Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky ve ABD Başkanı Donald Trump arasında Oval Ofis’te yaşanan tartışmanın ardından Avrupalı ülkeler Ukrayna’ya sağlanacak güvenlik garantilerini gündemlerinin ana maddesi haline getirirken, Fransa ve İngiltere bir aylık ateşkes sağlanması dahil bu ülkeye destek planları üzerinde çalışıyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Londra’da 3 Mart’ta yapılan Ukrayna konulu güvenlik zirvesinin hemen öncesinde birkaç gün arayla Trump ile görüştü.
Zirvede bir araya gelen Avrupalı liderler, burada Ukrayna’ya askeri yardımları sürdürme, Rusya’ya karşı ekonomik baskıyı artırma, barış müzakerelerinde Ukrayna’nın masada olması ve Ukrayna savunmasının güçlendirilmesi konusunda anlaştı.
Starmer, zirve sonrası yaptığı açıklamada, Fransa ve birkaç ülkeyle Ukrayna’da ateşkes sağlanması planı üzerinde çalıştıklarını, bunu daha sonra ABD ile paylaşacaklarını duyurdu.
Ukrayna için bir aylık ateşkes önerisi masada
Macron, Londra’daki zirvenin hemen ardından Fransız gazetesi Le Figaro’ya yaptığı açıklamada, Avrupa kıtasının Ukrayna’da sağlanacak barışta söz sahibi olmasını ve müzakerelerde Washington-Moskova hattının gerisinde kalmaması isteğini dile getirdi.
Bu nedenle Rusya ve ABD arasında Ukrayna’da ateşkes için imzalanacak bir anlaşmaya Rusya tarafından uyulacağına inanmadığını belirten Macron, Rusya’nın olası ateşkeste eylemlerini izleyebilmek amacıyla Starmer ile Ukrayna’da “hava ve deniz saldırıları ile enerji altyapılarına yönelik saldırıları kapsayan bir aylık ateşkes” planı üzerinde çalıştıklarını aktardı.
Macron, bu planın kara saldırılarının denetlenmesini kapsamadığını, Rusya-Ukrayna sınırının uzunluğu nedeniyle bunu denetlemenin zor olacağını ifade etti.
Konuya ilişkin ulusal kaynaklara değerlendirmede bulunan İngiltere Silahlı Kuvvetler Bakanı Luke Pollard ise Macron’un bahsettiği plan üzerinde henüz anlaşmaya varılmadığını söyledi.
Ukrayna’ya asker göndermeyi konuşmak için henüz erken
Macron ve Starmer, Ukrayna’ya asker gönderilmesi konusunda “hazırız” mesajı verirken, bu konunun ateşkes sağlandıktan ve kalıcı barışa yönelik anlaşma imzalandıktan sonra gündeme getirilebileceği belirtiliyor.
Zirve sonrasında İngiltere Parlamentosunun Avam Kamarası üyelerini bilgilendiren Starmer, Ukrayna’ya olası asker gönderilmesine ilişkin, “Şu an bu noktanın yakınında bile değiliz.” dedi.
Macron ise bu konuda yaptığı açıklamalarda, Ukrayna’ya asker gönderme konusunda şu an karar vermeyeceğini ancak çatışma sona erdikten sonra bu konuda karar alabileceğinin sinyallerini verdi.
Güvenlik garantisiz barış istemiyoruz
Avrupalı liderler, Ukrayna’ya olası barış anlaşması kapsamında sağlanacak güvenlik garantilerinin kıta güvenliği için hayati olduğunu savunuyor.
Rusya’nın daha önce imzalanan Minsk anlaşmalarını ihlallerini hatırlatan Avrupalı liderler, Ukrayna’da yapılacak yeni anlaşmanın Rusya’ya karşı yeterli caydırıcılığa sahip olmasını istiyor.
Macron, Le Figaro’ya yaptığı açıklamada, “Barış istiyoruz. (Güvenlik) Garantisiz bir barışı ne pahasına olursa olsun istemiyoruz.” ifadelerini kullandı.
Starmer da aynı şekilde Rusya’nın yeniden saldırmayacağından emin olamayacaklarını vurgulayarak, savaşın başka ülkelere yayılmasını önlemek için güvenlik garantileri vurgusu yaptı.
Güvenlik garantileri konusunda ABD desteği şart
Öte yandan Starmer ve Macron, Ukrayna’ya sağlanacak güvenlik garantilerinin ABD desteği olmadan yeterli caydırıcılığa sahip olmayacağı konusunda hemfikir.
Starmer, Paris’te yapılan Ukrayna zirvesinde, “Rusya’yı Ukrayna’ya yeniden saldırmaktan etkili şekilde caydırmanın tek yolunun ABD’nin güvenlik garantisi olduğunu” bir kez daha vurguladı.
Macron ise ABD ziyaretinde, “Ukrayna’da barış üzerine tartışmanın, müzakere etmenin güzel olduğunu ancak kısa vadede güvenlik garantileri almak için çalışılması gerektiğini ve bunun için Amerikan desteğine ihtiyaçları olduğunu” dillendirdi.
Bunun yanı sıra liderler bir yandan ABD desteği ararken diğer yandan Avrupa’nın kendi savunmasına yatırımı artırması gerektiğini yineliyor.
Starmer, “İngiltere de dahil olmak üzere biz Avrupalıların kendi savunma ve güvenliğimiz için daha fazla şey yapması gerektiğini uzun süredir söylüyorum. ABD, bu konuda haklı. Geçmişin rahatlığına takılıp kalamayız. Artık kendi güvenliğimizin sorumluluğunu alma zamanı.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’nin Avrupa güvenlik mimarisine katkısı
Londra’da yapılan zirveye, Türkiye’yi temsilen Dışişleri Bakanı Hakan Fidan katıldı.
Fidan, zirve sonrası basına yaptığı açıklamada, Türkiye’nin hem Ukrayna’daki olası barış anlaşmasında hem de Avrupa güvenlik mimarisinin yeniden inşasında katkısının önemli olduğunun altını çizerek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bunun hayata geçmesi için büyük vizyonu olduğunu kaydetti.
“Amerika’daki son ortaya konulan politikanın Avrupalı liderlerde, özellikle Ukrayna dosyasında, genel olarak da Avrupa güvenliği konusunda birtakım soru işaretleri oluşturduğu artık malum. Bu açıktan tartışılıyor.” diyen Fidan, bu tartışmaların yakından takip edildiğini vurguladı.
Fidan, “Özellikle Ukrayna’da olacak bir barış anlaşması ve buna bağlı olarak Avrupa’nın bu çerçevede yeni bir güvenlik mimarisine kavuşup kavuşmayacağını da hep beraber göreceğiz.” yorumunu yaptı.