Irak Meclisi’nde yarın gerçekleştirilecek oturumda yeni cumhurbaşkanı için oylama yapılacak. Cumhurbaşkanlığı makamı için aralarında Arap ve Kürt kökenliler olmak üzere 33 aday yarışıyor. Ancak 2003 sonrası kurulan siyasi denkleme göre cumhurbaşkanı Kürtlerden seçiliyor.
Irak’ta 2003 sonra cumhurbaşkanları hep Kürdistan Yurtseverler Birliği’nden (KYB) seçildi. Son seçimlerde en çok oyu alarak Irak meclisinde birinci Kürt partisi olan Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) bu sefer cumhurbaşkanlığı makamının kendilerinde olmasını istiyor ve bunun için geri adım atmıyor.
Şii ve Sünni liderlerin defalarca Erbil’e giderek ikna etmeye çalıştığı KDP lideri Mesud Barzani’nin, KYB’nin adayı mevcut Cumhurbaşkanı Berhem Salihi’in bir kez daha cumhurbaşkanı olmasını istemediği ifade ediliyor. Barzani, Bağdat’taki mecliste birinci Kürt partisi oldukları için bu görevin kendilerine verilmesinde ısrarcı.
KYB de Berhem Salih’in adaylığını çekmeme konusunda geri adım atmıyor. KYB lideri Bafıl Talabani, dün Bağdat’a gelerek, İran destekli Şii liderlerle bir araya geldi. Talabani’nin toplantıda KYB’nin Barzani’nin karşı çıkışına aldırmayıp meclis oturumuna adayları Berhem Salih ile geleceklerini aktardığı iddia edildi.
“Müzakereler devam ediyor”
AA muhabirine konuşan Irak Meclisi Genel Sekreteri ve Türkmen Milletvekili Garip Asker, KDP ve KYB’nin henüz tek bir aday üzerinde anlaşmadığını belirterek, “Ancak iki parti arasındaki görüşme, müzakereler devam ediyor. KDP, meclis oturumuna tek bir adayla girmekten yana olduklarını defalarca açıkladı.” dedi.
Diğer partilerin Kürtlerin tek bir cumhurbaşkanı aday üzerinde konsensüs sağlamasını istediğini dile getiren Asker, konunun ilerleyen saatlerde çözüme kavuşabileceğini kaydetti.
KDP Milletvekili Şerif Süleyman ise Irak resmi haber ajansı INA’ya yaptığı açıklamada, “Şuana kadar cumhurbaşkanı adayı üzerinde anlaşma bulunmuyor. Meclisteki Kürt vekillerin bu konuda ortak bir görüşe varmasını bekliyoruz ya da konunun Kürdistan Meclisi tarafından çözülmesine bakacağız.” diye konuştu.
Irak’ta günlük yayın yapan es-Sabah el-Cedid gazetesindeki konuyla ilgili haberde ise KDP liderinin, KYB adayı Berhem Salih yerine yine KYB’li olan ancak bağımsız olarak adaylığını koyan eski Irak Su Kaynakları Bakanı Abdullatif Reşid ile Erbil’de görüştüğünü ve “Salih yerine Reşid’in ortak Kürt adayı olmasına karşı çıkmayacağını” söylediğini aktarıldı.
İran’ın Mehr Haber Ajansı da Iraklı kaynaklara dayandırdığı haberinde, KDP ve KYB’nin Abdullatif Reşid’in ortak adaylığı üzerinde anlaştığını yazdı.
Yeni cumhurbaşkanı, Şiilerin başbakan adayı Muhammed Şiya es-Sudani’ye hükümeti kurma görevini verecek. Başbakan adayının da en geç 1 ay içinde kabinesini oluşturup Meclise göndermesi gerekiyor. Meclise sunulan kabine üyeleri milletvekillerince tek tek oylanacak.
Irak’ta geçen yıl ekim ayında yapılan genel seçimlerden Sadr Hareketi birinci çıkmıştı. Ancak İran yanlısı partilerle hükümet kurmaya yanaşmayan Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, bir süre önce siyasetten çekildiğini açıklamış, grubundaki milletvekillerini de istifa ettirmişti.
Bu gelişmenin ardından Sadr’ın İran destekli Şii rakipleri, eski Çalışma Bakanı Sudani’yi başbakan adayı göstermişti.
Irak’taki siyasi tıkanıklık
Ülkede seçimlerin üzerinden bir yıl geçse de Şiiler arasındaki anlaşmazlığının neden olduğu derin siyasi kriz ve Kürtlerin cumhurbaşkanı adayı konusunda uzlaşamaması yeni hükümetin kurulmasını engelliyor.
Ülkede 2003 sonrası kurulan denkleme göre, Cumhurbaşkanı Kürtlerden, Başbakan Şiilerden, Meclis Başkanı da Sünnilerden seçiliyor. Irak Meclisinde temsil edilen 2 büyük Kürt partisi Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) tek bir cumhurbaşkanı adayı üzerinde henüz anlaşamadı.
KDP, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde İçişleri Bakanlığı görevini yürüten Reber Ahmed’i, KYB ise mevcut Cumhurbaşkanı Berhem Salihi’i aday göstermişti.
KDP lideri Mesud Barzani ise Salih’in bir kez daha cumhurbaşkanı olmasına karşı çıkıyor ve koltuğun KDP’ye devredilmesinde ısrarını sürdürüyor. Kürtlerin yarınki Meclis oturumuna çoklu adayla girme ihtimali üzerinde duruluyor.
Cumhurbaşkanı seçimi için 329 sandalyeli mecliste 220 milletvekilinin oyu gerekiyor.