Uluslararası hukuk uzmanı Filistinli avukat Muhammed Dahle, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) işgal altındaki Filistin topraklarında işlenen Roma Statüsü kapsamındaki suçlar üzerinde yargı yetkisine sahip olduğu kararının İsrail’deki siyasi ve güvenlik çevrelerinde ağır yara açtığını belirtti.
Filistinlileri savunmak için İsrail mahkemelerine de başvuruları bulunan Dahle, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “İsraillilerin, ister siyasi ister askeri olsun, Filistinlilere karşı işlenen savaş suçlarından yargılanacağı bir duruma düşmek, onlar için bir adeta bir deprem niteliğindedir.” dedi.
Dahle “Bir İsrailliyi tutuklamak ya da UCM’ye onun hakkında bir dosya sunmak, İsrail’in temel kavramlarıyla çelişen bir gelişmedir. Bu İsrail için ağır bir yaradır.” ifadelerini kullandı.
Mahkemenin ülkeleri soruşturmadığını, ancak uluslararası hukuku ihlal eden kararlarla bağlantılı siyasi, güvenlik ve askeri yetkililere tutuklama emri çıkarabileceği ve hatta sorumlu veya katılanlara soruşturma açabileceği anlamına geleceğini söyleyen Dahle, şöyle devam etti:
“Uluslararası bir mahkemede tutuklama emri çıkarılması ve yargılanması, (İsraillilerin) kendilerini besledikleri, ahlaki ve yasal olarak bina etmeye çalıştıkları, işgal uygulamadıklarına dair kendilerine ve dünyaya söyledikleri, kendilerini ve dünyayı inandırmaya çalıştıkları yalanlar ile de temelden çelişiyor. Yargılanma meselesi onlar için, içinde büyüdükleri ve nesillerini buna göre yetiştirmeye çalıştıkları ve dünyayı ikna etme konusunda kısmen de başarılı oldukları tüm kavramların sarsılması anlamına geliyor.”
UCM kararı ile İsrail, “Nazilerin konumuna düşüyor”
Dahle, UCM’nin varlığının Holokost (Yahudi soykırımı) ile Yahudilere karşı yapılanlarla bağlantılı olmasının İsrail için de kararı zorlaştıran bir diğer konu olduğunu ifade etti.
Yahudilere karşı işledikleri suçlardan dolayı yargılanan Nazilerin pozisyonuna düşmenin, İsrail toplumunun tüm duygularını sarstığını ifade eden Dahle, “İsrailliler için bu karar çok önemli ve tehlikelidir ve İsrail’in siyasi veya askeri varlığının mahkeme salonunda suçlanmasını önlemek için ellerinden gelen her şeyi yapmaya çalışacaklardır.” diye konuştu.
İsrail ise UCM kararını kendilerinin UCM’ye üye olmadığı ve Filistin Yönetimi’nin bir devlet statüsüne sahip olmadığı gerekçesiyle reddettiğini açıklamıştı.
İsrail’in hukukçu ordusu sebebiyle UCM’de sonuca varmak zor
UCM kararının önemli olduğunu ancak bir İsraillin yargılandığını görene kadar UCM aleyhine baskılarla dolu uzun bir yol olduğunu vurgulayan Dahle, “UCM tehditler ve baskılarına rağmen, arkamızda olsa bile, yasal olarak önemli engeller var. İsrail’in yerel ve uluslararası hukukçulardan oluşan büyük bir ordusu var. Bu ordu şimdi olduğu gibi İsrail’i savunmak için toplanacaklar.” dedi.
Dahle “Soruşturma süreci başlasa bile, İsrail’in hukukçular konusundaki geniş gücü nedeniyle iddianamenin oluşması ve İsrailli veya sanıkları mahkemede tutuklama meselesinin oldukça zor olacağını düşünüyorum.” şeklinde konuştu.
UCM’nin davaları kabul etmesi için güçlü delillere ihtiyaç var
UCM’nin, davaları seçtiği ve normal mahkemelerde olduğu gibi kendisine ulaşan tüm davaları dikkate almadığı için diğer mahkemelere benzemediğine dikkati çeken Dahle, UCM’nin bir davayı kabul edebilmesi için, savaş suçlarının veya insanlığa karşı suçların işlendiğine dair göstergeler olması da dahil olmak üzere sağlanması gereken şartlar olduğuna işaret etti.
“Savaş suçlarından bahsederken, uluslararası perspektifte, ciddi suçlardan bahsediyorsunuz” diyen Dahle, şunları aktardı:
“Her toprağa el konulması suç değildir. Ayrıca her Filistinlinin öldürülmesi savaş suçu olarak kabul edilmez. Bu nedenle, mesele çok karmaşık. UCM’yi bu davalara müdahale etmeye ve bir soruşturma dosyası açmaya ikna etmek için yeterli kanıta ihtiyacınız var.”
Filistin Yönetimi, UCM’den işgal altındaki Filistin topraklarındaki İsrail yerleşimi, Gazze’ye yönelik saldırganlık ve İsrail hapishanelerinde tutuklulara yönelik muamele olmak üzere 3 temel dosyayı soruşturmasını istemişti.
Yerleşim yerleri konusu UCM’de büyük rol oynayabilir
UCM önündeki en güçlü dosyanın İsrail’in yerleşim yerleri meselesi olduğunu belirten Dahle, “Filistinin bu konuya odaklanması halinde, özellikle Roma Mutabakatı’na göre savaş suçu sayılan Doğu Kudüs ve Batı Şeria başta olmak üzere Filistin topraklarındaki yerleşim konusu çok büyük bir rol oynayacaktır.” ifadelerini kullandı.
UCM kararının İsrail mahkemeleri üzerinde etkisi olacağını ifade eden Dahle, İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarında inşa ettiği ayrım duvarı meselesinde Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı Filistin delegasyonunun bir üyesi olduğunu ve o zamanlar Lahey’deki görüşmelerin İsrail mahkemelerine etkisi olduğunu kaydetti.
UCM, 5 Şubat’ta İsrail’in Filistin topraklarında işlediği savaş suçlarıyla ilgili soruşturmada, söz konusu suçları soruşturmak için yetkili olduğuna karar vermişti.