Fas’ın Avrupa’da yaşayan ve yaz tatili için ülkeye dönecek vatandaşlarının deniz yoluyla seyahat güzergahlarından İspanya’yı çıkarmasının bu ülkede 1 milyar avrodan fazla ekonomik kayba neden olması bekleniyor.
Fas hükümeti, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınını gerekçe göstererek sadece Sete (Fransa) ve Genova’dan (İtalya) arabalı vapurların bu yaz döneminde Fas’a gelebileceğini, İspanyol limanlarından (Almeria ve Algeciras) yolcu kabul etmeyeceğini açıklamıştı.
İspanyol basını, söz konusu kararın geçen yıl Kovid-19 salgınından, bu yıl ise iki ülke arasında yaşanan diplomatik krizden kaynaklandığını yazdı.
La Razon gazetesi, salgın öncesi dönemde her yaz 3 milyondan fazla yolcu ve 750 binin üzerinde aracın İspanya-Fas arasında geçiş yaptığını hatırlattı.
Antena 3 televizyonuna konuşan, İspanya-Fas arasındaki vapur hattının bir yetkilisi de sadece arabalı vapurla Fas’a geçişlerden yılda 500 milyon avroluk bir gelirin söz konusu olduğunu, konaklama, yakıt ve yemek harcamaları da dahil edildiğinde yazın ülkelerine giden Avrupa’daki Faslıların İspanya’ya yaklaşık 1 milyar 150 milyon avroluk bir ekonomik katkı sağladıklarını belirtti.
Diğer yandan, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin arabalı vapur seferlerinden çok daha büyük olduğu dikkati çekiyor.
İspanya ve Fas arasındaki ticaret hacmi 15 milyar avroyu buluyor
Fas’ta 20 binden fazla İspanyol şirketi faaliyet gösterirken, 2019 yılı rakamlarına göre karşılıklı ticaret hacmi 15 milyar avroyu buluyor.
İspanyol Ticaret Devlet Sekreterliği ve İspanyol iş insanlarının yaptığı açıklamalara göre, Fas’ın ihracatının yüzde 35’inin halihazırda bu ülkede kurulu İspanyol şirketlerine bağlı olduğu belirtiliyor.
İspanya’nın ihracat yaptığı ülkeler arasında Fas 7. sırada bulunurken, salgın öncesinde 2019 yılında İspanya’nın Fas’a ihracatı 8,5 milyar avro, ithalatı da 6,3 milyar avro olarak verilmişti.
Fas’ın ihracatının yüzde 66,7’sini ve ithalatının yüzde 53’ünü oluşturan Avrupa Birliği (AB) ülkeleri içinde İspanya, Fas’ın en büyük ticari ortağı olarak ilk sırada yer alıyor.
İspanya ile Fas arasındaki diplomatik kriz
Batı Sahra meselesinden dolayı son dönemlerde ciddi gerginliklere sahne olan İspanya-Fas ilişkileri, İspanya’daki sol koalisyon hükümetinin 22 Nisan’da ayrılıkçı Polisario Cephesi Genel Sekreteri İbrahim Gali’yi, yakalandığı Kovid-19 hastalığından dolayı tedavi görmesi için gizlice ülkeye getirip Logrono kentindeki bir hastaneye kaldırmasıyla diplomatik krize dönüşmüştü.
İki ülke arasındaki siyasi gerginlik, Polisario Cephesi lideri Gali’nin İspanya’ya gelişi ve ardından Fas’tan İspanya’ya doğru düzensiz göçmen akınıyla daha da derinleşmişti.
Fas yönetiminin sınır kontrolünü bırakması sonucu 17-19 Mayıs’ta 8 binden fazla düzensiz göçmen, Kuzey Afrika’daki İspanyol kentlerinden Ceuta’nın kuzey (Benzu) ve güney (Tarajal sahili) sınırlarından yüzerek ya da yürüyerek İspanya’ya geçmişti.
Düzensiz göçmen akını Fas’ın sınır kontrolüne yeniden başlaması ve İspanya’nın bölgeye asker göndermesiyle sonlandırılmış, 7 bin 500 kadar düzensiz göçmen Fas’a geri gönderilmişti.
Polisario Cephesi lideri Gali, Cezayir’in gönderdiği bir uçakla 2 Haziran’da İspanya’dan ayrılıp Argel’e gitse de iki ülke arasındaki kriz sonlanmadı.
Madrid’deki Büyükelçisini istişare amaçlı geri çeken Fas yönetimi, Batı Sahra ile Katalonya sorunları arasında bağlantılar kurarak Batı Sahra ile ilgili İspanya’nın net tavrının belli olmadığı sürece mevcut krizin bitmeyeceğini ileri sürüyor.
İspanya’ya tam destek veren ve düzensiz göçmen akınından dolayı Fas’ı kınayan bir açıklama yapan Avrupa Birliği’nin tutumu da Fas’tan tepki aldı.
Fas, İspanya’yı iki ülke arasındaki krize AB’yi de müdahil etmeye çalışmakla, AB’yi ikili bir krize dışarından karışmakla suçladı.