Ermenistan’ın işgali altındaki Karabağ’da Azerbaycan ordusu karşısında hezimete uğradığı için tepkiler karşısında istifa etmek zorunda kalan Nikol Paşinyan, erken parlamento seçimini kazandı.
Paşinyan’ın Sivil Sözleşme Partisi dün yapılan seçimde, oyların yüzde 53,92’sini alarak birinci, eski Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan’ın liderliğini yürüttüğü “Ermenistan İttifakı” ise oyların yüzde 21,1’ini alarak ikinci oldu.
3 yıl arayla hükümeti ikinci kez kurmakla görevlendirilecek Paşinyan, 1975’te doğdu.
Paşinyan, Ermenistan Devlet Üniversitesinde gazetecilik okudu ancak mezun olamadı. Daha üniversite öğrencisiyken gazetecilik yapmaya başlayan Paşinyan, eğitimini bitirmek üzereyken siyasi nedenlerden üniversiteden atıldı.
Paşinyan, kısa süre sonra kurduğu Oragir gazetesinin genel yayın yönetmeni oldu.
Gazetesi aracılığıyla iktidara yönelik eleştirilere başlayan Paşinyan, 1999’da bir haber yüzünden mahkemelik oldu ve 1 yıl hapis cezasına çarptırıldı, ardından da gazete kapandı.
Muhalif “Aykakan Jamanak” gazetesinin genel yayın yönetmenliğine getirilen Paşinyan, gazetecilikten siyasete geçişini 2007’de yaptı.
Ermenistan’da 2007’deki milletvekili seçimlerinde dönemin Başbakanı Serj Sarkisyan ve bugün yine siyasi rakibi olan Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan’a karşı “İmpiçment” blokundan listeye giren Paşinyan, bu seçimi kazanamadı.
Ülkede 2008’deki cumhurbaşkanlığı seçiminde ikinci sırada çıkan Levon Ter-Petrosyan taraftarlarının Erivan’da başlattığı protesto eylemlerinde çıkan olaylarda, ölenler ve yaralananlar oldu.
Seçimler öncesinde Ter-Petrosyan’ın seçim karargahında çalışmalara destek veren Paşinyan, seçim sonrası gerçekleştirilen protesto eylemlerini organize etmekten suçlandı ve 2010’da 7 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Paşinyan, 1 yıl sonra Ermenistan’ın bağımsızlığının 20. yılı dolayısıyla çıkarılan afla serbest kaldı.
Paşinyan, 2012’deki milletvekili seçimlerine Ermeni Ulusal Kongresi İttifakından katıldı ve bu defa seçildi. Elk (Çıkış) Partisinden 2017’deki seçimlerden de milletvekili olarak çıkan Paşinyan, Erivan Belediye Başkanlığına aday olsa da kazanamadı.
Kadife devriminin aktörü
Başbakanın yetkilerini genişleten anayasa değişikliklerinin ardından Nisan 2018’de cumhurbaşkanlığı görev süresi dolan Serj Sarkisyan’ın bu defa da parlamentoda başbakan seçilmesi üzerine Paşinyan harekete geçti.
Paşinyan’ın Gümrü şehrinden Erivan’a kadar “Benim adımım” ismini verdiği yürüyüş eylemiyle başlattığı muhalif hareket, Erivan sokaklarında büyük protestolara dönüştü.
Mitingler yüzünden Paşinyan gözaltına alındı ancak kısa süre sonra serbest bırakıldı. Mevcut yönetime karşı Paşinyan liderliğinde devam eden mitingler ve gösteriler nedeniyle ülkede hayat durma noktasına geldi.
Beklenmedik şekilde muhalif hareketin “güçlü lideri” haline gelen Paşinyan, eli güçlenince erken seçim şartıyla başbakanlık görevini istedi.
Paşinyan, Mayıs 2018’de parlamentoda yapılan oylamada, partisinin 9 milletvekili olmasına rağmen çoğunluğun desteğini alarak başbakan seçildi ve ülkede “Kadife Devrimi” gerçekleştirdi.
Aynı yılın aralık ayında Paşinyan öncülüğündeki “Benim Adımım” ittifakı, erken seçimlerde oyların yüzde 70,4’ünü alarak iktidar oldu. Parlamentoda çoğunluğun sahibi olan Paşinyan başbakan seçildi.
Başbakan olduktan sonra ilk ziyaretini Ermenistan’ın işgal ettiği Azerbaycan toprağı Dağlık Karabağ’a yapan Paşinyan, Dağlık Karabağ sorunuyla ilgili Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile görüşmeler yaptı. Ancak Paşinyan ve hükümetinin tutumu yüzünden görüşmelerden bir sonuç alınamadı.
Temmuz 2020’de Ermenistan ordusu, Tovuz bölgesinde sınır boyundaki Azerbaycan mevzilerine top atışlarıyla saldırı girişiminde bulundu ve Azerbaycan ordusunun karşılık vermesi üzerine kayıplarla geri çekildi.
Saldırılar, Paşinyan’ın başkanlığındaki Erivan yönetiminin provokasyonu olarak değerlendirildi.
– Azerbaycan, işgal altındaki topraklarını yaklaşık 30 yıl sonra geri aldı
27 Eylül 2020’de Ermenistan güçlerinin Azerbaycan sivil yerleşim birimlerine ateş açması üzerine çatışmalar başladı.
Azerbaycan güçleri, Ermenistan işgali altındaki topraklarını kurtarmak için operasyon başlattı, 44 gün süren operasyonda Ermenistan ordusu hezimete uğradı.
Paşinyan, 10 Kasım 2020’de Rusya’nın da araya girmesiyle Ermenistan’ın Karabağ’daki işgaline son veren bildiriye imza atmak zorunda kaldı.
Paşinyan’ın başbakanlığı döneminde ordusu yenilen Ermenistan, Karabağ’dan çekilmek zorunda kaldı.
İmzalanan ateşkese göre, bölgedeki statü sonlandı. Paşinyan, Türkiye ile kara sınırı bulunan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile Azerbaycan ana karası arasında kara ve demir yolu bağlantısı sağlayacak Zengezur koridorunun açılmasını kabul etti.
Ermenistan’da halk, Başbakan Paşinyan’ın Azerbaycan karşısındaki mağlubiyeti kabul etmesinin ardından protestolara başladı. Paşinyan’ın istifası için günlerce süren protestolara Ermenistan ordusunun muhtırası eklendi.
Genelkurmay Başkanı Onik Gasparyan ve üst düzey komutanlar, 25 Şubat’ta Başbakan Paşinyan’ı istifaya çağıran bir bildiriye imza attı. Paşinyan hemen Genelkurmay Başkanı Gasparyan’ı görevden aldığını duyurdu ve ordunun bildirisini “darbe girişimi” olarak niteledi.
Devam eden gösterilerle Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan’ın da muhalif tavır sergilemesi üzerine ülkede siyasi kriz meydana geldi.
Paşinyan, 18 Mart’ta mevcut sıkıntılı siyasi durumdan çıkış için en iyi yolun erken seçim olduğunu belirterek, 20 Haziran’da erken parlamento seçimlerine gidileceğini duyurdu.
Ermenistan’ın süregelen “Türkiye düşmanlığı” söylemlerini zaman zaman kullanan Paşinyan, Batı yanlısı görüşleriyle biliniyor. 2018’de başbakan olmadan önce Rusya’ya güvenilmemesi gerektiği fikrini savunan Paşinyan, başbakanlık görevinde Rusya’ya düşman olmadığı görüşünü dile getirmek zorunda kaldı.
3 yıllık görev süresince hem Rusya’ya hem de Batı’ya olumlu mesajlar vererek denge politikası yürütmeye çalışan Paşinyan, Avrupa Birliği (AB) ve ABD ile de ilişkilerine önem veriyor.
Ermenistan ekonomisindeki sorunların kendi suçu olmadığını sık sık vurgulayan Paşinyan’ın, Azerbaycan ile imzaladığı 10 Kasım bildirisine uyup uymayacağı yakından takip edilecek.
Türkiye, Rusya ve Azerbaycan’ın bölgede oluşturmak istediği iş birliği platformuna katılmak ve ulaşım koridorlarının açılmasına katkı vermek, ekonomik sıkıntı içindeki Ermenistan’ın dünya ile entegrasyonunu sağlayacak, Paşinyan’ın ise koltuğunu sağlamlaştıracak.