten büyüktür.” ifadesinin iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında da ayrı bir öneminin olduğuna işaret eden Emine Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Hakkaniyete dayalı bir yük paylaşımı ile önlemleri almak, iklim değişikliğinde payı olmadığı halde, sonuçlarından en çok etkilenen ülkelerin gözetildiği adil bir sistem kurmak mecburiyetindeyiz. Refah seviyesi yüksek ülkelerin ihtiyaçlarını karşılamak için toprağını, suyunu seferber ederken kendi çocuklarını yeterince besleyemeyen ülkelerin sorunlarına sırt çeviremeyiz. Açlıktan ölen çocukların sayısı obeziteden hayatını kaybeden çocuklarla aynı iken adil paylaşımdan söz edemeyiz. ‘Dünya nüfusu artıyor, kaynaklar insanlığa yetmiyor.’ derken üretilen gıdanın üçte birini çöpe atamayız hem de bu gıdalar açlık sorununu bitirebilecekken. İşte bu yüzden ben de haykırıyorum: Dünya, beşten büyüktür.”
Gelecek nesiller için değişimin bugün başlatılması gerektiğini vurgulayan Erdoğan, “Buradan, ‘Dünyayı ben mi kurtaracağım?’ diye düşünen herkese seslenmek istiyorum: Evet, siz, evet biz, dünyayı kurtaracağız. Zira bu gidişatı tersine çevirebilecek son nesil biziz. En uzun yollar bile bir adımla başlar. Diliyorum bu 30 Mart, geleceğimiz ve ortak evimiz dünya için, birlikte yürüyeceğimiz bir yolun ilk adımı olur.” ifadelerini kullandı.
Emine Erdoğan’ın BM’de yaptığı konuşmayı özel olarak dinlemek için BM Habitat İcra Direktörü Maimunah Mohd Sharif, BM Genel Kurul Başkan Yardımcısı Aksoltan Ataeva, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’in eşi Tamara Vucic, Azerbaycan Meclis Başkanı Sahibe Gafarova, Özbekistan’ın eski Cumhurbaşkanı İslam Kerimov’un kızı Lola Kerimova, Trinidad ve Tobago Dışişleri Bakanı Amery Brown ile Libya Çevre Bakanı İbrahim Alaraby Münier de salonda hazır bulundu.
“Türkiye ve Emine Erdoğan’ın liderliğini takdir ediyorum”
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de Genel Kurul salonundaki Sıfır Atık Özel Oturumu’nda, “Hayati öneme sahip olan sıfır atık konusunda Türk hükümeti ve Emine Erdoğan’ın liderliğine saygı duyduğumu ve takdir ettiğimi belirtmek istiyorum.” dedi.
İnsanlığın dünyayı bir “çöplük” gibi kullandığını ve “tek evini çöpe” çevirdiğini belirten Guterres, atıklar ve hava kirliliğinin çevre, ekonomi ve sağlığı etkilediğine dikkati çekti.
Guterres, atık listesinin plastikler, çürük gıda, piller ve inşaat molozu gibi birçok farklı türü barındırdığına işaret ederek, “Dünya Bankasının verilerine göre dünya, her yıl 2 milyar ton kentsel katı atık üretiyor. Bunların yüzde 33’ü düzgün bir şekilde yönetilmiyor.” bilgisini paylaştı.
Küresel olarak atığın azaltılmasının karbon salınımını da ciddi ölçüde azaltacağını vurgulayan Guterres, “İklim faciasını engellemek için çok az zamanımız kaldı.” uyarısında bulundu.
Guterres, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Atık, insanlarımızı, gezegenimizi, doğal kaynakları ve ekosistemimizi, her yıl milyarca kayba yol açarak ekonomimizi öldürüyor. Atık miktarı artmaya devam ediyor. 2050 yılında kentsel katı atık üretiminin iki katına çıkarak 4 milyar tona ulaşacağı öngörülüyor. Atık, gezegenimizi çöpe çeviriyor. Artık atığa savaş açma zamanı geldi.”
Ülkelerin, şehirlerin ve yerel yönetimlerin atık yönetim sistemlerini geliştirmeleri için yatırım yapmaları gerektiğini vurgulayan Guterres, insanların yeniden kullanım ve geri dönüşüme başvurmalarını teşvik etmek amacıyla politikalar üretilmesinin önem taşıdığına dikkati çekti.
Emine Erdoğan, Sıfır Atık Danışma Kurulunun başkanlığını üstlenecek
Genel Sekreter Guterres, “Ülkeler, ulusal düzeyde Emine Erdoğan’ın öncülüğünde Türkiye’nin yürüttüğü Sıfır Atık Projesi gibi örneklerden ilham almalı. Bu bağlamda, sıfır atık alanında seçkin kişilerden oluşacak bir Danışma Kurulunu kuracağımı duyurmaktan memnuniyet duyuyorum. Hanımefendi Emine Erdoğan’a da bu Kurulun başkanlığını yapmayı kabul ettiği için teşekkürlerimi sunuyorum.” diye konuştu.
Guterres, Danışma Kurulunun başarılı ulusal ve yerel sıfır atık girişimlerinin hikayelerini paylaşacağını söyledi.
Son olarak tüketicilerin de çok daha sorumlu davranmları gerektiğinin altını çizen Guterres, “Hepimiz günlük olarak satın aldığımız ürünlerin kaynağını ve etkilerini düşünmeli ve onları nasıl elden çıkardığımızı gözden geçirmeliyiz.” uyarısında bulundu.
Guterres, tüm bu önlemlerin çok büyük ekonomik faydalarının da bulunduğunu da vurgulayarak, döngüsel sıfır atık ekonomilerinin hükümetlerin de tasarruf etmesini sağlayacağını ancak bunun için küresel düzeyde işbirliğinin gerektiğini ifade etti.
Geçen yıl BM Genel Kurulunun kabul ettiği sıfır atık kararının da bu yöndeki siyasi iradenin mevcudiyetini gösterdiğini anlatan Guterres, “Dünyamızı kirletiyoruz, artık temizleme zamanı. İnsanlar ve gezegenimiz için döngüsel ve sıfır atıktan oluşan geleceğimizi inşa etmek için birlikte çalışalım.” diyerek sözlerini tamamladı.
Uluslararası Sıfır Atık Günü
BM Genel Kurulu, 14 Aralık 2022’de Türkiye’nin ana sunucusu, 105 ülkenin de ortak sunucu olduğu “sıfır atık” kararını oydaşmayla kabul etmişti.
Genel Kurulun bu kararıyla 30 Mart, “Uluslararası Sıfır Atık Günü” ilan edildi.