İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Uluslararası Af Örgütü, Akdeniz’de Yunanistan açıklarında haziranda göçmenleri taşıyan teknenin batması nedeniyle 82 düzensiz göçmenin hayatını kaybettiği, 500’e yakın kişinin kaybolduğu facianın “bağımsız ve tarafsız” şekilde soruşturulması gerektiğini bildirdi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Uluslararası Af Örgütü, Yunanistan açıklarında haziranda yaşanan göçmen faciasına ilişkin ortak açıklama yayımladı.
Açıklamada, Yunan sahil güvenliği ve hayatta kalanların ifadelerindeki “çelişki” nedeniyle duyulan endişelere işaret edilerek faciaya ilişkin “etkili, bağımsız ve tarafsız bir soruşturmaya acilen ihtiyaç duyulduğu” belirtildi.
Enkazla ilgili “eksiksiz ve güvenilir” bir soruşturmanın, teknenin batmasının nedenlerine ve kurtarma çabalarındaki gecikmelere veya eksikliklere ilişkin sorumlulukları netleştirmesi gerektiği kaydedilen açıklamada, soruşturmanın etkin bir şekilde yürütülebilmesi için hayatta kalanların güvenliklerinin sağlanıp ifadelerinin alınması gerektiği aktarıldı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Uluslararası Af Örgütü’nden bir heyetin kazaya ilişkin Yunanistan’a yaptığı ziyaretin anımsatıldığı açıklamada, burada görüşülen kurbanların, “Yunan Sahil Güvenlik gemisinin, bağladığı halatın teknenin sallanmasına ve ardından alabora olmasına neden olduğuna” dair ifadelerine yer verildi.
Açıklamada, görüşülen kişilerin “sürekli olarak kurtarılmayı talep ettiklerine ve teknedeki diğer kişilerin, alabora olmadan saatler önce uydu telefonu aracılığıyla kurtarılmayı istediklerine tanık olduklarına” dair ifadeleri aktarıldı.
“Yunan yetkilileri, sorumlulardan hesap sormalıdır”
İnsan Hakları İzleme Örgütü Avrupa ve Orta Asya Bölgesinden Sorumlu Müdür Yardımcısı Judith Sunderland, olayla ilgili olarak hayatta kalanlar ile yetkililerin anlattıkları arasında kaygı verici farklar olduğunu vurguladı.
Sunderland, “Yunan yetkilileri, hayatta kalanlar ve kurbanların ailelerine gerçeği ve adaleti sağlamak için uluslararası toplumun desteği ve incelemesiyle şeffaf bir soruşturma yapılmasını sağlamalı ve sorumlulardan hesap sormalıdır.” ifadesini kullandı.
Heyet, gemi kazasına ilişkin devam eden soruşturma kapsamında, 4-13 Temmuz tarihlerinde Yunanistan’ı ziyaret etmişti.
Kazadan kurtulan 19 kişi ile kayıp olan 4 kişinin akrabası, sivil toplum örgütleri, BM ve uluslararası kurum ve kuruluşların yan sıra Yunan Sahil Güvenlik ve polisi yetkilileriyle görüşülmüştü.
Yunanistan açıklarında facia
Yunanistan’ın Mora Yarımadası’nda bulunan Navarin’den 47 deniz mili mesafedeki uluslararası sularda 14 Haziran’da düzensiz göçmenleri taşıyan balıkçı teknesi alabora olmuş, 82 kişi ölmüş, 104 kişi kurtarılarak Kalamata Limanı’na getirilmişti. Sivil toplum kuruluşu Alarm Phone’a göre teknede yaklaşık 700 kişi bulunuyordu.
Tanıklar, geminin Yunan Sahil Güvenlik ekiplerinin müdahalesiyle battığını ve yakınlardaki bir geminin sahil güvenlik ekiplerince olay yerinden uzaklaştırıldığını iddia etmişti.
Ana muhalefetteki Radikal Sol İttifak (SYRIZA) Lideri Aleksis Çipras, olayla ilgili bilgi almak için faciadan kurtulan göçmenlerin götürüldüğü Kalamata Limanı’nı ziyaret etmişti. Çipras, göçmenlerin kendisine Yunan Sahil Güvenlik ekiplerinin, tekneyi İtalyan sularına doğru itmeye çalıştığını söylediğini aktarmıştı.
Atina Barosundan yapılan açıklamada da “Aşırı yüklü teknenin zamanında tespit edildiği için facianın önlenebileceğine olan inancımızı ifade ediyoruz ancak Sahil Güvenlik yetkilileri ve olayı izleyen sınır koruma ajansı Frontex, herhangi bir kurtarma eyleminde bulunmadı.” ifadeleri yer almıştı.
Avrupa Birliği Ombdusmanı Emily O’Reilly, 26 Temmuz’da arama ve kurtarma çalışmalarında Frontex’in rolüne ilişkin soruşturma başlatmıştı.