Seyahatin olmazsa olmazı yedek şarj kaynakları arasında yer alan powerbankler, başta Asya kıtasındakiler olmak üzere havayolları şirketleri tarafından yasaklanmaya başladı. Cep telefonlarını, tabletleri, dizüstü bilgisayarları ve kameraları şarj etmek için lityum iyon pilli powerbankler, son zamanlarda uçak içinde yangınlara neden olduğu görüldü. Bunlardan en büyüğü hiç kuşkusuz, Güney Kore’de kalkışa hazırlanan uçakta yaşandı.
Güney Kore Ulaştırma Bakanlığı, soruşturma komitesi ve adli tıp hizmetlerine atıfta bulunarak yaptığı basın açıklamasında, Ocak ayında kalkışı bekleyen Air Busan uçağında çıkan yangının olası kaynağının lityum pilli taşınabilir bir powerbank (güç bankası) olduğunu söyledi. Açıklamada, araştırmacıların “powerbank’in kalıntılarında birden fazla elektriksel erime izi” bulduğu belirtildi.
Lityum pillerin kalitesiz üretimleri, üretici sorunları, yanlış kullanım ve eskime, yanıcı malzemeler bu cihazların yangın riskini yükselten faktörler arasında yer alıyor. ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), son yirmi yılda uçuş sırasında duman, yangın veya aşırı ısıyla ilgili 500’den fazla lityum pil kazası olduğunu belirtti.
Güney Kore’de powerbank ve e-sigara yasağı
Güney Kore’de yürürlüğe giren ülke çapında kısıtlamalar, yolcuların ülkenin tüm havayollarında baş üstü kabinlerinde güç bankaları ve e-sigaralar bulundurmasını yasakladı. Yolcular powerbankleri, koltuk cebinde veya koltuğun altında saklayabilir. Yeni düzenlemelere göre, uçakta powerbank’i koltuğun USB çıkışına takarak şarj etmek de yasak.
‘Metallere temas etmemeli’
Güney Kore Ulaştırma Bakanlığı, powerbanklerle ilgili şu açıklamayı yaptı:
Thai Airways ise uçuş sırasında çıkan ve güç bankası kullanımına bağlı olduğu düşünülen yangın olaylarının ardından yolcuların, 15 Mart’tan itibaren uçuşlarda powerbank kullanmalarına veya şarj etmelerine izin verilmeyeceğini duyurdu.
Singapore Airlines, Niran ayından itibaren yolcuların uçuş sırasında telefonlarını ve kişisel cihazlarını şarj etmek için powerbanklerin kullanmalarını yasaklıyor. Powerbanklerin uçak USB bağlantı noktaları kullanılarak şarj edilmesine de izin verilmiyor.
Air Asia, yolcuların powerbankleri koltuklarının altında veya koltuk cebinde saklamalarını ve uçuş boyunca taşınabilir elektronik cihazları şarj etmelerini yasaklayacağını duyurdu. EVA Air, China Airlines ve Uni Air de uçuş sırasında şarj eden cihazların kullanımını yasakladı. Hong Kong sivil havacılık otoritesi, yolcuların uçuşlar sırasında powerbank kullanmalarını ve 7 Nisan’dan itibaren baş üstü kabinlerde lityum piller saklamalarını yasaklayacağını söyledi.
Hong Kong Airlines’ın Çin’in Hangzhou şehrinden kalkan bir uçuşunda, taşınabilir bir şarj cihazının baş üstü bölmesinde yangına neden olduğu bildirildi.
Neden powerbankler veya lityum piller risk taşıyor?
Lityum iyon piller, yüksek enerji yoğunlukları nedeniyle powerbanklerde yaygın olarak kullanılıyor. Bu piller, aşırı büyük miktarda güç depolayabiliyor. Cep telefonları, dizüstü bilgisayarlar, dronlar, akıllı giyilebilir cihazlar, elektrikli bisikletler, elektrikli scooter’lar gibi ürünler, hepsi lityum iyon pillerle çalışır. Bu pillerde zaman zaman üretici sorunları, kalite sorunları, yanlış kullanım ve eskime gibi nedenlerle zincirleme reaksiyon oluşuyor.
Lityum piller hasar gördüğünde, şiştiğinde, üretim hataları içerdiğinde, aşırı şarj edildiğinde veya aşırı ısındığında tutuşturma kaynağı olarak potansiyel risk taşıyor. Powerbank ve yedek piller iletken olmayan bir malzemeyle bantlanmalı veya diğer metallerle temas etmemesi için ayrı olarak paketlenmelidir.
İngiltere’de her sene özellikle e-scooter’ların pillerinden kaynaklı çok tehlikeli yangınlar meydana geldi. İngiliz hükümeti verilerine göre 2022’de 93 yangın elektrikli bisiklet ve elektrikli scooter kaynaklı.