Diplomatik kaynaklardan elde edilen bilgiye göre, Dışişleri Bakanı Hakanı Fidan, Dışişleri Bakanı olarak Çin’e yaptığı ilk ziyarette, ekonomik ilişkiler, küresel meseleler ve Uygur Türklerinin durumu konularında Çin makamlarına bazı mesajlar verdi.
- Dışişleri Bakanı Fidan, Urumçi’de Yanghang Camii’ni ve Uluslararası Büyük Pazar’ı ziyaret etti
- Dışişleri Bakanı Fidan, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde temaslarda bulundu
İkili ilişkiler
Fidan, Çin-Türkiye ilişkileri konusunda muhataplarına ticaret açığını kapatma konusunda somut adımlar sundu.
Temaslarında Türkiye’nin, Çin’in Asya’da 1’inci, dünyada 3’üncü büyük ticaret ortağı olduğunu anımsatan Fidan, Türkiye aleyhine seyreden ticaret açığının azaltılmak istendiğini vurgulayarak, Türkiye’nin tarım ve gıda ürünlerinden daha fazla ithalat yapılmasının beklendiğini Pekin yönetimine iletti.
Fidan, Çin’den daha fazla turistin Türkiye’ye seyahatinin teşvik edilmesinin ve nükleer enerji dahil enerji alanında işbirliği yapılmak istendiğini dile getirdi.
Görüşmelerde, Çinli şirketlerin Türkiye’ye doğrudan yatırımlarının teşvik edilmesi beklentisini paylaşan Fidan, Orta Koridor ile Kuşak ve Yol Girişimlerinin uyumlaştırılması konusunda daha fazla çaba harcanması gerektiği üzerinde durdu.
Küresel konular
Bakan Fidan’ın temaslarında küresel meseleler de geniş yer tuttu.
Ziyarette, Filistin konusunda hem Türkiye’nin hem Çin’in Gazze’de bir an önce ateşkes ilan edilmesi; iki devletli, başkenti Doğu Kudüs olan 1967 sınırları temelinde barış sağlanmasını istediğinin altını çizen Fidan, Çin tarafına bu amaçla birlikte çalışılacağı, iki ülkenin Ukrayna meselesinde de adil ve kalıcı barışın tesisi konusunda ortak anlayışa sahip olduğunu görmekten memnuniyet duyduğunu iletti.
Fidan, Asya Pasifik’teki gelişmelerin de yakından takip edildiğini aktardığı Çinli muhataplarına, Tayvan konusunda Türkiye’nin tutumunun belli olduğu ve “Tek Çin” politikasını izlediğini yineledi.
Uygur Türkleri
Bakan Fidan’ın Uygur Türkleri konusunda da Türkiye’nin görüşlerini Pekin’de ve Sincan’da samimiyet ve açıklıkla Çin makamlarına aktardığı öğrenildi.
Sincan bölgesine 2012’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başbakan olarak yaptığı ziyaretten bu yana en üst düzeyli ziyareti gerçekleştiren Fidan, 4 Haziran’da Çinli mevkidaşı Vang ile düzenlediği ortak basın toplantısında, Urumçi ve Kaşgar’ı “Türk-İslam şehirleri” olarak tanımlamıştı.
Fidan’ın temaslarının bu açıdan, Sincan’daki durumu doğrudan gözlemlemek ve buradaki resmi makamlara Türkiye’nin görüşlerini net biçimde aktarmak bakımından çok faydalı olduğu öğrenildi.
Diğer taraftan görüşmelerde Türkiye’nin Çin’in egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duyduğu, hiçbir zaman Çin’in içişlerine karışmak gibi bir niyetinin olmadığı Pekin yönetimine iletildi.
Fidan’ın temaslarda, Türkiye’nin etnik, dini ve kültürel bağlara sahip olduğu Uygur Türklerine çok önem verdiği; Uygur Türklerinin Çin ile Türk dünyası ve Çin ile İslam dünyası arasında bir köprü olduğu hususunu paylaştığı kaydedildi.
Çinli yetkililere, Uygur Türklerinin ve Çin’de yaşayan diğer tüm halkların refah ve huzur içinde olmasının Türkiye’yi fazlasıyla memnun edeceği mesajını veren Fidan; görüşmelerde Uygur Türklerinin kültürel haklarının korunması ve değerlerinin yaşatılması konusunda Türk dünyası ve İslam dünyasının hassasiyetlerinin herkesçe bilindiğini anımsattı.
Bakan Fidan’ın temaslarında, söz konusu hassasiyetlerin giderilmesi ve bunu ortaya çıkaran nedenlerin tamamen ortadan kalkmasının herkes açısından büyük fayda sağlayacağı, mevcut algının değişmesinin ancak Çin’in atacağı adımlarla mümkün olacağını vurguladığı öğrenildi.
Bakan Fidan, Çin’i ziyaretinde Pekin’de, Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkez Komitesi Siyasi ve Hukuki İşler Komisyonu Başkanı Çın Vınçing, Çin Devlet Başkan Yardımcısı Han Cıng ve Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi ile bir araya gelmişti.
Fidan, Pekin’in ardından, Urumçi’de Sincan Uygur Özerk Bölgesi Komünist Parti Sekreteri Ma Şingrui ve Bölge Valisi Erkin Tuniyaz ile görüşmüştü.
Bakan Fidan, Çin’de Pekin, Urumçi ve Kaşgar’daki temaslarını tamamladıktan sonra Türkiye’ye dönmek üzere ülkeden ayrıldı.