Geniş çaplı Elektrik Kesintileri Avrupa’da Her Duruma Karşı Hazırlık Konusunu Yeniden Gündeme Getirdi

İspanya ve Portekiz genelinde elektrik kesintileri milyonlarca kişiyi ve hayatın akışını etkilerken Avrupa Birliği’nin (AB) kısa süre önce hazırladığı, tartışmalara yol açan “72 saatlik” acil durum hazırlığı stratejisinde öngörülen; terörden doğal afetlere kadar her türlü duruma karşı hazırlıklı olunması konusu bir kez daha gündeme geldi.

• İspanya’da elektrik kesintisi yaklaşık 15 saat sonra sona erdi

Dün başlayan geniş kapsamlı elektrik kesintilerinin ardından İspanya ve Portekiz’de hayatın akışında ciddi aksaklıklar baş gösterdi.

Milyonlarca insanın “temel modern ihtiyaçlara erişim”den mahrum kalması, kentlerin karanlığa gömülmesi, trafiğin sıkışması ve toplu taşımanın durması, şoke edici görüntüler teşkil etti.

Sebebi belirlenemeyen kesintilerle ilgili kriz merkezleri oluşturuldu.

Siber saldırı ihtimali de göz ardı edilmeksizin araştırmalar devam ederken AB Komisyonunun İspanyol Başkan Yardımcısı Teresa Ribera “herhangi bir sabotaj veya siber saldırı olduğunu söylemeyi gerektiren hiçbir şey olmadığını” ifade etti.

İspanyol iletim sistemi operatörü Red Electrica, durumu “elektrik şebekesinde çok güçlü bir dalgalanma nedeniyle İspanya’nın elektrik sisteminin Avrupa sisteminden ayrıldığını ve İberya elektrik şebekesinin çökmesine yol açtığı” şeklinde açıklarken Portekiz’in şebeke operatörü REN de ülkedeki durumun İspanya’daki şebekeye bağlı olmasından kaynaklandığını bildirdi.

Tüm bu kargaşa içerisinde akıllara, AB Komisyonunun henüz bir ay önce açıkladığı yeni kriz hazırlığı stratejisi geldi.

“Elektrik kesintileri dahil, farklı durumlar için tasarlanmıştı”

Elektrik kesintileriyle ilgili AA muhabirine açıklama yapan AB Komisyonunun kriz hazırlığından sorumlu sözcüsü Eva Hrncirova, bunun Komisyonun yeni stratejisinde işaret edilen acil durumlardan biri olduğunu belirtti.

“Elektrik kesintileri dahil, farklı durumlar için tasarlanmıştı.” ifadesini kullanan Hrncirova, şu açıklamayı yaptı:

“Komisyon, altta yatan nedeni ve durumun etkisini anlamak için İspanya ve Portekiz’in ulusal makamlarının yanı sıra Elektrik için Avrupa İletim Sistemi Operatörleri Ağı (ENTSO-E) ile temas halinde. Komisyon durumu izlemeye devam edecek ve ilgili tüm taraflar arasında sorunsuz bir bilgi alışverişi olduğundan emin olacaktır. Yürürlükteki AB mevzuatına (acil durum ve restorasyon ağı kodu) göre, sistemi yeniden işler hale getirmek için protokoller mevcuttur.”

Tartışmalı strateji

AB Komisyonu 26 Mart’ta duyurduğu söz konusu stratejide halka, “acil durumlara karşı asgari 72 saatlik temel malzemeleri bulundurma” konusunda çağrı yaptı.

Yeni stratejide söz konusu “hayatta kalma kiti”nin en az 3 gün bozulmayan yiyecek ve içme suyu, pille çalışan el feneri, yedek piller, taşınabilir güç kaynakları, radyolar, tıbbi malzemeler, hijyen kitleri, kimlik gibi temel belgeler, sıcak tutan giysiler, battaniyeler ve yerel acil durum irtibat listelerinden oluşması gerektiği aktarıldı.

Stratejinin 72 saatlik kriz durumu hazırlığı unsuru tartışmaya yol açarken Avrupa’daki yüksek tirajlı gazetelerde, AB’nin 450 milyon vatandaşını yakın bir tehdide karşı uyardığı haberleri yer aldı.

Avrupa Parlamentosundaki aşırı sağcı partilerin mensubu milletvekilleri, AB Komisyonunu korku salıp savaş çığırtkanlığı yapmakla suçladı, stratejiyi “savaş histerisi” olarak nitelendirenler oldu.

Diğer yandan Brüksel kulislerinde AB’nin bu kılavuzu yayınlama kararının arkasında kısmen NATO’nun güvenilirliği ve Amerikan askeri desteğinin garantisindeki azalmanın getirdiği belirsizlik olduğu konuşuldu, Avrupa’nın gelecekteki krizlerde kendi başının çaresine bakmak zorunda kalabileceği korkusunu yansıttığı yorumları yapıldı.

Üye ülkeler de önlem almaya çağırmıştı

AB’den önce birçok üye ülke ulusal düzeyde bu tür önlem çağrısı yapmıştı.

Fransa ve Almanya ile İskandinav ve Baltık ülkeleri son aylarda bu işe öncülük edip vatandaşlarına “hayatta kalma rehberleri” dağıtmış, acil durum kitlerinin stoklanması konusunda tavsiyelerde bulunmuştu. Hatta AB’ye ev sahipliği yapan Belçika, vatandaşlarını bodrumları sığınaklara dönüştürmeye teşvik eden uyarılar yayınlamıştı.

“Yakın bir tehlikeye yönelik değil”

AB Komisyonundan o dönem alınan bilgiye göre strateji, yakın bir tehlikeye yönelik değil, her an gelebilecek farklı türden felaketlere yönelik genel amaçlıydı.

Bir Komisyon yetkilisi, “Krizin ilk saatlerine hazırsanız elektrik kesintisi, doğal afet, siber saldırı veya başka bir şey olsun, onu daha iyi yönetebilirsiniz.” ifadesini kullanmıştı.