İsrail’in Refah’ta başlattığı saldırıların Gazzelilerin haklarını telafisi mümkün olmayan şekilde zarara uğrattığı gerekçesiyle Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Uluslararası Adalet Divanından (UAD) yeni tedbirlere hükmetmesine ilişkin talepleri 16 ve 17 Mayıs’taki duruşmalarda görüşülecek.
UAD’den yapılan yazılı açıklamaya göre, Güney Afrika’nın İsrail aleyhine açtığı soykırım davasında, Divan’dan acilen hükmetmesini talep ettiği yeni tedbirlere ilişkin duruşmalar 16 ve 17 Mayıs’ta yapılacak.
Güney Afrika tarafı 16 Mayıs’ta TSİ 16.00-18.00’de, İsrail tarafı ise 17 Mayıs’ta 11.00-13.00 saatlerinde sunumlarını yapacak.
Duruşmalar, Birleşmiş Milletler ve UAD’nin hesaplarından canlı yayınlanacak.
Güney Afrika üçüncü kez yeni tedbir talep ediyor
Güney Afrika, 10 Mayıs’taki talebinde, İsrail aleyhine UAD’nin 26 Ocak ve 28 Mart’taki tedbir kararlarının Gazze ve Refah’ta kötüleşen koşulları ve yeni olguları karşılamadığı gerekçesiyle yeni tedbirlere hükmedilmesi gerektiğini belirtmişti.
Talepte, İsrail’in Divan’ın tedbir kararlarına ısrarla uymadığı ve Gazze’de “korkunç ihlallerine” devam ettiği bildirilmişti.
Divan’ın, İsrail’i tedbir kararlarına ve Soykırım Sözleşmesi’ndeki yükümlülüklerine uymaya davet etmekten daha fazlasını yapması gerektiği vurgulanan talepte, “İsrail’in Refah’ta ve Gazze’nin başka yerlerinde yürüttüğü askeri operasyonların kendisi soykırım niteliğindedir.” ifadesi kullanılmıştı.
Talepte, Divan’dan İsrail’in askeri operasyonlarını durdurmasını emretmesi istenmişti.
Talep edilen yeni tedbirler
Güney Afrika’nın İsrail’e karşı alınmasını talep ettiği yeni tedbirler şunları içeriyor:
1. İsrail, Refah’taki askeri saldırılarını durduracak ve derhal geri çekilecek.
2. İsrail, Gazze’deki durumu incelemek ve delillerin korunmasını ve saklanmasını sağlamak amacıyla Birleşmiş Milletler kuruluşları başta olmak üzere sivil toplum kuruluşları, araştırmacılar ve gazetecilerin Gazze’ye engelsiz erişimini sağlamak ve kolaylaştırmak için derhal tüm etkili önlemleri alacak ve ordusunun erişimi engelleyecek şekilde hareket etmemesini sağlayacak.
3. İsrail, yeni tedbir kararının açıklanmasından sonra bir hafta içinde hem önceki tedbirlerin hem de yeni talep edilen tedbirlerin uygulanması için aldığı önlemleri anlatan erişime açık bir raporu Divan’a sunacak.
Güney Afrika, üçüncü kez ek tedbir talebinde bulundu
Divan, 26 Ocak’ta açıkladığı tedbir kararlarında, İsrail’in Soykırım Sözleşmesi’ndeki yükümlülüklerine uygun davranması gerektiğini belirterek 6 maddede ihtiyati tedbir kararına hükmetmişti.
İsrail’in bu tedbir kararlarına uymaması ve Gazze’de kötüleşen insani durumun ardından Güney Afrika, ilk olarak “İsrail’in Refah kentine planladığı saldırının ortaya çıkaracağı büyük çaplı öldürme, zarar verme ve yıkım eylemleri” nedeniyle 13 Şubat’ta UAD’den acilen yeni tedbirlere hükmedilmesini talep etmişti.
Divan, 16 Şubat’taki kararında, mahkemenin yeni tedbirlere hükmetmesini gerektiren ölçüde önemli gelişmeler olmadığı gerekçesiyle 26 Ocak’ta hükmedilen tedbirleri yeterli bulmuştu.
Güney Afrika ikinci olarak 6 Mart’ta Gazze’de baş gösteren kıtlık nedeniyle ikinci kez ek tedbir talebinde bulunmuş ve Divan, 28 Mart’ta İsrail aleyhine özellikle insani yardımların Filistinlilere ulaşmasını sağlaması için ek tedbirlere hükmetmişti.
Güney Afrika, 10 Mayıs’ta Divan’a üçüncü kez ek tedbire hükmetmesi için başvurdu.
UAD’de İsrail aleyhine açılan soykırım davası
Güney Afrika Cumhuriyeti, 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle 29 Aralık 2023’te İsrail aleyhine UAD’de dava açmıştı.
Güney Afrika, Gazze’deki durumun aciliyet teşkil etmesi sebebiyle UAD’den ihtiyati tedbirlere hükmetmesini istemiş ve tedbir talebine ilişkin duruşmalar 11-12 Ocak tarihlerinde Hollanda’nın Lahey kentindeki Barış Sarayı’nda yapılmıştı.
Divan, 26 Ocak’ta açıkladığı tedbir kararlarında, İsrail’in Soykırım Sözleşmesi’nin 2. maddesinde tanımlanan fiillerin işlenmemesi için elinden gelen tüm önlemleri almasına, İsrail ordusunun Soykırım Sözleşmesi’nin 2. maddesindeki fiilleri işlemesini engelleyecek önlemleri ivedilikle almasına, Gazze’deki Filistinlilere yönelik soykırım çağrısı yapanları önlemek, engellemek ve cezalandırmak için gereken tüm adımları atmasına, Gazze’deki Filistinlilerin karşılaştığı olumsuz yaşam koşullarını ortadan kaldırmak için ihtiyaç duyulan temel hizmetlere ve insani yardımın sağlanmasını mümkün kılan acil ve etkili önlemleri almasına, Gazze’deki Filistinlilere karşı Soykırım Sözleşmesi’nin ihlalini gösteren delillerin yok edilmesini önlemek ve korunmasını sağlamak için etkili tedbirler almasına, kararın yürürlüğe girmesinden itibaren 1 ayda alınan tüm tedbirler hakkında mahkemeye bir rapor sunmasına hükmetmişti.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin davaya müdahil olacağını açıklamıştı.