Türkiye’de kuş göç yollarının kesiştiği bölge içindeki Çukurova Deltası’nda, başta Akyatan olmak üzere Tuzla, Ağyatan ve Yumurtalık lagünleri su kuşlarının önemli yaşam alanları arasında yer alıyor.
Göçmen kuşlara Türkiye’de dinlenme ve beslenme olanağı da sunan delta, üçte ikisi Kuzey Avrupa’dan göç eden olmak üzere aralarında flamingo, gri balıkçıl, kervan çulluğu, tarakdiş, kaşıkçı, sumru, alaca yalıçapkınının da bulunduğu birçok kuş türünün uğrak yeri konumunda bulunuyor.
Kasım-aralık aylarında gelip, kış mevsiminin ılık geçtiği Çukurova’da konaklayarak şubat sonunda giden göçmen kuşlar, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile Doğa Araştırmaları Derneğince sayılıyor.
Doğa Araştırmaları Derneği’nin, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü adına tüm Avrupa ülkeleri ile eş zamanlı yürüttüğü kış ortası sayımında, bölgede 44 türden 175 bin 802 su kuşu tespit edildi.
“Son yıllarda ciddi popülasyon artışını görüyoruz”
Doğa Koruma ve Milli Parklar 7. Bölge Müdürü Turgut Çangır, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölgenin sulak alanlar yönünden zengin olduğunu söyledi.
Genel Müdürlüklerinin, Kış Ortası Su Kuşu Sayımları (KOSKS) Programı olduğunu belirten Çangır, “Buradaki kuşların envanterinin yapılması, kuşların azalma ve artma durumlarının çıkarılması, varsa tedbirlerin alınması konusunda çalışmalar yapmaktayız.” dedi.
Çangır, Akyatan Lagünü’nün zengin kuş yapısına sahip bir alan olduğunu anlatarak, şöyle konuştu:
“Çoğu konargeçer kuşlardır. Sayım yapıldığı zamanlar, iklim şartlarına bağlı olarak azalma ve artma göstermektedir. Adana’da geçen yıl 125 bin kuş sayılmıştı. Bu oldukça önemli bir rakamdır. Son yıllarda ciddi popülasyon artışını görüyoruz. Bunun en büyük sebeplerinden birisi de kaçak avcılıkla ilgili çok ciddi tedbirler almamız. Kanatlı ve memeliler için ayrı tedbirler alıyoruz. Bu da doğal olarak ortamında rahat yaşayan hayvanlarımızın popülasyon artışına sebep oluyor.”
“Kuşların birçoğu Güney’e doğru inmedi”
Doğa Araştırmaları Derneği biyologlarından Güler Bozok da yörenin kuşlar için besin açısından son derece uygun olduğunu ifade etti.
Bölgede 7 gönüllüyle birlikte kış ortası su kuşu sayımını gerçekleştirdiklerini anlatan Bozok, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Sayım yapmamızın amacı, dünya popülasyonlarının belirlenmesi. Kuşlar ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde göç halinde. Sürekli bir hareketlilik halindeler, kışın en durağan zamanları. Aralık-ocak gibi ülkemize gelen kuşlar, şubat gibi gidiyor. Ocak ayı sayım için en ideal mevsim oluyor. Dünyada aynı zamanda yapılıyor bu çalışmalar. Bu yıl sayımların başlangıç tarihi olarak 16 Ocak belirlendi. Mevsim olarak baktığınız zaman aralık ayı özellikle yağışsız, çok soğuk geçmedi. Bu yüzden de kuşların birçoğu Güney’e doğru inmedi. Daha çok Kuzey Avrupa ülkelerinde kaldılar.
İç Anadolu olarak da bakarsak göller donmadı. Normalde oradaki göllerin donmasını bekliyoruz, sakar meke gibi kısa mesafe göçmeni olanlar bu bölgeye inmiş oluyorlar. Bu yıl hem tür hem sayılara baktığımız zaman zaten bu durumla karşılaşmayı bekliyorduk. Sayılar geçen yıldan biraz daha az. Tür sayısı olarak da daha az. Özellikle ördek ve sakar mekelerin çok fazla olmadığını gördük. Akyatan Lagünü’nde toplamda 145 bin kuş saydık. Adana genelinde 175 bin civarında su kuşundan bahsedebiliriz.”
“Alan sorunlarına ilk tepkileri kuşlarda görüyoruz”
Bozok, Akyatan’ın Türkiye’nin en büyük ve en güzel lagün gölü olduğunu dile getirerek, kuşlar açısından da çok önemli bir göl olduğunu vurguladı.
Kuşların önemli bir gösterge olduğuna dikkati çeken Bozok, şunları kaydetti:
“Alan sorunlarına ilk tepkileri kuşlarda görüyoruz. Bu yüzden de kuşların sayısı ve davranışları bizim için önemli. Burada sadece kuşları sayıp gitmiyoruz. Geçmiş yıllarla kıyaslıyoruz. Hangi türlerin olup olmadığı gibi farklı bilgilere de bakıyoruz. Çukurova Deltası, son yıllarda kış ortası su kuşu sayımlarına baktığınızda, tür çeşitliliği açısından 250’nin üzerinde kuş türü barındıran bir alan. Sayı olarak bakarsanız Türkiye’de ilk 5’in içinde. Bazı yıllar en fazla su kuşu bu alanda sayıldı. Genel olarak Türkiye’deki en yüksek sayıya bu alanda ulaşabiliyoruz.”