Yeni Kaledonya Cumhuriyeti adıyla bilinen koloninin başkenti Noumea’da, Fransız hükümetinin, anayasal reform tasarısına tepki gösteren bağımsızlık yanlılarına baskısı sürüyor.
Fransız basının, Noumea Savcılığından yapılan açıklamaya dayandırdığı habere göre, 3 Haziran’da 2 bağımsızlık yanlısı jandarma kurşunuyla yaralandı.
Söz konusu yaralı bağımsızlık yanlılarından biri yaşamını yitirdi.
Ada’da 13 Mayıs’tan bu yana hayatını kaybedenlerin sayısı 8’e çıktı.
Yerli halk anayasal reforma karşı
Yeni Kaledonya’nın yerli halkı Kanaklar, Fransız hükümetinin anayasal reform girişimini 1988’de imzalanan Noumea Anlaşması’na aykırı buluyor.
Hükümet, bu tasarısıyla en az 10 yıldır Ada’da yaşayan Fransızların yerel seçimlerde oy kullanmasının yolunu açmak istiyor.
Yeni Kaledonya, 1998’de Noumea Anlaşması ile özerklik statüsü kazanmış ve anlaşmada yerli halkın kendi topraklarında azınlık statüsüne düşmesini önlemek için oy kullanma hakkı, 1998’den önce Ada’da ikamet eden kişiler ve onların çocuklarıyla sınırlandırılmıştı.
Ada’da 2018, 2020 ve 2021’de olmak üzere 3 kez bağımsızlık için referandum yapılmış ve sandıktan “hayır” oyu çıkmıştı.
Bağımsızlık yanlısı Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi Partisi (FLNKS) Fransa’nın seçimlere etkisini protesto amacıyla 2021’deki referandumu boykot etmiş ve referandumun Kovid-19 salgını nedeniyle farklı bir tarihte yapılmasını istemişti.
Yeni Kaledonya’da Fransız hükümetinin yerel halkın gücünü kırmaya neden olacak anayasal reform girişimine karşı çıkan bağımsızlık yanlıları, 13 Mayıs’tan itibaren harekete geçmişti.
Fransız hükümeti, başta başkent Noumea olmak üzere Ada’nın çeşitli noktalarında harekete geçen bağımsızlık yanlılarına karşı operasyonlar yürütmek üzere bölgeye polis ve jandarma sevk etmişti.
Fransa Başbakanı Gabriel Attal, 15 Mayıs’ta sosyal medya platformu TikTok’un yasaklandığını ve Ada’da olağanüstü hal ilan edildiğini duyurmuştu.
Ada’da Fransız seçmenlerin sayısını artıracak anayasal reformun yürürlüğe girebilmesi için Fransız Parlamentosunun iki kanadının bir arada toplandığı Kongre’de kabul edilmesi gerekiyor.